Bí quyết để cây lúa khỏe mạnh ngay từ đầu vụ

Cây lúa có khỏe mạnh ngay từ đầu vụ hay không phụ thuộc rất nhiều vào cách chuẩn bị đất, xử lý giống, phương pháp gieo xạ và kiểm soát môi trường ruộng lúa. Nếu thực hiện đúng kỹ thuật ngay từ đầu, cây lúa sẽ sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh, tiết kiệm chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và đảm bảo năng suất cao. Dưới đây là 4 việc quan trọng mà bà con cần làm để giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ ngay từ khi mới xuống giống.

1. Xử lý rơm rạ sau thu hoạch để cải thiện đất

Vì sao cần xử lý rơm rạ?

Sau mỗi vụ lúa, lượng rơm rạ còn sót lại trên đồng ruộng khá lớn. Nếu không được xử lý đúng cách, rơm rạ sẽ phân hủy chậm, tạo ra các chất độc như H₂S, CH₄ và axit hữu cơ gây ngộ độc hữu cơ cho cây lúa. Ngoài ra, rơm rạ chưa phân hủy còn là môi trường thuận lợi cho các loại sâu bệnh như rầy nâu, bệnh đạo ôn, bệnh cháy bìa lá phát triển mạnh ở vụ sau.

Cách xử lý rơm rạ hiệu quả

Cày vùi rơm rạ vào đất:

Sử dụng máy cày trộn rơm rạ với đất để giúp quá trình phân hủy diễn ra nhanh hơn.

Kết hợp bón vôi nông nghiệp (10 - 15 kg/1.000m²) để cải thiện pH đất và hạn chế sự hình thành các khí độc.

Dùng chế phẩm vi sinh để phân hủy rơm rạ:

Sử dụng chế phẩm vi sinh Trichoderma (2 - 3 kg/ha) giúp phân hủy rơm rạ nhanh hơn và tăng cường hệ vi sinh vật có lợi trong đất.

Phun chế phẩm EM (chế phẩm vi sinh hiệu quả cao) pha loãng với nước để tưới đều lên rơm rạ trước khi cày vùi.

Xả nước rửa phèn, khử độc đất:

Đối với vùng đất nhiễm phèn, cần xả nước nhiều lần để loại bỏ các chất độc hại do quá trình phân hủy rơm rạ gây ra.

Giữ nước trên ruộng từ 7 - 10 ngày rồi tháo cạn để đất khô nứt chân chim, giúp cải thiện độ thông thoáng của đất.

2. Xử lý giống trước khi gieo xạ giúp hạt giống khỏe mạnh

Vì sao cần xử lý hạt giống?

Hạt giống không được xử lý có thể mang theo nhiều mầm bệnh nguy hiểm như bệnh đạo ôn, lúa von, thối rễ, lem lép hạt… Ngoài ra, hạt giống chưa qua xử lý có thể có tỷ lệ nảy mầm kém, ảnh hưởng đến năng suất lúa sau này.

Cách xử lý hạt giống đúng kỹ thuật

Lựa chọn giống chất lượng cao:

Chọn giống có nguồn gốc rõ ràng, có tỷ lệ nảy mầm cao (>85%), không lẫn tạp chất.

Ưu tiên sử dụng giống lúa kháng bệnh, phù hợp với điều kiện thời tiết và đất đai của từng vùng.

Ngâm và ủ hạt giống đúng quy trình:

Ngâm nước: Dùng nước sạch để ngâm hạt giống trong 24 - 36 giờ, thay nước mỗi 6 - 8 giờ để loại bỏ hạt lép, hạt hỏng.

Ủ hạt: Sau khi ngâm, vớt hạt ra để ráo nước rồi ủ trong bao vải hoặc rổ tre, giữ ẩm liên tục ở nhiệt độ 28 - 32°C cho đến khi hạt nảy mầm (thường sau 36 - 48 giờ).

Xử lý hạt giống bằng thuốc bảo vệ thực vật:

Dùng nước ấm (54°C) để ngâm hạt trong 10 phút, giúp tiêu diệt nấm bệnh và vi khuẩn có hại.

Sử dụng thuốc xử lý hạt giống chứa hoạt chất như Carbenzim hoặc Hexaconazole để phòng trừ bệnh đạo ôn và lúa von.

3. Gieo xạ đúng kỹ thuật để cây lúa phát triển tốt

Chọn phương pháp gieo xạ phù hợp

Xạ hàng: Giúp cây lúa mọc đều, dễ chăm sóc, giảm sâu bệnh và tiết kiệm chi phí phân bón.

Xạ thưa: Duy trì khoảng cách hợp lý giữa các cây, giúp lúa nhận đủ ánh sáng và dinh dưỡng để phát triển tốt.

Lượng giống gieo xạ hợp lý

Gieo sạ thưa (80 - 100 kg/ha): Giúp cây lúa có không gian phát triển tốt, giảm cạnh tranh dinh dưỡng, ít sâu bệnh hơn.

Không gieo quá dày (>120 kg/ha): Gây ra tình trạng cây lúa cạnh tranh nhau, dễ nhiễm bệnh đạo ôn, sâu cuốn lá và làm giảm năng suất.

Chăm sóc lúa sau khi gieo xạ

Sau khi gieo, duy trì mực nước trên mặt ruộng từ 2 - 3 cm để giữ ẩm cho hạt nảy mầm nhanh.

Sau 7 - 10 ngày, điều chỉnh mực nước để lúa sinh trưởng tốt và giảm cỏ dại.

4. Xử lý rong rêu trên mặt ruộng để tránh ảnh hưởng đến cây mạ

Tác hại của rong rêu

Rong rêu phát triển mạnh có thể cản trở quá trình nảy mầm của hạt lúa, làm giảm tỷ lệ sống của cây con.

Rong rêu còn làm giảm lượng oxy trong nước, ảnh hưởng đến sự phát triển của bộ rễ cây lúa.

Cách xử lý rong rêu hiệu quả

Xả nước và phơi ruộng:

Giữ ruộng khô từ 2 - 3 ngày trước khi gieo xạ để hạn chế rong rêu phát triển.

Bón vôi để diệt rong rêu:

Dùng 8 - 10 kg vôi bột/1.000m² để khử phèn, tiêu diệt rong rêu và bổ sung canxi cho đất.

Sử dụng chế phẩm sinh học:

Phun chế phẩm có chứa vi sinh vật có lợi giúp kiểm soát rong rêu mà không gây ảnh hưởng đến cây lúa.

Dùng thuốc đặc trị:

Khi rong rêu phát triển quá mạnh, có thể sử dụng Copper Sulfate (CuSO₄) hoặc các loại thuốc diệt rong rêu an toàn theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Kết luận: Thực hiện tốt 4 bước trên sẽ giúp cây lúa sinh trưởng mạnh ngay từ đầu vụ, hạn chế sâu bệnh, giảm chi phí đầu tư và đảm bảo năng suất cao. Chăm sóc lúa từ giai đoạn đầu không chỉ giúp cây khỏe mạnh mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các giai đoạn sinh trưởng sau này.