Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây mãng cầu xiêm

Với giá trị kinh tế cao mang lại cho các hộ nông dân trồng mãng cầu xiêm. Bên cạnh đó không phải lo đầu ra cho sản phẩm vì trên thị trường nhu cầu tiêu thu đang lớn. Ngoài ra mãng cầu xiêm còn có thể đem sấy khô hoặc làm trà, , giá trị gấp 10 lần.

Cây mãng cầu xiêm

Hiện này, nhiều hộ nông dân đang chuyển đổi xu hướng trồng mãn cầu xiêm. Vậy để trồng mãn cầu xiêm đạt năng suất, chất lượng thì cần tuân thủ quy trình kỹ thuật như sau:

1. Thời vụ trồng mãng cầu xiêm

- Mãng cầu xiêm được trồng phổ biến ở các tỉnh Miền Nam, ở Miền Bắc hầu như chỉ trồng với số lượng nhỏ phục vụ nhu cầu các hộ gia đình.

- Đối với các khu vực Miền Bắc nên trồng vào vụ xuân từ tháng 2 – 4 dương lịch.

- Khu vực Miên Nam có thể trồng quanh năm nhưng tốt nhất vào đầu mùa mưa từ tháng 4 – 5 dương lịch.

2. Chọn đất, đào hố trồng mãng cầu xiêm

Trồng mãng cầu xiêm

- Mãng cầu xiêm có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau như đất phèn, đất phù sa ven sông, đất bãi bồi … đất có độ Ph đất từ 4,5 – 6,5.

- Kích thước hố: Chiều rộng: 40 – 60 cm, sâu từ 25 – 30 cm. Đất đào hố được làm tơi xốp, không đảo đất, lớp đất mặt để riêng, lớp đất sâu để riêng.

- Cần chuẩn bị đất, đào hố trồng trước 5 – 7 ngày để phơi ải hạn chế sâu bệnh hại trong đất. Bón phân lót cho mỗi hố để cải tạo, bổ sung dinh dưỡng cho đất.

3. Kỹ thuật chọn giống mãng cầu xiêm

- Hiện này giống mãng cầu xiêm chưa được phổ biến. Để trồng mãng cầu xiêm, các hộ dân có thể chọn hạt giống từ cây mẹ để từ ươm giống cây con.

Giống cây ghép mãng cầu xiêm

- Nên chọn hạt giống từ cây mẹ có một số đặc điểm như cho nhiều trái, hình dạng quả đẹp, đều tría, tỷ lệ cơm nhiều, múi thơm, cây không bị sâu bệnh hại nhiều. sau đó chọn một quả già để lấy hạt ươm giống.

- Ngoài tự ươm giống có thể mua cây ghép hoặc cây chiết cành. Tuy nhiên cần tuyển chọn cây ghép khỏe mạnh, không bị sâu bệnh hại.

- Đối với những vùng đất nhiễm mặn, nước thường xuyên dâng cao, ngập úng thì nên ghép gốc bình bát. Như vậy cây sẽ thích nghi tốt với các loại đất phèn, hạn, ngập úng. Đồng thời phương pháp này cũng giúp cây sinh trưởng tốt, cho nhiều trái, thời gian thu trái lâu hơn.

4. Mật độ trồng mãng cầu xiêm

- Mật độ trồng tùy thuộc vào diện tích vườn trồng, đặc thù, nhu cầu, phương pháp trồng của mỗi hộ dân: Trồng chuyên canh hay trông xen canh với các cây trồng khác.

- Trồng xen canh: Trồng hai bên bờ mương, nơi có nhiều ánh sáng chiếu và tùy thuộc vào cây chính trong vườn.

- Trồng chuyên canh: Nên trồng theo hàng hoặc trồng theo kiểu nanh sấu, khoảng cây cách cây 3 x 3m. Trung bình từ 750 – 1.000 cây/ha.

5. Kỹ thuật trồng mãng cầu xiêm

Trồng xen canh mãng cầu xiêm với cây trồng khác

-  Đào một hốc nhỏ ở chính giữa hố, rạch bỏ túi bầu ni lon và đặt bầu cây vào giữa hố, lấp đất vừa bằng cổ rễ, nén chặt xung quanh.

- Tiếp đến phải cắm 2 cọc chéo chữ X vào cây và buộc để tránh lay gốc làm chết cây.

- Sau trồng 1 tháng cây ổn định, rạch nilon ở vết ghép để cây sinh trưởng, phát triển.

6. Kỹ thuật bón phân cho cây mãng cầu xiêm

* Lượng phân bón cho cây mãng cầu xiêm từng thời kỳ

- Bón lót: Sử dụng: 10 - 15kg phân chuồng hoai mục + 0,5kg phân lân đã nung chảy + 0,5kg vôi bột để bón vào mỗi hố trồng. 

Bón phân lót cho cây mãng cầu xiêm

- Bón thúc: sử dụng phân bón tổng hợp NPK 10 - 10 - 10 hoặc NPK 16 - 16 - 8 + mỗi năm 10kg phân chuồng hoai mục để bón lót cho cây trong 3 năm. Những năm tiếp theo mỗi năm bón tăng thêm 0,3kg phân tổng hợp NPK. Bón bến năm thứ 9 thì dừng ở mức độ đó, không tăng nữa. Liều lượng như sau:

* Phương pháp bón phân cho cây mãng cầu xiêm

- Chia làm 2 - 3 lần bón: Sau khi thu hoạch (cuối mùa mưa) và khi cây đang nuôi quả (đầu và cuối mùa mưa). Ngoài ra vào đầu mùa mưa, bà con bón thêm 1kg phân lân nung chảy vào mỗi gốc cây. Cuối mùa mưa bón 0,2kg kali/cây.

