Kỹ thuật trồng khoai tây thương phẩm

1. Yêu cầu về điều kiện nhiệt độ và ánh sáng của cây khoai tây

1.1. Nhiệt độ

- Khoai tây ưa khí hậu ấm áp ôn hoà, khả năng chịu nóng và chịu rét đều không cao. Yêu cầu nhiệt độ khác nhau ở các thời kỳ sinh trưởng phát triển.

- Thời kỳ sinh trưởng thân, lá nhiệt độ thích hợp: 20 - 25^oC.

- Thời kỳ hình thành và phát triển của củ nhiệt độ thích hợp: 17 - 20^oC nhưng quá trình tích luỹ tinh bột thì nhiệt độ thích hợp là 16 - 18^oC.

- Khi nhiệt độ 21 – 25⁰C củ phát triển chậm, nhiệt độ > 30^oC quá trinh hình thành củ gặp khó khăn.

- Khi nhiệt độ không khí trên 25⁰C có hiện tượng vống của thân, lóng, củ có xu hướng kéo dài hình ô van.

- Cây khoai tây sẽ bị chết khi nhiệt độ từ (-1) - (-2^oC).

- Trong điều kiện nhiệt độ cao, khô hạn và ánh sáng mạnh khoai tây có hiện tượng sinh trưởng lần thứ 2 và trên củ xuất hiện nhiều mắt gây ảnh hưởng xấu năng suất và chất lượng.

- Đặc biệt là biên độ nhiệt độ ngày đêm càng chênh lệch càng cao càng thuận lợi cho quá trình tích luỹ tinh bột.

1.2. Ánh sáng

- Khoai tây là cây ưa sáng, cường độ ánh sáng thích hợp cho năng suất cao từ 40.000 - 60.000 lux.

- Cây khoai tây yêu cầu ánh sáng thích hợp theo từng thời kỳ sinh trưởng phát triển.

- Thời kỳ hình thành tia củ và tia củ phát triển yêu cầu thời gian chiếu sáng ngày ngắn 10 -12 giờ/ngày.

- Trong điều kiện thời gian chiếu sáng ngày dài củ không hình thành.

- Ánh sáng chiếu trực tiếp lên củ làm cho củ biến thành màu xanh, giảm giá trị hàng hoá của củ.

- Vì vậy trong kỹ thuật trồng khoai tây biện pháp xới và vun cao là biện pháp quan trọng, vừa tạo bóng tối vừa tạo cho củ không bị “lục” hoá.

2. Thời vụ trồng khoai tây

2.1. Vùng đồng bằng Bắc bộ

- Diện tích đất nông nghiệp khoảng 760.000 ha, trong đó 70% là đất phù sa màu mỡ, có giá trị lớn về sản xuất nông nghiệp. Đất nông nghiệp chiếm 51,2% tổng diện tích của cả vùng.

- Khí hậu cận nhiệt đới ẩm, có mùa hè nóng ẩm nhưng mùa đông nhiệt độ lạnh và khô, làm cho cơ cấu cây trồng đa dạng.

- Tài nguyên nước phong phú, có giá trị lớn về kinh tế là hệ thống sông Hồng và Thái Bình. Ngoài ra còn có nước ngầm, nước nóng, nước khoáng.

- Đây là vùng trồng khoai tây lớn nhất chiếm 90% diện tích trồng khoai tây của cả nước. Vùng này có 3 thời vụ

2.1.1. Vụ đông

- Trồng từ 15/10 đến 15/11 dương lịch, thời vụ này không ảnh hưởng lớn đến cây trồng vụ trước và vụ sau, thuận lợi khi thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm.

- Đây là vụ khoai tây cho năng suất và sản lượng cao nhất trong năm. Đồng thời đây cũng là vụ khoai tây chính.

- Vụ đông thường có nhiệt độ và ẩm độ thấp thích hợp cho cây khoai tây sinh trưởng phát triển tốt ở giai đoạn phát triển thân lá.

- Sang đến giai đoạn hình thành củ và củ phình to gặp sự chênh lệch về nhiệt độ giữa ngày và đêm giúp cho quá trình lớn lên và tích luỹ chất dinh dưỡng của củ thuận lợi.

2.1.2. Vụ đông xuân

- Trồng từ 1/12 đến hết tháng 12 dương lịch, thu hoạch vào tháng 3 năm sau.

- Thời vụ này sẽ gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi, giai đoạn đầu cây gặp lạnh sớm, nhiệt độ và độ ẩm thích hợp cho sâu bệnh phát triển, thu hoạch dễ bị mưa phùn.

- Trồng khoai tây vụ này chủ yếu để làm giống chứ không để sản xuất khoai tây thương phẩm.

2.2. Vùng miền núi phía Bắc

- Khí hậu của vùng mang đặc điểm nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh, lại chịu ảnh hưởng sâu sắc của địa hình vùng núi.

