Hỏi đáp về cây mía và sản xuất mía đường (kỳ 13)

| KỲ 1 | KỲ 2 | KỲ 3 | KỲ 4 | KỲ 5 | KỲ 6 | KỲ 7 | KỲ 8 | KỲ 9 | KỲ 10 | KỲ 11 | KỲ 12 | KỲ 13 | KỲ 14 |

61) Ý nghĩa kinh tế, kỹ thuật xử lý và chăm sóc mía gốc như thế nào?

- Ý nghĩa kinh tế của mía gốc:

+ Mía là cây trồng hàng năm, tuy nhiên xét về khả năng tái sinh lưu gốc thì lại là cây nhiều năm, tức là trồng một lần nhưng thu hoạch nhiều vụ (năm). Một ruộng mía tốt, chu kỳ kinh tế có thể kéo dài 5- 7 năm. Lợi ích kinh tế của vụ mía gốc là:

+ Giảm khoảng 30% chi phí sản xuất so với mía vụ tơ (giảm chi phí khâu làm đất, giống mía, công trồng,...).

+ Mía gốc mọc mầm, đẻ nhánh và làm dóng vươn cao sớm hơn so với mía tơ cùng thời gian. Số cây trên mỗi bụi mía gốc (ở một vụ) nếu được xử lý, chăm sóc kịp thời thường nhiều hơn ở mía tơ. Do đó, năng suất mía cây, hàm lượng đường trên mía gốc cao hơn mía tơ.

+ Giá thành của mía gốc thấp hơn rất nhiều so với mía tơ và hiệu quả kinh tế của mía gốc cao hơn vụ mía tơ.

- Kỹ thuật xử lý, chăm sóc mía gốc:

+ Để ruộng mía gốc sinh trưởng và phát triển tốt, các bước công việc xử lý và chăm sóc cần phải thực hiện là:

+ Sau khi thu hoạch xong, ruộng mía để lưu gốc phải được xử lý ngay. Dùng cuốc hoặc dao thật sắc chặt ngang sát mặt đất theo hàng mía tất cả những gốc chặt còn cao, những cây chết khô và mầm non chưa chặt. Tiếp đó, dùng máy băm (nếu có) băm nát các lá thân khô trên mặt ruộng hoặc gom theo rãnh giữa hai hàng mía để hoai mục thành phân bón. Những nơi thấy cần thiết cũng có thể cho đốt những rác, lá khô để chống cháy và làm sạch ruộng. Tuyệt đối không được đốt lá khi mầm gốc đã mọc hoặc đang vào giữa thời kỳ mùa khô.

+ Dùng máy, trâu bò kéo hoặc lao động thủ công cày hoặc cuốc xả hai bên gốc theo chiều hàng mía làm đứt những rể mía già và những gốc mía đâm ra ngoài. Tiếp đó bón phân vào gốc mía (tương đương với lượng bón lót ở mía tơ) rồi cày hoặc cuốc lắp đất lại cho kín gốc mía. Nơi có điều kiện tưới nước thì dẫn nước vào ruộng để mầm gốc mọc thuận lợi.

+ Khi mầm gốc đã mọc đều, tiến hành kiểm tra và giậm những đoạn mất quãng không có cây trên hàng mía để bảo đảm mật độ cây cần thiết của ruộng gốc. Có thể xẻ ngay những bụi gốc nhiều cây giậm vào chỗ gốc không mọc. Kinh nghiệm một số nơi, khi xử lý gốc thu hoạch người ta giâm sẵn một số hom mía dự phòng với cùng giống mía của ruộng để gốc, để mầm hom mọc đồng thời với mầm gốc và lúc này chỉ việc bứng những hom giâm đã mọc trồng giậm vào nơi thiếu cây. Cần chú ý: những hốc đào giậm phải làm đất cho tơi nhỏ và bón phân lót đầy đủ.

+ Những công việc chăm sóc tiếp theo như làm cỏ, bón phân, phòng trừ sâu bệnh,...

vào các giai đoạn sinh trưởng của mía được thực hiện đầy đủ và kịp thời như đối với các ruộng mía trồng mới khác. Riêng lượng phân đạm ở mía gốc thường bón tăng hơn từ 15 - 20% so với lượng mía tơ.

62) Đối với ruộng mía để lưu gốc cần phải chú ý những điểm gì?

Ruộng mía để lưu gốc cần chú ý một số điểm dưới đây:

- Ruộng mía để lưu gốc phải chọn giống có khả năng tái sinh mạnh.

- Mía gốc phải chọn những ruộng mía tốt, đủ cây không mất quãng nhiều, không bị nhiễm sâu bệnh nặng.

