Làm cỏ, vun xới, bón phân cho cây hoa huệ

1. Làm cỏ, vun xới

1.1. Tác dụng của việc làm cỏ vun xới

Đất trồng huệ có nhiều phân, độ ẩm cao. Đây là môi trường thuận lợi cho cỏ dại sinh trưởng, phát triển. Do đó, trong quá trình trồng huệ, cần tiến hành làm cỏ, xới xáo kịp thời.

Vườn huệ trước khi làm cỏ

Làm cỏ, vun xới có tác dụng:

- Ở giai đoạn đầu, giúp cho cây mầm, sinh trưởng, phát triển nhanh, khỏe hơn.

- Hạn chế sự cạnh tranh về dinh dưỡng của cỏ dại đối với cây, từ đó cây sẽ sinh trưởng, phát triển tốt cho năng suất, chất lượng hoa cao hơn.

- Xới xáo làm lớp đất mặt quanh bộ rễ tơi xốp, thông thoáng; chế độ nhiệt, ẩm độ được duy trì ổn định sẽ giúp cây hút dinh dưỡng tốt, sinh trưởng, phát triển nhanh.

- Tạo điều kiện thuận lợi cho bộ rễ phát triển và hút chất dinh dưỡng

- Khi bón thúc phân bón cho phải kết hợp với xới xáo đất, có tác dụng đảo trộn, vùi lấp kín phân bón; góp phần làm cho phân chuyển hóa nhanh cung cấp dinh dưỡng cho cây, đồng thời hạn chế được sự rửa trôi, xói mòn làm mất phân bón.

1.2. Yêu cầu kỹ thuật làm cỏ, vun xới

Dụng cụ thực hiện làm cỏ, vun xới bao gồm: cuốc, cào, bay xới đất, bao, bảo hộ lao động.

Làm cỏ trên ruộng hoa cần đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật sau:

- Làm khi cỏ còn non.

- Làm sạch cỏ trên bề mặt luống và trong gốc cây.

- Không làm ảnh hưởng đến cây.

- Tránh làm tổn thương rễ, đứt rễ.

- Làm cỏ kết hợp vun xới.

- Xới xáo đất phải tơi xốp.

- Không gây đọng nước trên mặt luống.

Vườn huệ sau khi làm sạch cỏ

Hiện nay, trong sản xuất hoa huệ, người dân đã sử dụng màng phủ nilong trải lên mặt luống để hạn chế cỏ dại. Việc sử dụng màng phủ còn có tác dụng giữ ẩm cho đất, giảm được số lần tưới nước cho cây, từ đó giảm đáng kể chi phí sản xuất.

Vườn huệ có sử dụng màng phủ nilông

2. Bón phân cho cây hoa huệ

2.1. Vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng đối với cây hoa huệ

Dinh dưỡng cây trồng là yếu tố quan trọng để nâng cao năng suất, chất lượng và sức chống chịu của cây trồng. Mức tăng năng suất cây trồng có mối quan hệ rất chặt chẽ với số lượng, chủng loại và cách sử dụng các loại phân bón trong canh tác.

Vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng đối với cây hoa huệ:

- Đạm (N): Có vai trò thúc đẩy quá trình sinh trưởng của cây hoa.

+ Thiếu đạm, cây sinh trưởng yếu ớt, là vàng, cây còi cọc, hoa bé, xấu.

+ Thừa đạm cây sinh trưởng mạnh, cây yếu, thân mềm, dễ đổ, lốp, nhiều sâu bệnh, hoa chất lượng kém, độ bền thấp.

+ Để bổ sung đạm cho hoa huệ có thể sử dụng phân đơn (Ure) hoặc có thể sử dụng các phân đa lượng NPK 16.16.8.

- Lân (P2O5hh): Có vai trò rất quan trọng trong quá trình hình thành và vận chuyển các hợp chất hữu cơ trong cây hoa, lân kích thích bộ rễ của cây phát triển.

+ Thiếu lân thì cành, lá, rễ sinh trưởng chậm, cây thấp bé, lá có màu tím hoặc tím đỏ, hoa nở khó.

+ Thừa lân quá ức chế sinh trưởng dẫn tới thừa sắc.

