Cách làm keo liền sẹo chứa IBA và NAA giúp cây kéo da nhanh, không mọc rễ phụ

Trong kỹ thuật chăm sóc cây trồng, đặc biệt là cây ăn trái, bonsai hoặc cây lâu năm có giá trị cao, việc xử lý vết thương sau khi cắt cành, gãy nhánh, hoặc cạo bỏ nấm bệnh là vô cùng quan trọng. Một giải pháp phổ biến hiện nay là sử dụng keo liền sẹo dạng sệt, thường có màu nâu đen hoặc vàng sẫm như nhựa đường, để bọc kín bề mặt vết thương, giúp mô sẹo hình thành nhanh, chống mất nước, ngăn nấm khuẩn và sâu hại tấn công.

IBA và NAA giúp cây mau liền sẹo

Nhiều loại keo trên thị trường chỉ đơn thuần là vật liệu bịt kín. Tuy nhiên, nếu bổ sung thêm auxin ở liều rất thấp như IBA-K và Na-NAA, keo liền sẹo sẽ có khả năng kích thích mô cây phân chia nhẹ tại mép vết thương, từ đó đẩy nhanh quá trình liền sẹo, kéo mô da đều hơn, đẹp hơn – đặc biệt phù hợp với người chơi bonsai, hoặc người trồng cây ăn trái có kỹ thuật cao.

Thành phần chính trong keo liền sẹo dạng sệt

Để tạo thành một hỗn hợp dẻo, dễ bôi, bám chắc lên vỏ cây mà vẫn không gây nghẹt mô, người ta thường dùng nhựa thực vật và các chất làm mềm có nguồn gốc dầu hoặc sáp. Trong đó, nhựa thông là thành phần chính giúp tạo màng kết dính tốt trên bề mặt gỗ. Sáp ong hoặc vaseline sẽ làm hỗn hợp mềm hơn, dễ thoa, đồng thời giữ được độ ẩm nhất định cho mô cây phía dưới. Để hỗ trợ kháng nấm khuẩn tại vết thương, có thể bổ sung nano bạc hoặc chất kháng nấm sinh học. Cuối cùng, lượng rất nhỏ IBA và NAA được bổ sung nhằm kích thích tế bào tại mép sẹo phân chia – giúp "kéo da" liền vết thương mà không mọc rễ hoặc mô u bất thường.

Công thức phối trộn keo liền sẹo có IBA và NAA

Để làm khoảng 100 gram keo liền sẹo, người ta thường dùng khoảng 40 gram nhựa thông, 20 gram sáp ong, 20 gram vaseline hoặc dầu khoáng, thêm 15 gram dầu thực vật đã lọc trong. Sau khi nung chảy và khuấy đều các thành phần trên, có thể cho vào từ 0,05 đến 0,1 gram IBA-K (tức khoảng 50–100 mg) và 0,02 đến 0,05 gram Na-NAA (20–50 mg), đã được hòa tan trước trong vài giọt cồn ethanol để đảm bảo tan hoàn toàn trong nền dầu. Có thể thêm 1–2 gram glycerin để tăng độ ẩm cho mô cây và khoảng 1 gram chất kháng nấm tùy chọn (ví dụ: nano bạc, dịch quế, neem, hoặc hoạt chất Carbendazim ở nồng độ thấp).

Toàn bộ hỗn hợp cần được khuấy đều khi còn ấm, để nguội từ từ và đóng hũ kín sau khi keo đạt độ dẻo như sáp mềm. Thành phẩm là loại keo sệt màu nâu vàng hoặc nâu đen, bôi lên vết cắt sẽ nhanh chóng tạo lớp màng bảo vệ dai, dẻo, không thấm nước.

Cách sử dụng keo liền sẹo auxin đúng kỹ thuật

Sau khi cắt tỉa, cưa bỏ cành, hoặc cạo vùng nấm thân, cần xử lý sạch mép vết thương, để khô mặt gỗ rồi bôi lớp keo vừa đủ phủ kín bề mặt. Không nên bôi quá dày hoặc tràn xuống các vùng da còn lành. Chỉ nên thoa keo bằng tay có bao tay hoặc bằng cọ mềm. Đối với cây thân mềm hoặc các vết cắt nhỏ, nên tránh dùng keo chứa auxin – thay vào đó dùng loại keo thường, không có hormone.

Việc bôi đúng lượng – đúng vị trí – đúng lúc là yếu tố then chốt để auxin phát huy đúng tác dụng. Nếu dùng keo auxin trên vùng sát gốc cây non hoặc rễ lộ, có thể gây kích mọc rễ sai vị trí, làm mất cân đối sinh trưởng.

Ưu điểm của keo liền sẹo có chứa IBA và NAA

Thứ nhất, keo có khả năng vừa bảo vệ vết thương vật lý, vừa kích thích mô lành liền sẹo nhanh hơn. Thứ hai, lớp màng sệt vừa chống bay hơi nước, vừa cản vi sinh vật gây hại thâm nhập. Đặc biệt, khi dùng trên các giống cây có giá trị cao như mít, xoài, sầu riêng, nhãn, hoặc bonsai tạo dáng – keo auxin giúp vết cắt khép nhanh, đều, không bị nứt gỗ hoặc tạo mô sần xấu xí. Sau 10–15 ngày, có thể quan sát thấy rìa vết thương bắt đầu kéo da mềm mịn – đó là hiệu quả từ auxin liều thấp đã được kiểm soát chính xác.

Lưu ý an toàn và bảo quản

Keo nên được bảo quản trong hũ kín, tránh ánh sáng trực tiếp. Không để keo bị nóng chảy hoặc đóng cứng trong môi trường quá lạnh. Nếu keo chứa hormone, nên dùng hết trong vòng 3–6 tháng để đảm bảo hoạt tính sinh học không bị suy giảm. Tránh để trẻ em hoặc vật nuôi tiếp xúc. Khi bôi xong nên rửa tay kỹ bằng xà phòng.

Kết luận

Keo liền sẹo dạng sệt có bổ sung IBA và NAA là một bước tiến hữu ích trong kỹ thuật chăm sóc cây lâu năm, đặc biệt trong các tình huống cần liền mô nhanh, giữ vết cắt sạch, và hạn chế sâu bệnh. Việc áp dụng đúng công thức và nồng độ auxin rất quan trọng – nếu làm đúng, đây sẽ là giải pháp hiệu quả hơn nhiều so với chỉ dùng nhựa hoặc sáp thông thường.