Hướng dẫn gieo mạ ném (mạ khay cấy đứng)

I. Hạt giống lúa gieo mạ ném

1. Yêu cầu hạt giống gieo mạ ném

- Hạt giống phải khô, sạch, chắc mẩy, thuần, đúng giống, đồng nhất về kích cỡ, không bị lẫn những hạt giống khác, không bị lẫn hạt cỏ và tạp chất, không có hạt lem, lép và không bị dị dạng.

- Hạt giống không bị côn trùng phá hoại (sâu mọt), không mang mầm bệnh nguy hiểm.

- Tỷ lệ nảy mầm cao, đạt 85% trở lên.

- Khối lượng:

+ Lúa lai: 1kg hạt/sào Bắc Bộ

+ Lúa thuần: vụ xuân (2-2,5 kg hạt/sào Bắc Bộ), vụ mùa (1,5-2kg hạt/sào Bắc Bộ)

Mống mạ khay cấy đứng (mạ ném)

2. Xử lý hạt giống

• Phơi lại hạt giống

 Hạt giống cần phơi lại 6-8 giờ trong nắng nhẹ (không phơi trực tiếp trên sân gạch hay sân xi măng). Phơi lại có tác dụng làm cho hạt hút nước nhanh, xúc tiến hoạt động của hệ thống men, tăng khả năng nảy mầm.

• Thử độ nảy mầm

Để chắc chắn, bà con cần đem 1 nắm thóc mang đi ngâm ủ bình thường (ngâm 2 ngày, ủ 1 đêm) xem khả năng nảy mầm của hạt thóc. Nếu độ nảy mầm đạt > 80% thì bà con mới đem đi ngâm ủ đại trà.

• Loại bỏ hạt lép, lửng

- Bằng quạt gió, sàng sảy

- Bằng nước lạnh: Ngâm thóc giống trong xô nước, vớt loại bỏ toàn bộ hạt nổi, lửng và giữ lại toàn bộ hạt chìm

- Bằng dung dịch muối 15% (1,5 kg muối hòa trong 10l nước)

+ Bà con tiến hành pha dung dịch muối 15%. Lượng dung dịch muối gấp 2-3 lần lượng thóc.

+ Đổ từ từ hạt giống vào dung dịch muối pha sẵn (5-6kg thóc/1 mẻ). Sau đó, vớt loại bỏ toàn bộ hạt lép lửng đem rửa lại với nước sạch 2-3 lần. Bà con không nên ngâm quá lâu sẽ ảnh hưởng đến khả năng nảy mầm của hạt giống.

• Xử lý ngủ nghỉ (với hạt giống mới thu hoạch)

Hạt thóc sau khi thu hoạch sẽ có thời gian ngủ nghỉ mới có khả năng nảy mầm. Thời gian ngủ nghỉ tùy từng loại thóc (15 ngày - 1 tháng). Nếu bà con mang đi ngâm ủ ngay thì hiệu quả nảy mầm thấp, năng suất thu hoạch kém. Do đó để đánh thức sự ngủ nghỉ của hạt giống, bà con cần xử lý hạt giống trước khi đem đi ngâm ủ.

Có 2 cách sau:

* Cách 1: Xử lý bằng axit HNO3 0,2% (100ml - 300ml cho 100l nước)

+ Bà con đổ nước sạch vào thùng (nhựa, sành sứ). Lượng nước tương đương với lượng hạt giống

+ Sau đó đổ từ từ axit vào nước, khuấy đều. Bà con không được làm ngược lại (đổ nước vào axit) sẽ gây nguy hiểm

+ Đổ thóc giống vào ngâm 24h sau đó vớt thóc giống ra, rửa sạch lại với nước 2-3 lần cho sạch axit

Chú ý:

+ Khi ngâm thóc với axit, bà con không được dùng dụng cụ kim loại khi thực hiện

+ Không được để axit dính vào người, quần áo

+ Dùng găng tay và quần áo bảo hộ khi làm

+ Rửa sạch hạt giống sau khi ngâm với axit để tránh gây tổn thương tới mầm bên trong

* Cách 2: Xử lý bằng lân Supe 5% (0,5 kg supe lân hòa trong 10l nước)

+ Bà con hòa tan lân vào nước sao cho lượng nước tương đương với lượng thóc giống.