+ Bón đủ lân cây ra nụ và ra hoa sớm hơn.

+ Để bổ sung lân cho cây hoa huệ, có thể sử dụng phân đơn (supe lân) hoặc sử dụng phân đa lượng có chứa lân như NPK 16.16.8.

- Kali (K2Ohh): có tác dụng tăng cường sức chống chịu chua cây hoa, đặc biệt đối với chống chịu rét và chống chịu sâu bệnh.

+ Thiếu kali lá thường bị xoăn, có biểu hiện đốm nâu trên lá và cây sinh trưởng chậm, mép lá thiếu màu xanh, ngọn lá khô héo sau đó lan ra toàn lá, nụ hoa nhỏ và thường biến thành hoa mù.

+ Thiếu kali sinh trưởng kém, thiếu nhiều quá ảnh hưởng tới việc hút Canxi và Magiê từ đó ảnh hưởng đến độ cứng của thân cành và chất lượng hoa.

+ Để bổ sung kali cho cây có thể sử dụng phân kali đơn hoặc phân đa lượng NPK 16.16.8, KNO₃.

- Canxi (Ca): có tác dụng tăng cường sự nở hoa và tăng độ bền của hoa.

+ Thiếu canxi còn ảnh hưởng đến quá trình hút nước của cây, cây còi cọc, năng suất hoa giảm.

+ Nếu thiếu nhiều thì lá non và điểm sinh trưởng bị chết, bị nát ở giữa, nụ bị teo và rụng nên cuống lá, cuống hoa bị mềm không đứng lên được.

- Magiê (Mg): tham gia vào thành phần của chất diệp lục.

+ Thiếu Magiê ảnh hưởng tới quang hợp, mặt dưới và gân lá bị vàng, thiếu nhiều quá gân lá thâm đen, lá bị rụng.

+ Bổ sung magiê cho cây bằng cách phun phân có chứa magiê lên lá.

- Lưu huỳnh (S): tham gia vào quá trình hình thành prôtêin.

+ Thiếu lưu huỳnh biểu hiện ở phần non rõ hơn phần già, prôtêin tạo thành ít, cây sinh trưởng chậm.

+ Thừa lưu huỳnh sẽ gây độc cho cây.

- Sắt (Fe): là thành phần của nhiều loại men có liên quan tới quang hợp. Thiếu sắt quang hợp giảm, lá non thiếu màu xanh.

- Mangan (Mn): Khi thiếu Mn trên lá xuất hiện những vết vàng, hạn chế quang hợp.

- Boron (B): có tác dụng rất quan trọng tới sự phân hóa hoa, tới quá trình thụ phấn, thụ tinh và sự phát dục của cơ quan sinh thực.

+ Thiếu B phần chóp ngọn cây ngừng sinh trưởng, lá và cành hoa cong, đốt ngắn lại.

+ Nhiều B quá mép lá biến thành màu nâu, các phần khác biến vàng.

- Kẽm (Zn): kích thích quang hơp. Thiếu kẽm chất kích thích sinh trưởng khó hình thành, ảnh hưởng tới sự sinh trưởng của cây, lá và gân lá thiếu màu xanh sau đó chuyển vàng, trắng và chết khô.

- Đồng (Cu): có quan hệ tới hiệu suất quang hợp. Thiếu đồng lá non bị gãy cong, cây bắt đầu khô từ đỉnh ngọn, sau đó cả cây bị chết.

2.2. Xác định lượng phân bón thúc cho cây hoa huệ

Bón phân là một trong những biện pháp kỹ thuật quan trọng tác động đến năng suất và chất lượng hoa huệ. Bón phân đúng kỹ thuật giúp cây hoa huệ đạt số bông cao, to, đẹp, có hương thơm đậm đà, bền lâu và trổ đúng dịp.

Tùy từng loại đất, từng giống, điều kiện thời tiết khí hậu mà lượng phân bón thúc cho cây khác nhau. Lượng phân bón cho 1 ha bình quân là: 200kg N + 200 kg P₂O₅ + 150 kg K₂O/ha.

