Làm cách nào để hạn chế bệnh vàng lá chín sớm hại lúa?

Qua mô tả của bạn kết hợp với tình hình thực tế sản xuất và sâu bệnh trên đồng ruộng ở các tỉnh Nam bộ, chúng tôi cho rằng triệu chứng trên ruộng lúa Hè-Thu năm ngoái nhà bạn có lẽ do bệnh vàng lá lúa (còn gọi là bệnh vàng lá chín sớm hay bệnh chín sớm) gây hại.

Bệnh vàng lá chín sớm - ảnh hưởng rất nhiều đến số lượng và chất lượng nông sản

1. Thời điểm xuất hiện bệnh vàng lá chín sớm trên cây lúa

Bệnh này bắt đầu xuất hiện ở các tỉnh Nam bộ nước ta cách nay khoảng gần 20 năm (vào khoảng những năm 1989 - 1990), chỉ sau đó một thời gian rất ngắn bệnh đã phát triển rất nhanh và gây hại đáng kể cho nghề trồng lúa của các tỉnh phía Nam. Để nhanh chóng giải quyết vấn đề này lúc đó Bộ Nông nghiệp đã có một chương trình nghiên cứu về bệnh gọi là: “Chương trình rầy nâu và bệnh vàng lá”. Qua nghiên cứu các nhà khoa học tìm ra được những biện pháp phòng trị hữu hiệu vì thế sau đó bệnh đã giảm hẳn không gây thành dịch nữa, đến nay chỉ gây hại ở mức bình thường như những đối tượng dịch hại khác.

2. Điều kiện phát sinh phát triển của bệnh vàng lá chín sớm

Bệnh có thể xuất hiện ở những giai đoạn sinh trưởng khác nhau, nhưng chủ yếu tập trung vào giai đoạn từ giữa vụ (đòng già - trỗ) trở đi và nặng nhất vào giai đoạn gần cuối vụ. Đúng như bạn đã quan sát thấy bệnh thường tấn công những lá phía dưới trước sau đó lan dần lên các lá phía trên ngọn. Ban đầu vết bệnh chỉ là những chấm nhỏ có màu xanh úng hay vàng nhạt sau đó chuyển dần sang màu vàng cam và lớn dần kéo dài thành vệt dọc theo phiến lá về phía chóp lá (nhìn giống như có ai đó cầm cây bút lông có mực màu vàng cam chấm một điểm vào phiến lá rồi kéo ngược ngòi bút về phía chóp lá, tạo thành một vệt màu vàng cam trên phiến lá). Khi mới nhiễm vết bệnh vẫn còn tươi, nhưng nếu nặng thì càng về sau vết bệnh càng trở nên khô cháy nhìn từ xa giống như ruộng lúa sắp chín (vì thế có nơi bà con gọi là bệnh chín sớm).

Quan sát từ xa ngỡ ruộng lúa bị vàng lá chín sớm nhưng thực ra bị bệnh vàng lá chín sớm

Nếu bệnh xuất hiện sớm, gây hại nhẹ, được phát hiện và phòng trị ngay thì sẽ không ảnh hưởng đến năng suất. Tuy nhiên nếu không phòng trị kịp thời để bệnh phát triển và gây hại mạnh, đặc biệt để chúng “leo” lên được đến lá đòng, bộ lá bị khô cháy thì tỷ lệ lép lửng sẽ rất cao, gây thất thu lớn cho năng suất. sau khi lúa đã trổ bông bệnh mới xuất hiện thì ảnh hưởng đến năng xuất sẽ không nhiều, còn ở giai đoạn bông lúa cong trái me, đỏ đuôi bệnh mới xuất hiện sẽ không ảnh hưởng đến năng suất.

Thực tế đồng ruộng cho thấy những giống lúa có bộ lá mỏng như các giống OM 2517, OM 1490, OMCS 21... thường là những giống bị bệnh gây hại nhiều nhất. Những chân ruộng quá giầu chất hữu cơ, những ruộng gieo sạ dầy, lại bón nhiều phân đạm làm cho lúa tốt lốp, những ruộng nằm ven làng, ven các vườn cây cao bị che mất nhiều ánh nắng làm cây lúa tốt vóng yếu ớt, những ruộng bị ảnh hưởng bởi phèn.. thường là những ruộng bị bệnh gây hại nhiều hơn. Trong cùng một ruộng những chỗ sạ dầy, bón nhiều phân đạm làm cho lúa tốt lốp là những chỗ bệnh gây hại nhiều nhất. Tóm lại nếu điều kiện ngoại cảnh thuận lợi cho bệnh đạo ôn, khô vằn phát sinh, phát triển thì đồng thời cũng là điều kiện thuận lợi cho bệnh vàng lá chín sớm.

3. Để hạn chế tác hại của bệnh bạn có thể áp dụng kết hợp một số biện pháp sau đây:

- Nếu có điều kiện và thời gian không quá gấp gáp xuống giống cho vụ sau để né lũ, né mặn... thì nên cày ải phơi đất để giúp đất thông thoáng, phân huỷ chất hữu cơ trong đất hạn chế chất độc tác động xấu đến bộ rễ...

- Nên sử dụng những giống cứng cây ít đổ ngã, có bộ lá dầy sẽ ít bị nhiễm bệnh. Trước khi ngâm ủ nên xử lý hạt giống bằng cách cứ 20 lít nước pha 60cc thuốc Carbenzim 500FL rồi ngâm giống trong 24-36 tiếng, sau đó vớt ra đãi sạch và ngâm ủ bình thường.

- Không nên gieo sạ lúa quá dầy, tốt nhất dùng máy sạ hàng. Bón phân cân đối hợp lý, không nên bón quá nhiều phân đạm, nên bón theo bảng so màu lá lúa, bón thêm vôi cho những chân ruộng bị phèn để nâng thêm độ pH cho đất. Tốt nhất nên áp dụng chương trình “Ba giảm ba tăng” mà ngành bảo vệ thực vật đã khuyến cáo.

- Thăm đồng thường xuyên, nhất là từ khi lúa có đòng già trở đi để phát hiện sớm bệnh. Khi phát hiện thấy bệnh có thể sử dụng một trong các loại thuốc như: Kacie 250EC, Golcol 20SC/50WP, Supercin 20EC/40EC/80EC/50WP, Carbenzim 500FL, Carban 50SC, Bavistin 50FL, Carben 50WP/50SC,.. để phun xịt, nên 2-3 lần, cách nhau 10-12 ngày/một lần. Về liều lượng và cách sử dụng bạn có thể đọc hướng dẫn của nhà sản xuất có in sẵn trên boa bì