Kỹ thuật trồng cây dưa chuột trong môi trường giá thể và hệ thống tưới nhỏ giọt

1. Thời vụ trồng cây dưa leo (dưa chuột) trong nhà lưới

- Dưa chuột trồng trong nhà lưới có thể trồng quanh năm, thời gian sinh trưởng cây từ 40 - 45 ngày

- Trồng cà chua theo thời vụ thông thường:

+ Vụ xuân hè gieo hạt 20/2 - 15/3

+ Vụ thu đông gieo hạt: 10/9 - 5/1

2. Chuẩn bị trước lúc trồng cây dưa leo

2.1. Xử lý nhà lưới để trồng cây dưa chuột

- Nhà lưới được quét dọn sạch nền, xử lý vôi bột khử trùng, quạt gió để thông thoáng khí. Đường ống dẫn nước tưới và phân bón cũng được làm sạch, các vòi phun được kiểm tra, không bị ngẹt.

- Dùng thêm 4kg Clorin pha với 200 lít nước phun khắp trong nhà trồng, để sát khuẩn trước khi trồng 03 - 05 ngày.

- Ở xung quanh bên ngoài nhà lưới: Phun Aldrin để trừ kiến và côn trùng.

2.2. Chuẩn bầu trồng cây dưa leo (dưa chuột)

Bước 1: Xử lý giá thể

- Xơ dừa đã được xử lý tiệt trùng, sạch sâu bệnh, khử chát, trộn chung một ít vôi bột.

- Dùng 5kg Clorin pha 1000 lít nước tưới đều vào giá thể sẽ trồng. Ngày hôm sau dùng 5m³ nước lã tưới đều vào giá thể trồng.

- Mười ngày sau lại dùng 10m3 nước lã tưới đều vào giá thể mục đích giúp cho giá thể giữ được ẩm trước khi chuyển cây con từ khay ươm vào bầu giá thể trồng.

- Kích thước bầu: Bầu sau khi bỏ giá thể vào đảm bảo dung tích là 15 lít (đường kính 30cm x chiều cao khoảng 35cm).

- Cho toàn bộ sơ dừa đóng vào túi bầu

- Chuyển túi bầu vào trong nhà lưới

3. Mật độ, khoảng cách trồng cây dưa leo trong nhà lưới

- Mật độ trồng: 3.000 cây/ 1000m² sàn nhà lưới.

- Khoảng cách trồng: Các bầu giá thể được đặt trên 1 máng tôn dài 45m, rộng 45cm,

+ Khoảng cách 2 bầu trên máng là 45cm,

+ Khoảng cách 2 máng 2 máng là 1,2m (xem sơ đồ). Máng tôn vừa có tác dụng hạn chế giá thể rơi ra mặt sàn, vừa có tác dụng giữ lại lượng nước và phân bón thừa chảy ra khi tưới giúp tiết kiệm

Sơ đồ bố trí các bầu trồng dưa chuột trong nhà lưới

Khoảng cách các bầu trồng cây dưa chuột

4. Trồng cây dưa leo (dưa chuột) trong nhà lưới

- Tiêu chuẩn cây dưa leo đem trồng

+ Cây dưa leo khoảng 15 - 16 ngày sau khi gieo ươm hạt,

+ Cây con được khoảng 4 - 5 lá thật (cao 10 - 15cm), chọn cây mập, khỏe, lông ngắn tiến hành chuyển cây ươm vào giá thể trồng.

Cây giống dưa chuột đủ tiêu chuẩn đêm đi trồng

- Trồng cây vào bầu giá thể:

+ Khi trồng để lá mầm trên mặt xơ dừa khoảng 1cm. Ghim que tưới cách gốc 2 cm ngay sau khi trồng.

Lưu ý:

- Trước khi trồng 1 ngày phun thuốc Ridomin gol và thuốc trừ sâu để ngăn ngừa côn trùng bám vào khi di chuyển từ vườn ươm sang nơi trồng.

- Việc chuyển cây ươm vào bầu giá thể trồng phải làm triệt để trong vòng 1 - 2 ngày để bảo đảm cây con khỏe, tỷ lệ sống của cây cao, cây đồng đều về kích thước.

5. Chăm sóc cây dưa leo trong nhà lưới

- Sau khi trồng xong tiến hành quét dọn vệ sinh trong nhà lưới vì khi trồng sẽ có một số giá thể bị rơi ra mặt nền.

