Tìm hiểu về một số giống vải ở Việt Nam và trên thế giới

Các giống vải xét theo phẩm chất

• Nhóm vải chua (hay còn gọi là vải tu hú)

Cây cao lớn, lá to, phiến lá to. Khi ra hoa, chùm hoa vải từ cuống đến nụ hoa đều phủ một lớp lông đen. Quả thường chín vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5. Khi chín vỏ quả màu đỏ tươi, trọng lượng quả 30-50kg, vỏ dày, hạt to, cùi mỏng và rất chua, tỷ lệ cùi chiếm 60-65% trọng lượng quả. ở nước ta loại vải này chủ yếu được trồng ở các tỉnh trung du và miền núi như: Phú Thọ, Hà Tây, Tuyên Quang, Quảng Ninh...

• Nhóm vải nhỡ

Cây to trung bình, tán cây thường to 5-7m, dạng trứng, lá to, cây sinh trưởng khỏe, chùm hoa không có lông đen, nhưng hoa mọc thưa hơn vải chua, quả chín muộn hơn nhóm vải chua nhưng sớm hơn nhóm vải thiều. Quả có trọng lượng trung bình từ 28-34g.

• Nhóm vải ngọt

Cây có tán hình mâm xôi cao từ 10-15m, lá nhỏ, phiến lá dày bóng, khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với đất có độ pH 5-6, khi ra hoa chùm hoa không phủ lớp lông đen mà có màu trắng vàng, chín chính vụ (tháng 6). Trọng lượng quả trung bình 18-25g, vỏ quả mỏng, hạt nhỏ, dày cùi, tỷ lệ ăn được 70-80%, cùi thơm và ngọt hơn 2 nhóm vải trên.

Một số giống vải nhiều triển vọng

• Giống vải thiều Thanh Hà

+ Vải thiều Thanh Hà được nhân giống từ cây vải tổ ở thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.

+ Đặc điểm về giống: Cây sinh trưởng tốt, tán hình cầu cân đối. Quả hình cầu, khi chín có màu đỏ tươi, gai thưa, ngắn. Trọng lượng quả trung bình 20,7g (45-55 quả/kg), tỷ lệ phần ăn được trung bình 75%, độ Brix 18 - 21%, thịt quả chắc, vị ngọt đậm, thơm. Năng suất trung bình cây 8 - 10 tuổi đạt 55kg/cây (8 - 10 tấn/ha).

+ Đây là giống chính vụ, thời gian cho thu hoạch từ 5 - 25 tháng 6.

• Giống vải Hùng Long

+ Đây là giống vải đột biến tự nhiên, được các cán bộ khoa học viện Nghiên cứu rau quả phát hiện và chọn lọc thành công tại xã Hùng Long, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ.

+ Đặc điểm về giống: Cây sinh trưởng tốt, tán cây hình bán cầu. Chùm hoa to theo kiểu hình tháp, cuống hoa có màu nâu đen. Quả hình tròn, hơi dài, khi chín có màu đỏ sẫm, gai thưa, nổi. Trọng lượng quả trung bình 23,5g (40 - 45 quả/kg), tỷ lệ phần ăn được trung bình 72%, độ Brix 17 - 20%, vị ngọt, hơi chua nhẹ, được nhiều người ưa chuộng. Năng suất trung bình cây 8 - 10 tuổi đạt 80kg/cây (10⁰ - 15 tấn/ha).

+ Đây là giống chín sớm, thời gian cho thu hoạch từ 10 - 20 tháng 5.

• Giống vải lai Bình Khê

+ Đây là giống vải lai tự nhiên có nguồn gốc tại xã Bình Khê, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.

+ Đặc điểm về giống: Cây sinh trưởng tốt, tán cây hình bán cầu dẹt, có lá màu xanh tối. Chùm hoa to, phân nhánh thưa, dài, cuống hoa có màu nâu đen. Quả to, hình trứng, khi chín có màu đỏ thẫm, mỏng vỏ, gai thưa, ngắn. Trọng lượng quả trung bình đạt 33,5g (28 - 35 quả/kg), tỷ lệ phần ăn được trung bình 71,5%, độ Brix 17 - 20%, vị ngọt thanh. Năng suất trung bình cây 30 tuổi đạt 94,2kg/cây (12 - 15 tấn/ha).

+ Đây là giống chín sớm, thời gian cho thu hoạch từ 5 - 15 tháng 5.

• Giống vải lai Yên Hưng

+ Đây cũng là một giống vải lai tự nhiên, có (nguồn gốc tại xã Đông Mai, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh).

+ Đặc điểm về giống: Cây sinh trưởng khỏe, tán cây hình bán cầu, lá có màu xanh hơi vàng. Chùm hoa to trung bình, phân nhánh dài, cuống hoa có màu nâu đen. Quả to hình trứng, khi chín có màu đỏ vàng rất đẹp. Trọng lượng quả trung bình đạt 30,1g/quả (30 - 35 quả/kg), tỷ lệ phần ăn được trung bình 73,2%, độ Brix 18 - 20%, vị ngọt, hơi chua nhẹ. Năng suất trung bình cây 20 tuổi đạt 89,8kg/cây (12 - 16 tấn/ha).

+ Đây là giống chín sớm, thời gian cho thu hoạch từ 10 - 20 tháng 5.

 Vải thiều Thanh Hà là giống được trồng phổ biến từ lâu ở các tỉnh miền Bắc nước ta, các giống vải mới khác như Hùng Long, Bình Khê và Yên Hưng cũng được nông dân ưa chuộng, trồng rộng rãi nhiều nơi, cho kết quả rất tốt.

Giống vải chính của một số nước trên thế giới

Giống vải được ưa chuộng nhất ở Việt Nam là vải thiều trồng tại khu vực huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Nhưng giống vải này lại được trồng nhiều nhất ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.

Quả thu hoạch từ các cây vải trồng trong khu vực này thông thường có hương vị thơm và ngọt hơn vải được trồng ở các khu vực khác (mặc dù cũng lấy giống từ đây). Một giống vải khác, chín sớm hơn, có tên gọi dân gian là vải tu hú có hạt to hơn và vị chua hơn so với vải thiều. Nó có tên gọi như vậy có lẽ do gắn liền với sự trở lại của một loài chim di cư là chim tu hú (Eudynamis scolopacea).