- Ruộng mía để lưu gốc phải chọn thời điểm thu hoạch thích hợp để mầm mống gốc tái sinh thuận lợi. Tránh không thu hoạch ruộng mía sẽ để gốc vào các thời điểm giá rét, khô hạn hay úng ngập.

- Sau khi thu hoạch mía tơ, ruộng để gốc phải được xử lý, chăm sóc ngay tạo điều kiện cho mầm mọc nhanh và phát triển tốt.

63) Ruộng mía để gốc có nên đốt lá hay không?

Việc đốt lá hay không đốt lá ruộng để gốc tuỳ thuộc điều kiện cụ thể của tình hình và thời điểm thu hoạch ruộng mía để gốc. Đốt lá hay không đốt lá đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng của nó.

- Về ưu điểm: Không đốt lá sẽ giữ được lớp mùn che phủ trên mặt ruộng và giữ nguyên thành phần vi sinh vật hoạt động trong đất. Nhờ lớp lá khô che phủ đất giữ được ẩm trong các tháng mùa khô hạn và hạn chế được sự phát triển của cỏ dại.

- Về nhược điểm: Ở Đông Nam bộ và một số nơi khác mùa khô mía dễ bị cháy. Ruộng không đốt lá nếu bị cháy khi mầm gốc đã mọc xem như phải phá bỏ. Ruộng để lá việc chăm sóc xới cỏ, bón phân phòng trừ sâu bệnh,... ít nhiều cũng bị trở ngại.

Tóm lại việc đốt lá hay không đối với ruộng mía để gốc cần xem xét tình hình cụ thể mà xử lý sao cho đạt được hiệu quả sản xuất cao nhất

64) Vì sao đất trồng mía phải luân canh với cây trồng khác?

Không phải riêng cây mía mà các cây trồng khác cũng vậy, sau một thời gian canh tác độ màu mỡ trong đất giảm đi rất nhiều, nhất là chất mùn và các chất nguyên tố lớn. Mặc dù hàng năm người ta vẫn cung cấp một lượng dinh dưỡng nhất định cho cây trồng dưới dạng phân bón cũng không thể bù đắp được độ màu mỡ đã mất do cây trồng hấp thu và quá trình rửa trôi, xói mòn năm này qua năm khác. Những biểu hiện rõ nhất của sự thoái hoá này là đất ngày càng trở nên chai cứng hơn, độ tươi xốp giảm, khả năng thoát nước giữ ẩm kém và đặc biệt là năng suất cây trồng có xu hướng giảm dần, bên cạnh đó có các loại sâu bệnh lại ngày một gia tăng.

Xuất phát từ tình hình thực tế như vậy, người ta xem việc luân canh, xen canh đất trồng mía với một số cây trồng khác (chủ yếu là cây họ đậu) là một giải pháp canh tác hữu hiệu nhằm cải thiện và nâng cao độ phì nhiêu của đất trồng mía, làm giảm và loại trừ thành phần sâu bệnh gây hại, góp phần làm tăng năng suất và hiệu quả sản xuất của cây mía.

65) Công thức luân canh ở một số vùng mía như thế nào?

Ở một số vùng mía trên phạm vi cả nước, bà con trồng mía có những công thức luân canh, xen canh thật hay mang lại hiệu quả kinh tế rất cao. Dưới dây xin được giới thiệu một vài công thức:

- Vùng mía đồng bằng Bắc bộ (và những nơi cần điều kiện):

+ Trồng mía xen họ đậu hoặc xen lạc trong mía. Thu trái. Vùi toàn bộ thân lá vào gốc mía làm phân bón.

+ Sau một hoặc hai chu kỳ trồng mía (3 - 6 năm) luân canh với lúa hoặc các cây rau màu khác (khoai tây, khoai lang, rau màu vụ đông,...) rồi trở lại trồng mía.

- Vùng đất cao (Đông Nam bộ và những nơi cùng điều kiện): Trồng mía, trồng xen trong mía các cây họ đậu (đậu xanh, đậu đen, đâu nành) ở những nơi có điều kiện. Thu trái. Vùi thân lá cây đậu vào gốc mía làm phân bón. Sau một hoặc hai chu kỳ trồng mía (3

- 6 năm) luân canh đất trồng mía với cây họ đậu (1 - 2 vụ đậu liên tiếp). Thu một phần trái còn toàn bộ cày vùi làm phân bón. Hoặc cho đất nghỉ ngơi 6 tháng rồi lại tiếp tục trồng mía.