2.3. Cách bón thúc cho cây hoa huệ

Bón thúc là cách bón phân cho cây trồng vào những giai đoạn sinh trưởng nhất định của cây. Mục đích của việc bón thúc là cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cây trồng trong các giai đoạn sinh trưởng, phát triển khác nhau, giúp cho cây không bị thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là loại nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho giai đoạn nào đó.

Để việc bón phân đạt hiệu quả cao, cây hấp thu được hầu hết các chất dinh dưỡng có trong phân thì trước khi bón phân cần tiến hành làm sạch cỏ.

Lượng phân bón cho mỗi lần bón thúc tùy thuộc vào tình hình sinh trưởng phát triển của cây. Như vậy, trước khi bón phân, cần quan sát màu sắc của lá để tăng giảm lượng phân bón cho phù hợp, nhằm đáp ứng đủ và kịp thời dinh dưỡng cho cây.

Khi bón phân cho cây hoa huệ cần chú ý: không nên bón nhiều phân N mà phân lân là chính để đề phòng lá dài và tím lá, giảm giá trị thương phẩm của cành hoa.

Bón thúc lần 1: sau khi trồng 10 - 12 ngày, cần tiến hành bón thúc lần 1 để kích thích sự sinh trưởng, phát triển của cây.

- Liều lượng phân bón: 12 kg DAP + 6 kg Ure cho 1000 m².

- Cách thức bón: Pha loãng phân với nước, tưới vào gốc, tránh không nên tưới lên lá. Sau khi tưới phân xong, tiến hành tưới nước sơ qua để tránh tình trạng phân bị dính lên lá, sẽ gây nên hiện tượng cháy lá.

Hình 2.2.17. Các loại phân thường được sử dụng bón thúc cho hoa huệ

Bón thúc lần 2: sau khi trồng 30 ngày.

- Liều lượng bón: 30 kg DAP + 30 kg Ure cho 1000 m².

- Cách thức bón: Bón giữa 2 hàng huệ. Trong quá trình bón phân tránh không làm phân rơi lên lá, gây hiện tượng cháy lá. Sau khi bón phân tưới nước để phân nhanh hòa tan.

Bón phân cho hoa huệ

Bón thúc lần 3: Khi cây gần xây ngù.

- Liều lượng bón: 15 kg Ure + phân KNO₃.

- Cách thức bón: Bón giữa 2 hàng huệ. Sau khi bón phân tiến hành tưới nước ngay.

Giai đoạn xây ngù

Bón thúc lần 4: sau khi thu bông.

- Liều lượng bón: 15 kg DAP + 15 kg Ure cho 1000 m²

- Cách thức bón: Bón giữa 2 hàng huệ. Sau khi bón phân tiến hành tưới nước ngay.

Trong quá trình chăm sóc và bón phân cho cây, cần quan sát tình hình sinh trưởng của cây. Nếu thấy cây huệ sinh trưởng phát triển quá xanh tốt thì giảm lượng phân Ure, nếu không cây sẽ cho ít bông, ảnh hưởng đến năng suất bông và gây lãng phí phân.

2.4. Những điều cần chú ý khi sử dụng phân bón

2.4.1. Yêu cầu của việc bón phân cân đối, hợp lý

Các cây trồng khác nhau thì có yêu cầu khác nhau với lượng phân bón mỗi loại. Có cây trồng cần đạm nhiều hơn lân và kali, cũng có những loại cây trồng cần ít đạm, nhiều lân hoặc kali…

Trong ba nguyên tố dinh dưỡng cây trồng trên, cây hút nhiều nguyên tố nào thì nguyên tố đó được gọi là nguyên tố dinh dưỡng đặc trưng. Đối với cây hoa huệ, nguyên tố dinh dưỡng ảnh hưởng đến chất lượng bông là Kali.

Tỷ lệ N : P : K của mỗi loại cây được tính cho lượng phân trong suốt thời kì sinh trưởng của cây. Tùy từng loại phân, loại cây trồng mà ta có thể bón loại phân thích hợp.

Bón phân cân đối cho cây không chỉ thu được năng suất cao, chất lượng nông sản tốt mà còn nâng cao được hiệu quả phân bón.