+ Đổ thóc vào ngâm 24h sau đó vớt ra và rửa sạch lại với nước

• Xử lý loại bỏ mầm bệnh

Bà con có thể sử dụng một trong các phương pháp sau:

* Cách 1: Xử lý với nước nóng 54^oC (3 sôi, 2 lạnh)

Ngâm thóc giống vào nước đã pha sẵn trong xô, chậu sao cho nước ngập gấp 2, 3 lần thóc (1kg thóc ngâm với 3l nước) trong 10 - 15 phút. Sau đó, bà con vớt ra để ráo nước.

* Cách 2: Xử lý bằng nước vôi 1%

Hòa tan 1kg vôi sống vào 100 lít nước, ngâm 1-2 ngày ở vụ mùa, 3-4 ngày ở vụ xuân, đãi sạch rồi ủ thúc mầm.
Cách 3: Xử lý bằng hoá chất Formalin 2%

 Dung dịch 2% phun vào hạt giống (5 lít dung dịch cho 50 kg hạt giống), ủ kín 3 giờ, đãi sạch rồi thúc mầm.

3. Ngâm ủ hạt giống lúa gieo mạ ném

• Ngâm hạt giống lúa

Thời gian ngâm phụ thuộc vào nhiều yếu tố: điều kiện thời tiết, đặc điểm vỏ trấu dày hay mỏng mà bà con ngâm cho phù hợp. Ngâm cho tới khi thấy hạt thóc “no nước”: mọng, mép hơi sưng, vỏ trấu trong suốt có thể nhìn thấy phôi hạt bên trong vỏ.

Trong quá trình ngâm phải thay nước chua, tránh để tình trạng nước quá chua làm thối hạt giống

- Ngày đầu thay nước 1 lần/ngày

- Ngày tiếp theo thay 2 lần/ngày

- Nếu nhiệt độ dưới 15^oC thì bà con không nên ngâm vì thời tiết lạnh, thời gian ngâm rất lâu, nước dễ bị chua.

Sau khi hạt giống đã “no nước”, bà con nhanh chóng vớt ra, để ráo nước để chuẩn bị ủ.

• Ủ thúc mầm lúa

* Vật liệu:

- Bao đay, túi vải cotton, vải bông, giành mây, thúng…

- Rơm rạ, tro bếp…

Chú ý: Bà con không nên dùng túi nilon, bao xác rắn… hạt thóc không trao đổi không khí với môi trường ngoài được

* Cách ủ

- Thóc sau khi đã ngâm, Bà con cho vào vật liệu ủ. Nếu mùa hè, bà con để nơi thoáng mát; muà đông, bà con để nơi nhiệt độ ấm. Nhiệt độ thích hợp để ủ là 25-30^oC.

- Bà con nên kiểm tra thường xuyên:

+ Nếu thấy khô thì cần bổ sung thêm nước

+ Có mùi chua thì bà con mang đi đãi sạch chua rồi ủ tiếp

- Nếu điều kiện thích hợp, sau 1 đêm ủ hạt thóc đã “nứt gai dứa”

II. Làm đất gieo mạ ném

- Đất cày ngả sớm, bừa 4-6 lần, nhuyễn và sạch cỏ.

- Nếu đất chua có thể bón vôi 15-20 kg/sào Bắc Bộ, bón lót 3- 4 tạ phân chuồng, 7-10 kg supe lân, 2 kg urê và 3kg kali/sào.

- Lên luống rộng 1,2 – 1,4 m, có rãnh thoát nước, mặt luống phẳng ở vụ đông xuân, mặt luống hơi vồng ở vụ mùa để dễ thoát nước.

III. Gieo mạ ném

1. Chuẩn bị gieo mạ ném

- Khay mạ

Khay mạ của công ty cổ phần đầu tư Tuấn Tú

- Nilon trong có tính bền dẻo

- Vật liệu làm khung: tre, nứa, sắt…

- Chổi tre/bẹ chuối tươi

- Dụng cụ chưá đựng: xô, thùng nhựa, vại sứ

- Mộng mạ: “nứt gai dứa”

2. Kỹ thuật gieo mạ vào khay

• Bước 1: Đặt khay

Trước khi đặt khay, bà con cần tạo luống (rộng 1,5-2 m) để thuận tiện cho việc thực hiện gieo mạ cũng như che chắn.

- Ruộng đất ướt: Bà con đặt khay lên luống sao cho các mép khay sát lại nhau. Sau đó, ta dìm khay xuống luống mạ để bùn loãng chảy vào đầy lỗ.

