Kỹ thuật ghép cây giống cà chua lên cây cà tím

1. Mục đích

- Kỹ thuật ghép cà chua trên gốc cà tím với mục tiêu tạo ra cây giống cà chua có khả năng chống một số loại sâu bệnh héo xanh vi khuẩn, thối gốc, tuyến trùng, bệnh vi rút… cho năng suất cao, chất lượng quả tốt trong các điều kiện bất thuận (mưa, ngập, nóng…). 

2. Kỹ thuật ghép cây giống cà chua lên cây cà tím

Bước 1: Chuẩn bị nguyên vật liệu

- Lựa chọn giống gốc ghép: Hiện nay người ta sử dụng phổ biến giống cà tím EG203 để làm gốc ghép vì giống cà tím này có khả năng chống chịu tương đối tốt đối với một số loại sâu bệnh hại phổ biến trên cây họ cà.

- Tiêu chuẩn cây làm gốc ghép và ngọn ghép: cây dùng làm gốc ghép phải có chiều cao cao 17 - 20cm, đường kính thân cây 0, 3 - 0,4cm, đã có 5 - 7 lá, cây cứng, sạch bệnh.

Cà chua giống gieo trong khay

- Lựa chọn giống cà chua làm ngọn ghép: các giống cà chua làm ngọn ghép phải là những giống chịu nhiệt, sinh trưởng hữu hạn hoặc bán hữu hạn, có một số đặc điểm sau:

+ Cây làm ngọn ghép: cao 16 - 20cm, có 4 - 5 lá, đường kính thân cây 0,2 - 0,3cm, cây cứng, hoàn toàn sạch sâu bệnh. Cây sinh trưởng tốt, phân nhánh vừa phải, bộ lá bản dày, xum xuê.

+ Có khả năng chịu nhiệt tốt, ra quả ổn định trong điều kiện nhiệt độ cao (> 32^oC) mà không cần sử dụng thuốc đậu quả.

+ Quả cứng, vỏ quả dày, không bị nứt khi có mưa to hoặc bị cháy nắng,.Quả chín đồng đều, màu sắc đẹp.

+ Có khả năng chống chịu với một số bệnh: bệnh thán thư, thối thân pythium, sương mai hoặc các bệnh đốm lá nâu hoặc xám.

- Chất lượng hạt giống: hạt giống làm gốc ghép và ngọn ghép đạt phải đảm bảo các tiêu chí:

+ Độ tinh khiết của giống phải đạt 99%,

+ Tỷ lệ nảy mầm phải cao trên 85%, sức nảy mầm sau gieo 4 ngày phải đạt 85%.

+ Độ ẩm của hạt giống không vượt quá 13%,

+ Lượng hạt giống cần trồng cho 1 ha là: Giống gốc 80 - 100g và giống ngọn: 65 - 70g.

- Chuẩn bị giá thể: để sản xuất 10.000 cây giống cần: 0,8kg vôi bột; 0,2 - 0,3 kg NPK 16 - 16 - 8; 5 kg super lân; 0,12 tấn than bùn; 0,06 tấn phân hữu cơ. Trộn đều hỗn hợp trên, ủ 30 - 60 ngày, nghiền nhỏ. Cho giá thể vào vỉ ươm giá thể (50 - 84 lỗ) nén nhẹ nhàng để khi lấy cây giống đem trồng còn nguyên bầu, không bị vỡ.

- Chuẩn bị nhà chăm sóc cây sau ghép: Nhà để cây sau ghép được đặt ở vị trí thuận lợi để dễ dàng di chuyển cây con sau khi đã ghép xong. Hiện tại đối với các hộ gia đình có hai dạng nhà nhà ghép cây chủ yếu là:

+ Dạng nhà để cây ghép cố định: dạng bán nguyệt, dài 4m rộng 2,5 - 3m. Diện tích khoảng hơn 10m2. Sử dụng ống nhựa hoặc thép đường kính 3cm, dài 6 - 8m để làm khung nhà, mỗi khung cắm cách nhau 1m, dùng các thanh ngang hoặc kèo để cố định nhà tránh gió, bão. Sau đó che phủ kín hoàn toàn bằng nilon trắng loại 0,2 - 0,3mm sao. Bên trên lớp nilon là 2 - 3 lớp lưới đen (giảm ánh sáng).

+ Dạng nhà để cây ghép tạm thời: thuận tiện tháo rỡ tận dụng diện tích sau khi đã hoàn thành công việc sản xuất cây giống. Nguyên liệu là những thanh tre dài, cắm thành hình vòng cung cách nhau 50 - 60 cm trên một khu đất. Dùng dây cố định các thanh tre lại với nhau, sau đó dùng nilon trắng phủ kín, phía trên che phủ thêm 2 - 3 lớp lưới đenđể giảm tối đa ánh sáng mặt trời. Xung quanh nhà đắp đất kín. Phía dưới cùng (mặt đất) trải nilon để giữ nước.