2.4.2. Các yếu tố cần chú ý khi sử dụng phân bón

Hiệu quả của việc sử dụng phân bón phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố bên trong và bên ngoại khác nhau như: đất đai, thời tiết, khí hậu, cây trồng, loại phân bón, hiệu quả kinh tế…

a. Đất đai

Bón phân cho cây nhằm bổ sung chất dinh dưỡng mà đất không có khả năng cung cấp đủ cho cây. Mặt khác, giữa tính chất đất và phân bón có quan hệ rất mật thiết với nhau nên việc sử dụng phân bón trước hết phải căn cứ vào tính chất của đất đai.

Nhìn chung, với đất tốt, giàu dinh dưỡng lượng phân cần bón giảm đi còn đất xấu, nghèo dinh dưỡng thì phải bón nhiều phân hơn. Đất thiếu nhiều chất dinh dưỡng nào thì phải bón nhiều phân chứa chất dinh dưỡng đó.

b. Khí hậu và thời tiết

Thời tiết là yếu trực tiếp ảnh hưởng tới việc sử dụng phân bón vì các yếu tố thời tiết như nhiệt độ, ẩm độ, lượng mưa, … đều có ảnh hưởng đến việc sử dụng phân.

Với phân hóa học, không nên bón vào buổi trưa hoặc khi trời nắng, nóng mà nên bón vào lúc râm mát như lúc sáng sớm hoặc chiều tối để hạn chế việc mất phân và giảm tác hại có thể có đối với cây trồng. Không bón phân trước lúc mưa to vì sẽ gây hiện tượng rửa trôi làm mất phân.

c. Cây trồng

Mỗi loại cây trồng có thời gian sinh trưởng khác nhau, nhu cầu dinh dưỡng khác nhau nên việc sử dụng phân bón phải tuy vào từng loại cây cụ thể. Các loại cây trồng có thời gian sinh trưởng ngắn cần tăng lượng bón lót và bón thúc sớm giúp cho cây phát triển tốt trong giai đoạn đầu, do các cây này có thời gian sinh trưởng ngắn nên chăm bón chậm sẽ ảnh hưởng nhiều đến năng suất. Cây trồng có thời gian sinh trưởng dài thì bón lót vừa đủ và bón thúc nhiều lần hơn.

Các cây khác nhau có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau nên việc bón phân phải căn cứ vào nhu cầu dinh dưỡng này. Nhìn chung, cây trồng có năng suất cao thì nhu cầu dinh dưỡng càng lớn.

Khi bón phân cũng cần chú ý tới tình hình sinh trưởng của cây, cây sinh trưởng tốt nên bón ít phân, cây sinh trưởng kém cần nhiều phân hơn. Nếu ruộng sinh trưởng không đều có thể bón bổ sung có thể bón bổ sung cho các cây sinh trưởng kém hơn (bón vá áo). Khi cây bị bệnh nên hạn chế việc bón đạm mà tăng cường bón lân và kali...

d. Hiệu quả khi sử dụng phân bón

Hiệu quả của việc sử dụng phân bón là yếu tố rất quan trọng, có thể nói là quan trọng nhất khi sử dụng phân bón cho cây trồng vì tất cả các biện pháp kĩ thuật nói chung đều nhằm một mục đích là tăng hiệu quả kinh tế của việc trồng trọt. Vì thế, việc sử dụng phân bón phải làm sao vừa tăng được năng suất cây trồng vừa có hiệu quả kinh tế cao. Nói cách khác, việc bón phân phải mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất.

Thông thường, bón phân làm tăng năng suất cây trồng, lượng phân bón tăng lên thì năng suất cây trồng cũng tăng lên, song cũng chỉ đến một giới hạn nào đó, quan hệ này không còn tỉ lệ thuận với nhau nữa. Lượng phân bón tiếp tục tăng thì tốc độ tăng năng suất giảm dần và cuối cùng không tăng nữa mà có thể giảm. Đó là do nhu cầu dinh dưỡng của cây chỉ ở một mức độ nhất định, việc thừa dinh dưỡng sẽ mang lại tác hại cho cây.

Chính vì vậy, ta phải bón phân sao cho việc sử dụng phân vừa làm tăng lên được năng suất cây trồng, vừa mang lại lãi thực cho người sản xuất. Mặt khác, phải quan tâm bồi dưỡng đất, tránh gây tác hại cho vụ sản xuất sau.