- Nền đất cứng:

+ Rải 1 lớp bùn loãng, cán mỏng bùn (1-2cm) lên mặt luống

+ Đặt khay lên lớp bùn loãng này sao cho các mép khay sát lại nhau

+ Đổ bùn loãng vào đầy các lỗ. Sau đó dùng chổi tre hay bẹ chuối gạt trên mặt để bùn xuống hết lỗ 

Bà con cần lựa cho lượng bùn bên dưới miệng hốc, không nên cho đầy hốc làm cho rễ mạ sẽ ăn lan từ hốc này sang hốc kia. Như vậy, khi ném mạ sẽ rất khó khăn.

• Bước 2: Rắc mộng mạ

Ruộng để ném mạ, bà con cần cày bữa kĩ bón các loại phân bón, trang phẳng, lượng nước trong ruộng chỉ để dưới 3cm để mạ dễ ngồi.

(Sử dụng phân chuồng hoai mục, các loại phân bón lót hoặc phân bón chuyên dùng cho cây mạ để trộn đều vào đất làm mạ khay cấy đứng, mạ ném giúp mạ phát triển nhanh, khỏe, đanh cây, cứng cây, chống rét, nhanh hồi phục và chống vàng lá sau khi cấy).

- Cách ném: 

+ 1 tay cầm khay mạ, 1 tay túm lấy thân mạ rồi kéo rời mạ khỏi tay và ném xuống mặt ruộng. Với cách ném này, mỗi gốc cách nhau 20cm, không nên quá dày cũng không nên quá thưa.

Kỹ thuật ném mạ (mạ khay cấy đứng)

+ Khi ném, cứ khoảng 2m bà con để thừa ra một khoảng 30 cm để tạo đường đi tiện cho việc chăm sóc lúa.

Kỹ thuật làm mạ khay cấy đứng (mạ ném)

Bà con rắc đều tay mộng mạ lên khay sao cho mỗi hốc 3-4 mộng mạ. Với 1 sào dùng 1kg thóc rắc cho 30 khay nên bà con cần chia ra để rắc cho đều. Sau khi rắc đều xong, Bà con dùng chổi tre/bẹ chuối tươi vỗ đều lên mặt khay cho mộng mạ rơi hết xuống hốc.

• Bước 3: Che chắn

Che chắn bằng cách tạo vòm phủ nilon là cách hiệu quả để bảo vệ mạ:

- Che mưa, nắng, sương muối…và các điều kiện bất lợi của thời tiết.

- Phòng chuột, côn trùng, mầm bệnh xâm hại

- Giữ ấm cho mạ phát triển tốt

Cách giữ ấm cho mạ khay cấy đứng (mạ ném)

Khi mạ lên được 2,5 lá thì bà con nên bỏ mái che cho mạ để mạ thích ứng với môi trường bên ngoài để chuẩn bị cho mạ xuống ruộng. Tùy vào điều kiện thời tiết của từng vùng mà bà con kết hợp che chắn cho phù hợp

Sau khi ném xong, bà con tiến hành chăm sóc như phương pháp cấy lúa truyền thống.

Chú ý:

- Cần gieo đều tay không quá 3 hạt/hốc, gieo dầy sau này khó tỉa bỏ

- Không để bùn trào lên trên mặt lỗ để tránh rễ mạ sẽ ăn lan sang gốc kia làm cho các khóm mạ dính nhau và không ném được

- Mộng mạ chỉ cần nứt gai dứa là đạt yêu cầu, không ngâm ủ mầm dài như gieo thẳng sẽ khó khăn khi gạt và dễ gãy mầm

- Không cần bổ sung thêm phân bón vào bùn vì thời gian sinh trưởng của mạ ném trên khay ngắn chỉ kéo dài 7-10 ngày

- Tiến hành ném mạ khi mạ được 2,5 lá. Lúc này bộ rễ của mạ nhỏ, dễ lột khỏi hốc; hơn nữa đây cũng là thời điểm mạ đẻ nhánh khỏe, cần không gian để phát triển.

- Do ném mạ cắm không sâu nên khi ném xong không dùng thuốc trừ cỏ ngay để bộ rễ tránh bị tổn thương

- Khi lúa đẻ kín hàng đảm bảo số dảnh/khóm tiến hành rút nước phơi ruộng đến nứt chân chim giúp bộ rễ ăn sâu, chết bớt nhánh vô hiệu để ruộng thông thoáng, hạn chế sâu bệnh và đổ ngã.

Công ty Cổ phần Đầu tư Tuấn Tú hiện có hệ thống đại lý phân phối khay mạ ném trên toàn quốc. Bà con cần tư vấn công nghệ và thiết bị xin vui lòng liên hệ 0422.05.05.05

Chúc Bà con thành công!