- Đông Bắc địa hình tuy không cao, nhưng lại là nơi chịu ảnh hưởng mạnh nhất của gió mùa Đông Bắc, là khu vực có mùa đông lạnh nhất nước ta. Tây Bắc tuy chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc yếu hơn, nhưng do nền địa hình cao nên mùa đông cũng vẫn lạnh.

- Trung du và miền núi Bắc bộ có thế mạnh đặc biệt để phát triển cây công nghiệp có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới.

2.2.1. Đối với vùng núi thấp dưới 1.000m

- Vụ đông: trồng tháng 10 thu hoạch tháng 1 năm sau. Đây là vụ khoai tây chủ yếu và có năng suất cao. Khoai tây được sử dụng làm thực phẩm và làm nguyên liệu chế biến.

- Vụ xuân: Trồng trong tháng 12 thu hoạch vào cuối tháng 3 năm sau. Khoai tây trồng trong vụ này chủ yếu để giữ giống cho vụ sau.

2.2.2. Đối với vùng núi cao trên 1.000m

- Do ở độ cao trên 1.000m so với mặt nước biển nên nhiệt độ thường thấp hơn so với các vùng khác. Vì thế thường bố trí 2 vụ chính như sau:

+ Vụ thu đông trồng từ tháng 9 thu hoạch tháng 1 năm sau.

+ Vụ xuân: trồng tháng 2 thu hoạch tháng 5.

2.3. Vùng Bắc Trung Bộ

- Thời tiết lạnh và có những thời kỳ khô nóng do gió phơn gây nên. Về mùa đông, do hình thế vùng này chạy dọc bờ biển Đông theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, đón trực diện với hướng gió mùa chủ đạo thổi trong mùa này là gió mùa đông bắc.

- Vùng này vẫn bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh do gió mùa Đông Bắc mang đến và thường kèm theo mưa nhiều do gió mùa thổi theo đúng hướng Đông Bắc mang theo hơi nước từ biển vào, hơi khác biệt với thời tiết khô hanh của miền Bắc cùng trong mùa đông.

- Về mùa hè, khi gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh thổi từ vịnh Thái Lan qua vùng lục địa rộng lớn đến dãy Trường Sơn thì bị trút hết mưa xuống sườn Tây Trường Sơn, nhưng vẫn tiếp tục vượt qua dãy núi để thổi sang vùng này. Đặc điểm quan trọng của miền khí hậu này là mùa mưa và mùa khô không cùng lúc với mùa mưa và khô của hai miền khí hậu còn lại.

- Mùa hè, trong khi cả nước có lượng mưa lớn nhất, thì miền khí hậu này lại đang ở thời kỳ khô nhất.

- Vùng này chỉ trồng khoai tây 1 vụ trong năm đó là vụ khoai tây đông trồng tháng 10,tháng 11 thu hoạch tháng 1, tháng 2 năm sau.

2.4. Khu vực Đà lạt

- Đà Lạt nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo nhưng lại chi phối bởi độ cao và địa hình nên khí hậu mang tính chất đặc thù so với vùng lân cận. Nhiệt độ trung bình trong năm là 18,5⁰C.

- Mùa mưa kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10 hàng năm, mùa khô từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau. Lượng mưa bình quân là 1.800mm.

- Nhìn chung Đà Lạt có khí hậu ôn hoà dịu mát quanh năm mùa mưa nhiều, mùa khô ngăn không có bão. Khoai tây ở đây thường được trồng 2 vụ chính

+ Vụ thu đông: Trồng cuối tháng 9 thu hoạch tháng 12.

+ Vụ xuân: Trồng tháng 2, 3 thu hoạch tháng 5, 6.

3. Kỹ thuật trồng khoai tây thương phẩm

3.1 San đáy rạch

- San đáy rạch trước khi đặt củ là biện pháp nhằm tạo độ bằng phẳng khi đặt củ giống

- Dùng cuốc hoặc cào chuyên dùng rạch 2 hàng cách nhau 45-50cm tạo thảnh rãnh sâu 25-30cm.

- Hai hàng cách 2 mép luống 20 - 25cm.

 Dùng cuốc rạch hàng 

Chú ý: Không rạch hàng ra sát mép luống vì khi củ phát triển to không có đất kín lộ ra ngoài sẽ bị xanh củ, giảm chất lượng.

- Yêu cầu đáy rạch sâu 25 - 30cm, bằng phẳng, không gồ nghề và phải lấp kín phân khi bón lót. Tránh để phân tiếp xúc trực tiếp với củ giống.

3.2. Đặt củ giống

3.2.1. Xác định mật độ, khoảng cách

- Mật độ, khoảng cách có ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất của cây khoai tây. Vì vậy việc xác định mật độ, khoảng cách thích hợp là một trong những biện pháp nhằm tăng năng suất khoai tây.

