Kỹ thuật rửa dừa đúng cách để tăng tỷ lệ đậu trái và hạn chế sâu bệnh

Việc chăm sóc cây dừa trong giai đoạn mang lưỡi mèo (giai đoạn ra hoa, chuẩn bị đậu trái) đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng trái. Một trong những kỹ thuật quan trọng mà nhiều nhà vườn thường bỏ qua hoặc làm chưa đúng là "rửa dừa". Đây là quá trình vệ sinh đỉnh sinh trưởng và vùng bẹ lá non để giúp cây thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và tạo điều kiện cho thụ phấn thuận lợi hơn.

1. Vì sao cần rửa dừa?

• Tăng khả năng đậu trái: Khi tán lá và bẹ dừa quá rậm rạp, các cuống hoa (lưỡi mèo) sẽ bị che khuất, cản trở ánh sáng và không khí lưu thông. Điều này làm giảm khả năng ong, bướm hoặc côn trùng thụ phấn tiếp cận bông dừa, từ đó giảm tỷ lệ đậu trái.

• Hạn chế sâu bệnh: Lớp bẹ dừa khô hoặc tàn dư thực vật đọng lại lâu ngày sẽ là nơi trú ngụ lý tưởng cho sâu bọ như bọ cánh cứng, rệp sáp, nấm bệnh... Gây hại âm thầm và kéo dài khiến năng suất giảm mạnh.

• Tránh gãy cuống, gãy hoa: Các bẹ lá hoặc phần khô nếu không được dọn dẹp sẽ cản trở cuống hoa phát triển, dễ làm gãy cuống hoa hoặc lưỡi mèo non trong giai đoạn phát triển.

• Giúp cây phát triển cân đối: Một cây dừa thoáng đãng, sạch sẽ sẽ tạo điều kiện để các mầm hoa phát triển đều, hạn chế sự cạnh tranh không cần thiết và giúp cây phân bổ dinh dưỡng hợp lý.

2. Cách rửa dừa đúng kỹ thuật

a. Dụng cụ cần chuẩn bị

• Dao lưỡi cong hoặc lưỡi liềm chuyên dụng (lưỡi mỏng, bén nhưng an toàn).

• Bao tay, quần áo bảo hộ (nếu leo lên cây hoặc làm ở vị trí cao).

• Thang hoặc dụng cụ hỗ trợ nếu cần tiếp cận đỉnh sinh trưởng.

b. Quy trình thực hiện

1. Vệ sinh bẹ lá khô, lá chết:

   • Dùng dao cắt hoặc gỡ bỏ các bẹ lá khô dính chặt quanh thân.

   • Cắt bỏ lá già đã hoàn thành nhiệm vụ quang hợp, nhưng lưu ý KHÔNG cắt bỏ các lá đang nuôi trái (lá xanh to, khoẻ vẫn còn hiệu lực).

2. Dọn sạch bẹ non bị dính nhau:

   • Các bẹ non đôi khi dính chặt vào nhau hoặc quấn chặt lưỡi mèo. Phải gỡ hoặc cắt nhẹ để lưỡi mèo có chỗ thoát ra, phát triển bình thường.

3. Gỡ sạch các tua, mô thừa, tàn dư héo:

   • Đây là nơi dễ phát sinh nấm bệnh, làm giảm chất lượng cuống hoa và khả năng đậu trái.

4. Thông thoáng khu vực đỉnh sinh trưởng:

   • Không để các lá, bẹ cản sáng trực tiếp đến cuống hoa. Việc này giúp tăng cường quang hợp và giúp hoa đón gió, đón ong thụ phấn dễ dàng hơn.

Lưu ý: Không rửa quá mạnh tay hoặc cắt sát gây tổn thương mô non, ảnh hưởng tới sinh trưởng.

3. Khi nào nên tiến hành rửa dừa?

• Thời điểm tốt nhất: Khi cây dừa đang bắt đầu trổ cuống hoa đầu tiên, khoảng 18–24 tháng sau trồng đối với giống dừa lùn Mã Lai hoặc dừa xiêm.

• Tần suất: Nên thực hiện định kỳ 1–2 lần/năm, đặc biệt trước và trong giai đoạn cây cho hoa mạnh.

4. Kết hợp thêm chăm sóc sau khi rửa dừa

• Bón phân đúng thời điểm: Sau khi rửa dừa nên bón thêm phân hữu cơ hoặc NPK cân đối để cây phục hồi và nuôi hoa.

• Phun bổ sung dinh dưỡng qua lá: Có thể dùng các sản phẩm chứa Bo, Canxi, Kẽm, hoặc các chất điều hòa sinh trưởng như Cytokinin để hỗ trợ phân hóa mầm hoa và tăng tỷ lệ đậu trái.

• Phòng trừ sâu hại: Sau rửa dừa, nếu thấy dấu hiệu bọ cánh cứng, rệp sáp... cần xử lý bằng nấm xanh (Metarhizium anisopliae), vi khuẩn Bt hoặc các loại thuốc vi hạt, thuốc sinh học an toàn.

5. Tổng kết

Rửa dừa là một công đoạn kỹ thuật nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn trong quá trình canh tác cây dừa thương phẩm. Khi thực hiện đúng cách, cây sẽ phát triển đồng đều, hạn chế sâu bệnh và đặc biệt giúp nâng cao tỷ lệ đậu trái – yếu tố quyết định năng suất và thu nhập cho nhà vườn. Bà con cần lưu ý rằng bên cạnh việc chọn giống chuẩn thì chăm sóc kỹ lưỡng theo từng giai đoạn chính là bí quyết để có vườn dừa sai trái, phát triển bền vững.