- Vùng đất thấp (Tây Nam bộ và những nơi cùng điều kiện):

+ Khu vực trồng mía lên liếp: Trồng mía. Xen canh cây họ đậu trong mía. Thu trái vùi thân lá vào gốc làm phân bón. Sau một hoặc hai chu kỳ trồng mía (3 - 6 năm) luân canh với các cây họ đậu một năm, vét lại mương rãnh và đắp lại liếp rồi tiếp tục trồng mía trở lại.

+ Khu vực không lên liếp mía trồng lại hàng năm: Trồng mía. Xen họ đậu xanh giữa hai hàng mía. Thu trái, vùi toàn bộ thân lá vào gốc mía làm phân bón. Sau 3 - 4 vụ trồng mía (3 - 4 năm ) luân canh hai vụ lúa cao sản hoặc một vụ mía một vụ màu rồi tiếp tục trồng mía trở lại61) Ý nghĩa kinh tế, kỹ thuật xử lý và chăm sóc mía gốc như thế nào?

- Ý nghĩa kinh tế của mía gốc:

+ Mía là cây trồng hàng năm, tuy nhiên xét về khả năng tái sinh lưu gốc thì lại là cây nhiều năm, tức là trồng một lần nhưng thu hoạch nhiều vụ (năm). Một ruộng mía tốt, chu kỳ kinh tế có thể kéo dài 5- 7 năm. Lợi ích kinh tế của vụ mía gốc là:

 + Giảm khoảng 30% chi phí sản xuất so với mía vụ tơ (giảm chi phí khâu làm đất, giống mía, công trồng,...).

+ Mía gốc mọc mầm, đẻ nhánh và làm dóng vươn cao sớm hơn so với mía tơ cùng thời gian. Số cây trên mỗi bụi mía gốc (ở một vụ) nếu được xử lý, chăm sóc kịp thời thường nhiều hơn ở mía tơ. Do đó, năng suất mía cây, hàm lượng đường trên mía gốc cao hơn mía tơ.

 + Giá thành của mía gốc thấp hơn rất nhiều so với mía tơ và hiệu quả kinh tế của mía gốc cao hơn vụ mía tơ.

 - Kỹ thuật xử lý, chăm sóc mía gốc:

 + Để ruộng mía gốc sinh trưởng và phát triển tốt, các bước công việc xử lý và chăm sóc cần phải thực hiện là:

 + Sau khi thu hoạch xong, ruộng mía để lưu gốc phải được xử lý ngay. Dùng cuốc hoặc dao thật sắc chặt ngang sát mặt đất theo hàng mía tất cả những gốc chặt còn cao, những cây chết khô và mầm non chưa chặt. Tiếp đó, dùng máy băm (nếu có) băm nát các lá thân khô trên mặt ruộng hoặc gom theo rãnh giữa hai hàng mía để hoai mục thành phân bón. Những nơi thấy cần thiết cũng có thể cho đốt những rác, lá khô để chống cháy và làm sạch ruộng. Tuyệt đối không được đốt lá khi mầm gốc đã mọc hoặc đang vào giữa thời kỳ mùa khô.

 + Dùng máy, trâu bò kéo hoặc lao động thủ công cày hoặc cuốc xả hai bên gốc theo chiều hàng mía làm đứt những rể mía già và những gốc mía đâm ra ngoài. Tiếp đó bón phân vào gốc mía (tương đương với lượng bón lót ở mía tơ) rồi cày hoặc cuốc lắp đất lại cho kín gốc mía. Nơi có điều kiện tưới nước thì dẫn nước vào ruộng để mầm gốc mọc thuận lợi.

 + Khi mầm gốc đã mọc đều, tiến hành kiểm tra và giậm những đoạn mất quãng không có cây trên hàng mía để bảo đảm mật độ cây cần thiết của ruộng gốc. Có thể xẻ ngay những bụi gốc nhiều cây giậm vào chỗ gốc không mọc. Kinh nghiệm một số nơi, khi xử lý gốc thu hoạch người ta giâm sẵn một số hom mía dự phòng với cùng giống mía của ruộng để gốc, để mầm hom mọc đồng thời với mầm gốc và lúc này chỉ việc bứng những hom giâm đã mọc trồng giậm vào nơi thiếu cây. Cần chú ý: những hốc đào giậm phải làm đất cho tơi nhỏ và bón phân lót đầy đủ.

 + Những công việc chăm sóc tiếp theo như làm cỏ, bón phân, phòng trừ sâu bệnh,... vào các giai đoạn sinh trưởng của mía được thực hiện đầy đủ và kịp thời như đối với các ruộng mía trồng mới khác. Riêng lượng phân đạm ở mía gốc thường bón tăng hơn từ 15 - 20% so với lượng mía tơ.