Cách nâng pH đất hiệu quả? pH thấp ảnh hưởng gì đến cây trồng?

pH đất là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Mỗi loại cây có một ngưỡng pH thích hợp để hấp thu dinh dưỡng hiệu quả. Hiểu rõ về pH đất giúp người trồng điều chỉnh và cải thiện điều kiện sinh trưởng cho cây.

1. Vai trò của pH đất đối với cây trồng

pH đất quyết định khả năng hòa tan và hấp thu dinh dưỡng của cây.

Ảnh hưởng đến hoạt động của vi sinh vật trong đất.

Quyết định sự tồn tại và phát triển của các loại khoáng chất có lợi hoặc có hại trong đất.

2. Nguyên nhân khiến đất bị chua

Đất chua (pH thấp) có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng và năng suất cây trồng. Các nguyên nhân chính gồm:

Sử dụng phân bón chứa amoni: Các loại phân như ure, DAP, SA khi phân hủy tạo axit, làm giảm pH đất.

Mưa lớn và rửa trôi khoáng chất: Các ion kiềm như Ca²⁺, Mg²⁺ bị cuốn trôi, làm mất khả năng đệm pH của đất.

Phân hủy chất hữu cơ: Quá trình này sinh ra axit hữu cơ, làm giảm pH đất.

Nguồn nước tưới có tính axit: Nếu nước tưới chứa sắt, mangan hoặc phèn, đất sẽ ngày càng chua hơn.

Hoạt động của vi sinh vật: Một số vi khuẩn chuyển hóa lưu huỳnh và nitơ tạo ra axit, làm đất chua thêm.

3. Ảnh hưởng của pH đất đối với cây trồng

Đất chua gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cây trồng:

Hạn chế hấp thụ dinh dưỡng: Canxi (Ca), magie (Mg), kali (K), lân (P) bị cố định, khiến cây thiếu chất.

Ngộ độc nhôm và sắt: Khi pH < 5.5, Al³⁺ và Fe²⁺ hòa tan nhiều hơn, có thể gây hại cho rễ cây.

Giảm hoạt động vi sinh vật có lợi: Vi khuẩn cố định đạm và phân giải lân suy giảm, làm đất kém màu mỡ.

Đất bị nén chặt, mất độ tơi xốp: Gây khó khăn cho sự phát triển của rễ cây.

3. Giải pháp cải tạo đất chua và nâng pH đất

3.1. Bón vôi nâng pH đất

Bón vôi là phương pháp phổ biến giúp trung hòa axit trong đất. Một số loại vôi thường dùng:

Vôi nông nghiệp (CaCO₃): Tăng pH nhẹ, thích hợp với đất ít chua.

Vôi tôi (CaO): Hiệu quả nhanh nhưng dễ gây sốc cây nếu bón quá liều.

Vôi Dolomite (CaMg(CO₃)₂): Vừa nâng pH, vừa bổ sung canxi và magie cho cây.

Cách bón vôi hiệu quả:

Bón vào đầu mùa mưa hoặc trước khi trồng cây từ 15-20 ngày.

Trộn đều vôi với đất, tránh bón cùng lúc với phân hữu cơ hoặc phân đạm.

3.2. Chọn phân bón phù hợp

Để duy trì pH đất ổn định, nên hạn chế phân bón gây chua và thay thế bằng:

Phân nitrat Ca(NO₃)₂, KNO₃ thay cho ure.

Phân kali sunfat thay cho kali clorua.

Sử dụng phân bón cân đối, tránh lạm dụng phân đạm.

3.3. Bổ sung phân hữu cơ và chế phẩm vi sinh

Bổ sung thêm phân hữu cơ như phân chuồng, phân xanh, mùn rơm rạ. Phân có chứa humic như Potassium Fulvate Humate, Kali Humate Tan 100%... giúp cải thiện độ đệm của đất.

Sử dụng chế phẩm vi sinh như Trichoderma BIO FA giúp phân giải chất hữu cơ, hạn chế axit hóa đất.

3.4. Cải thiện hệ thống canh tác

Hệ thống thoát nước tốt giúp hạn chế ngập úng, giảm tích tụ axit hữu cơ.

Luân canh với cây họ đậu giúp bổ sung đạm tự nhiên mà không làm đất chua.

Kết luận: Việc cải tạo đất chua và nâng pH là một quá trình dài hạn, cần sự kết hợp đồng bộ của nhiều biện pháp như bón vôi, bổ sung phân hữu cơ, cải thiện phương pháp canh tác và áp dụng kỹ thuật phù hợp. Khi thực hiện đúng cách, cây trồng sẽ phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và nâng cao chất lượng nông sản.