- Ngay sau khi trồng bắt đầu tưới nước có pha phân bón và tưới theo lập trình

5.1. Điều khiển nước tưới cho cây dưa chuột trong nhà lưới

- Khi cây còn nhỏ số lần tưới trong ngày khoảng 8 lần và không tưới vào lúc nắng nóng vì lúc ấy nước đọng lại trong đường ống rất nóng. Nước tưới lúc này có EC = 1 và pH = 6.

- Lượng nước tưới tùy theo sinh trưởng của cây, nên tưới nước nhiều vào hai thời kỳ:

+ Lúc ra quả rộ (trên 50% số cây đã có quả) và lúc phát triển mạnh.

* Chú ý: nào. phân bón chung với nhau

Không để bộ lá dưa chuột bị héo rũ trong bất kì giai đoạn và nước tưới được lập trình sẵn kết hợp tưới nước và bón phân

Cây dưa chuột giai đoạn ra hoa

5.2. Điều khiển lượng phân bón cho cây dưa chuột trồng giá thể trong nhà lưới

- Dinh dưỡng cây trồng là một trong những yếu tố đặc biệt quan trọng đối với cây dưa chuột, đặc biệt trồng cây dưa chuột bằng hình thức tưới nhỏ giọt thì việcchộn hỗn hợp các chất dinh dưỡng để cây sinh trưởng, phát triển tốt, năngsuất tối ưu, chống chịu sâu bệnh là điều hết sức quan trọng.

5.2.1. Quy trình phối trộn bón cho cây dưa chuột

+ Phối trộn phân hóa học nên một số phân không thể hòa chung ở nồng độ cao vì sẽ gây ra phản ứng kết tủa nên phải dùng ít nhất 3 thùng để hòa tan đậm đặc phân bón.

+ Cách phối trộn phân bón: Nếu dùng 3 thùng phân thì có 3 bộ trộn: Phân và liều lượng trộn trong 3 thùng A, B và C như sau: (Cách pha trộn phân phụ thuộc vào giống cây dưa chuột, mức độ thâm canh )

- Thùng A: các chất được pha trong 150 lít nước và khuấy tan đều.

- Thùng B: các chất được pha trong 150 lít nước và khuấy tan đều.

- Thùng C: vì nguồn nước tưới có pH thấp (khoảng 4,2) nên phải dùng NaOH hoặc KOH để nâng pH lên 6.

+ 20.000 lít nước sẽ được hòa với khoảng 0,75 kg KOH hoặc NaOH để nâng pH từ khoảng 4,2 lên 6.

- Các chất được pha vào 300 lít nước tạo thành dung dịch phân bón đậm đặc, sau đó dung dịch phân bón đậm đặc này sẽ được pha với 20.000 lít nước để tưới cho dưa chuột trong vòng 7 ngày cho 1000 m² sàn.

Phối trộn phân bón cho cây dưa chuột

5.2.2. Cách bón phân cho cây dưa leo trồng giá thể trong nhà lưới

- Trong tuần lễ đầu khi trồng mỗi ngày tưới lên 1 gốc cây khoảng 200 ml với EC =1 và pH = 6. Tưới làm 10 lần trong ngày.

Tưới nước và bón phân cho cây dưa chuội ở giai đoạn ra quả

- Tuần thứ 2- 4 tưới tăng dần đến 800 ml/gốc và số lần tưới tăng lên khoảng 16 lần.

- Tuần thứ 5 về sau tăng lượng calcium nitrat từ 18 kg lên 23 kg. Và EC = 1,5 ; pH = 6, lượng nước tưới trong 1 ngày khoảng từ 1,5 lít /gốc đến 2 lít/gốc tùy theo lượng áng sáng và nhiệt độ và số lần tưới trong 1 ngày khoảng 20 lần.

* Chú ý: Ở giai đoạn từ khi mới trồng đến 15 ngày sau khi trồng cây thường biểu hiện thiếu sắt - cần bổ sung sắt bằng cách phun trên lá chelat sắt.

5.3. Làm giàn cho cây dưa chuột trong nhà lưới

5.3.1. Làm giàn

- Dây làm giàn leo thường dùng là dây cước, được treo ngược lên trên cao. Sử dụng dây cước làm giàn, sợi dây cước được buộc trên giàn cao. Cây sinh trưởng, phát triển đến đâu buộc dây đến đó, cuốn sợi dây vào thân cây.