- Mật độ, khoảng cách phụ thuộc vào tính chất đất đai, thời vụ, tập quán canh tác và kích thước của củ.

* Đối với loại củ cỡ nhỏ

- Cứ 1m2 trồng 10 củ

- Trồng hàng đôi thì một sào (360m²) cần trồng từ 1.700-1.900 củ (miếng).. Khoảng cách: Hàng cách hàng : 40 - 45cm

- Cây cách cây : 25 - 30cm. trồng so le theo kiểu nanh sấu. Tương đương 50 - 60 kg giống.

- Trồng hàng đơn vẫn đảm bảo từ 1.700 – 1.900 củ giống/1sào Bắc bộ (360m²) tương đương 50 – 60 kg củ giống.

- Khoảng cách: Cây cách cây : 20- 25cm. Rạch hàng ở giữa luống rồi đặt củ giống vào giữa hàng.

* Đối với củ cỡ trung bình

- Trồng hàng đôi thì một sào (360m²) cần trồng từ 1.700-1.900 củ (miếng).. Khoảng cách: Hàng cách hàng : 40 - 45cm

- Cây cách cây : 25 - 30cm. trồng so le theo kiểu nanh sấu. Tương đương 40 - 45 kg giống.

- Trồng hàng đơn vẫn đảm bảo từ 1.700 – 1.900 củ giống/1sào Bắc bộ (360m2) tương đương 40 – 45 kg củ giống.

- Khoảng cách: Cây cách cây : 20- 25cm.

- Rạch hàng ở giữa luống rồi đặt củ giống vào giữa hàng.

* Đối với củ cỡ to

- Trồng hàng đôi thì một sào (360m²) cần trồng từ 1.700-1.900 củ (miếng).. Khoảng cách: Hàng cách hàng : 40 - 45cm

- Cây cách cây : 25 - 30cm. trồng so le theo kiểu nanh sấu. Tương đương 30 - 40 kg giống.

- Trồng hàng đơn vẫn đảm bảo từ 1.700 – 1.900 củ giống/1sào Bắc bộ (360m²) tương đương 30 – 40 kg củ giống.

- Khoảng cách: Cây cách cây : 20- 25cm.

- Rạch hàng ở giữa luống rồi đặt củ giống vào giữa hàng

Trồng theo luống đôi, đặt củ theo kiểu nanh sấu

* Đối với vụ đông

- Đây là vụ khoai tây chính để sản xuất khoai tây thương phẩm. Mặt khác điều kiện khia hậu cho cây khoai tây sinh trưởng phát triển và cho năng suất cao. So với vụ đông xuân vụ này thường trồng mật độ khoảng cách thưa hơn.

- Khoảng cách: Hàng cách hàng : 40 - 45cm

- Cây cách cây : 25 - 30cm

* Đối với vụ đông xuân

- Đây là vụ khoai tây để sản xuất khoai tây giống. Mục tiêu của sản xuất giống là yêu cầu kích thước củ nhỏ hơn củ khoai tây thương phẩm. So với vụ đông xuân vụ này thường trồng mật độ khoảng cách dày hơn vụ đông cụ thể là:

+ Hàng cách hàng = 35- 40cm.

+ Cây cách cây = 20 -25cm.

Đặt củ giống

- Kỹ thuật đặt củ giống có ảnh hưởng đến khả năng mọc mầm của củ giống.

- Tuỳ theo điều kiện khí hậu, độ ẩm của đất mà lựa chọn 1 trong 3 cách đặt củ giống như sau:

+ Đặt củ nằm ngang

+ Củ giống đặt nằm ngang trên rãnh đã rạch

- Đặt củ giống kiểu này áp dụng khi độ ẩm đất vừa phải, không có mưa, mầm sẽ nhanh mọc.

Đặt củ giống khoai tây nằm ngang

* Đặt củ chếch

- Đặt phần đỉnh củ giống chếch lên trên. Đặt mầm kiểu này khi gặp độ ẩm đất cao, mầm ít bị thối.

- Với kiểu đặt mầm kiểu này chỉ có các mầm đỉnh sẽ mọc còn các mầm bên sẽ bị ức chế khó mọc, số lượng mầm sẽ ít.

Đặt củ chếch

* Đặt củ úp

- Đặt úp phần mầm của củ xuống dưới tiếp xúc với đất

- Cách đặt củ này áp dụng đối với trường hợp đất bị khô hạn, ẩm độ không khí thấp.

- Đặt mầm kiểu này mầm sẽ khó hoặc lâu mọc nhưng đảm bảo không bị khô héo và chết.

Đặt củ úp

3.3. Lấp củ giống

Độ sâu lấp củ giống có ảnh hưởng đến khả năng mọc mầm của củ giống. Lấp củ giống dày từ 3-4 cm thì củ giống mọc nhanh, không nên lấp sâu quá 5cm mầm sẽ khó mọc hoặc lâu mọc.