- Dụng cụ ghép gồm: dao lam tiệt trùng, găng tay cao su, ống cao su ghép (chiều dài 14 - 15mm, độ dày thành ống 0,3 - 0,5mm, đường kính 2 - 3 mm).

Bước 2: Tiến hành kỹ thuật gieo cây con

- Gieo hạt cà tím trước hạt cà chua từ 5 - 25 ngày, đảm báo đến thời điểm ghép đường kính của gốc ghép và ngọn ghép gần tương đương nhau. Nếu nếu nhiệt độ 20 - 24^oC thời gian nảy mầm là 7 - 9 ngày. Nếu  nhiệt độ 27 - 32^oC hạt cà tím sẽ nảy mầm sau gieo 4 - 5 ngày. Hạt cà chua sẽ nảy mầm sau gieo 2 - 3 ngày.

- Trước khi gieo hạt cà tím phải được ngâm nước ấm (45 - 50^oC) trong khoảng 3 - 4 giờ, tùy thuộc vào độ nảy mầm gieo 2 - 3 hạt/hốc, phủ rơm rạ,trấu lên trên, tưới đủ ẩm trong 1 tuần. Sau khi gieo 10 ngày phải dặm lại những hốc không có cây. Khi cây xuất hiện 1 - 2 lá thật, chỉ để 1 cây/hốc.

-  Hạt cà chua có thể gieo vào khay hoặc gieo ra đất gần nơi gieo hạt cà tím để thuận tiện cho  công việc ghép sau này.

- Sau gieo 15 - 16 ngày đối với cây dùng làm ngọn ghép và 19 - 20 ngày đối với cây dùng làm gốc ghép phải hạn chế tưới nước để cây đanh cứng. Sau khi gieo hạt cây làm gốc ghép 25 - 26 ngày cần phân loại cây và đưa vào ghép. Trong vườn ươm cần chú ý phòng trừ bệnh lở cổ rễ cho cây cà tím bằng cloruoxit đồng 0,1 - 0,2%, sâu vẽ bùa và bộ phấn bằng regent 0,01%, dầu khoáng SK99 1%.

Bước 3 Tiến hành ghép cây

- Cần phải tưới nước đủ ẩm trước khi đưa vào phòng ghép, trước 5 - 7 ngày phun thuốc phòng trừ sâu bệnh.

Kỹ thuật ghép cây giống cà chua lên cây cà tím

- Dùng dao mỏng cắt vát 30o thân cây tím và thân cây cà chua phía trên 2 lá mầm và phía dưới 2 lá thật. Dùng ống cao su có đường kính 2 - 3mm để giữ ngọn ghép và gốc ghép. Đưa ngọn ghép và gốc ghép vào ống cao su sao cho 2 mặt vát của ngọn ghép và gốc ghép áp vào nhau.

- Sau khi ghép dùng bình xịt nước phun ướt đều cây trước khi đưa vào nhà phục hồi cây sau ghép.

Bước 4 Chăm sóc cây sau ghép

- Ngày đầu sau ghép thường xuyên phun nước (dạng sương) để cây luôn tươi.

- Ngày thứ 2 - 3 sau ghép tưới nhẹ nhàng đủ ẩm, che nắng 100%. Ba ngày sau ghép cho cây tiếp xúc ánh sáng nhẹ.

- Từ ngày thứ 4 trở đi tăng dần ánh sáng bằng cách không che bóng lúc sáng sớm và chiều mát.

- Ngày thứ 7 trở đi cho cây sống điều kiện đủ sáng. Khoảng 15 - 17 ngày sau khi ghép có thể đem trồng. Trong nhà phục hồi cây ghép nên tiến hành phun thuốc phòng bệnh cho cây bằng thuốc vibenC hoặc cloruaoxit đồng nồng độ phun 0,2 - 0,3%. Khi đưa cây ra khỏi nhà ghép phun kết hợp thêm thuốc trừ sâu như regent hoặc seleczon (0,1 - 0,3%).

- Tất cả các cây được để trên giàn ươm hoặc nền đất cứng để tránh cây đâm rễ xuống đất. Tiêu chuẩn cây cà chua ghép trước khi trồng: thời gian từ gieo hạt đến khi xuất vườn của cây cà chua ghép trên gốc cà tím từ 45 - 50 ngày, cây xanh tươi, cao 10 - 12cm, vết ghép đã liền hoàn toàn, cây con không bị sâu bệnh.