- Dưa leo phát triển thân lá và các tua cuốn dài nhanh trong 2 tuần đầu sau khi trồng. Làm giàn và tỉa nhánh đúng kỹ thuật làm tăng năng suất, kích thước trái, làm giảm sâu bệnh, thuận tiện cho việc chăm sóc và thu hoạch. Khi cây cao khoảng 30cm và có tua cuốn nên tiến hành quấn cây lên giàn.

Quấn cây dưa leo lên dây buộc khi cây dưa chuột ra tua

Quấn cây dưa leo lên dây khi cây dưa chuột ra hoa

5.3.2. Tỉa nhánh cho dưa leo trồng trong nhà lưới

- Tỉa nhánh:

+ Dưa leo phát triển nhiều nhánh phía trong luống và những nhánh này không hình thành trái. Để tăng năng suất cần phải tỉa bỏ những nhánh phụ tới khi thân chính bò lên gần tới đỉnh giàn. Nên để 4-6 nhánh phụ trên một cây và ngắt bỏ chồi của thân chính để cây phát triển ra hoa trái sớm. Loại bỏ các nhánh phụ bắt đầu từ đốt thứ 10.

Buộc dây và tỉa nhánh cho cây dưa chuột

- Tỉa quả

+ Mỗi chùm hoa chỉ nên để 4-6 quả, ngắt cuối cành mang trái để dinh dưỡng tập trung nuôi quả, quả lớn đều cỡ, giá trị thương phẩm cao

Cây dưa chuột ở giai đoạn ra hoa và hình thành quả

5.5. Rung hoa (bông), thụ phấn cho cây dưa leo

- Khi cây bắt đầu ra bông, vì trong điều kiện nhà lưới không có nhiều gió như ngoài tự nhiên, đồng ruộng nên việc rung bông thụ phấn cho cà chua là rất quan trọng và công việc này được thực hiện liên tục từ thời điểm khi cà bắt đầu ra bông mỗi ngày và mỗi sáng từ 8h30’ đến 10h30’ cho đến khi thu hái hết giúp cho bông thụ phấn tốt hơn

Thụ phấn cho cây dưa chuột 

5.6. Kiểm soát sâu bệnh hại cây dưa leo trồng giá thể trong nhà lưới

- Ưu điểm của phương pháp trồng cây dưa chuột trong môi trường giá thể và hệ thống tưới nhỏ giọt là điều kiện trồng trong nhà lưới, nhà kính, trồng cây trong môi trường giá thể sạch nên hạn chế và kiểm soát được bệnh hại rất nhiều. Tuy nhiên sâu bệnh thấy xuất hiện đều quanh năm, đặc biệt là các loại bệnh trên cây dưa chuột

• Sâu hại cây dưa chuột

- Dưa chuột thường gặp các sâu hại như:

+ Sâu xanh ăn lá

+ Sâu đục quả

+ Rệp.

+ Bọ trĩ

- Kiểm soát tình hình sâu hại: bằng cách

+ Xử lý giá thể, che chắn kỹ.

+ Phun thuốc trừ sâu sinh học Catex 1,8EC & 3,6EC đây là loại thuốc trừ sâu tiên tiến thế hệ mới, không sử dụng hóa chất. Với hoạt chất Abamectin 1.8%, 3.6%, Catex 1.8EC & 3.6EC có tác dụng diệt trừ các loại sâu miệng nhai và nhện đã kháng thuốc, nên ngoại trừ diệt được sâu hại còn có thể phòng trị một số loại sâu rầy khác.

- Theo khuyến cáo thì loại thuốc Catex 1.8, 3.6EC an toàn cho cây trồng, không để lại dư lượng trong nông sản, rất ít ảnh hưởng đến thiên địch, thích hợp sử dụng cho vùng rau an toàn.

- Ngoài dùng thuốc sinh học thì phương pháp xử lý giá thể kỹ trước khi trồng và làm cửa ra vào hai lớp cũng đã hạn chế rất lớn loại sâu hại này.

• Bệnh hại cây dưa leo trồng giá thể trong nhà lưới

- Bệnh hại hay gặp là:

+ Bệnh mốc sương (sương mai)

+ Bệnh phấn trắng

- Đối với các loại bệnh này không dùng biện pháp hóa học nào để xử lý điều trị, chỉ phòng ngừa bệnh giai đoạn đầu khi cây còn nhỏ (từ cây con đến ra hoa) bằng chế phẩm Exin, cây dưa chuột khi bắt đầu ra hoa về sau nhờ cung cấp dinh dưỡng cây trồng đầy đủ và cân đối nên sức đề kháng cao, bệnh hại ảnh hưởng đến năng suất cà chua không đáng kể.