- Bón theo chiều tán lá, có thể xới đất lên chôn lấp phân hoặc tải đều phân dưới tán lá cách gốc khoảng 0,5m rồi tưới nước lên để phân tan đều. Trường hợp đất trồng quá xấu, đất cát thì thì lượng phân chuồng nên tăng từ 10 - 20kg/cây/năm. 

7. Kỹ thuật chăm sóc cây mãng cầu xiêm

- Tưới nước: Cây mãng cầu xiêm là cây có khả năng chịu hạn tốt nhưng để cây sai trái cần cung cấp đủ nước cho cây, đặc biệt giai đoạn ra hoa kết quả. Nếu trồng vào đầu mùa mưa thì không cần tưới nước, mùa khô thì tưới 1 lần/ngày khi cây chưa ra quả. Lưu ý giai đoạn cây mang quả non cần tưới đủ nước, nếu thiếu nước quả sẽ bị rụng, quả nhỏ. Thời diểm ra quả nếu vào mùa khô thì tưới 2 – 3 lần/ngày. Nếu trồng mãng cầu ghép gốc thì có thể sử dụng nước tưới có độ mặn dưới 11 %_o để tưới cho cây.

- Cỏ dại: Đối với cây mãng cầu xiêm thì hầu như cỏ dại không gây ảnh hưởng dến khả năng sinh trưởng phát triển của cây. Tuy nhiên, giai đoạn cây nhỏ và thời điểm bón phân, cần kết hợp làm sạch cỏ, xới xáo và bón phân quanh gốc cho cây.

- Kỹ thuật cắt tỉa tạo tán cho cây mãng cầu xiêm: Tùy theo độ tuổi của cây để tiến hành cắt tỉa tạo tán cho phù hợp theo từng giai đoạn. Thời kỳ đầu cây chưa cho quả tiến hành tỉa tọa bộ khung và định hianhf tán cho cây. Mỗi cây nên để từ 3 – 4 cành. Khi cây phát triển thì tiến hành bấp ngọn để tạo tán cấp 1, tán cấp 2, cấp 3…Việc tạo tán sẽ giúp tập trung dinh dưỡng vào các cành lớn của cây, kích thích ra nhiều quả, dễ thu hái.

8. Kỹ thuật thụ phấn bổ sung cho cây mãng cầu xiêm

- Đặc tính của mãng cầu xiêm là tỷ lệ thụ phấn tự nhiên rất thấp nên để cây ra nhiều quả thì cần tiến hành thụ phấn bổ sung cho cây.

- Cách chọn hoa lấy phấn: Lấy phấn của hoa kích thước nhỏ hoặc mọc ở đầu cành nhỏ. Một hoa lấy phấn có thể thụ phấn cho từ 6 – 8 bông hoa khác. Để lấy phấn, cần quan sát bông hoa có 3 cánh trong nở hơi lớn, ở bên trong có tiểu nhị màu hơi đen nhạt. Khi các tiểu nhị bắt đầu tách rời thì cắt hoa lấy phấn. Nên cắt hoa vào chiều và bảo quản vào trong giấy báo, hộp giấy. Sáng hôm sau bẻ hết cánh hoa, rũ dể tiểu nhị tơi trên giấy, dùng tăm bông chà nhẹ lên tiều nhị để tách hạt phấn ra khởi túi phấn.

Hoa lấy phấn

- Chọn hoa thụ phấn: Các ho to mọc trên thân, cành chính, hoa không sâu bện, phân cuống hoa to. Khi thấy 3 cánh bắt đầu hé thì dùng tay mở nhẹ cánh, quan sát nếu thấy nướm nhụ cái tươm mật thì tiến hành thụ phấn bổ sung cho hoa.

Chọn hoa thụ phấn

- Cách thụ phấn bổ sung: Kẹp chặt cuống hoa vào giữa ngón trỏ và ngón giữa, còn ngón cải sẽ mở nhẹ nhàng cánh hoa. Dùng tăm bông gòn đã có hạt phấn phết nhẹ nhàng lên nướm nhụy cái. Tiến hành 3 lần liên tiếp để tăng tỉ lệ thụ phấn và giúp trái phát triển đều, đẹp. Sau từ 5 - 7 ngày, quan sát những bông hoa đã thụ phấn nếu thấy cuống còn xanh, kích cỡ phát triển lớn hơn thì việc thụ phấn bổ sung đã thành công. 

Thụ phấn bổ sung cho cây mãng cầu xiêm

9. Kỹ thuật bao quả và thu hoạch mãng cầu xiêm

- Bao quả mãng cầu xiêm: Tiến hành bao trái cho mãng cầu xiêm khi đậu quả được từ 1 - 2 tháng. Bao trái vừa để ngăn các loại sâu bệnh tấn công vừa giúp hạn chế ảnh hưởng của thuốc trừ sâu đối với quả để bà con nông dân có thể thu được trái sạch, an toàn, đảm bảo tiêu chuẩn nông nghiệp đầu ra, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Từ đó  mang lại giá trị kinh tế cao. Có thể dùng túi nilon hoặc túi lưới để bao quả. Lưu ý chọn túi sao cho trái không bị đổ mồ hôi, giữ thông thoáng, đồng thời bảo vệ quả khỏi tia cực tím.

- Quả đủ tiêu chuẩn thu hoạch sau thời điểm thụ phấn là khoảng 3 – 4 tháng. Khi thu quả tiến hành cắt cả phần cuống phía trên quả, thu hoạch nhẹ nhành tránh làm quả bị dập nát.

10. Biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây mãng cầu xiêm

- Trong suốt quá trình trồng mãng cầu xiêm lưu ý một số đối tượng sâu bệnh hại gây hại làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng quả như sau:

* Bệnh thối rễ: Khi cây có biểu hiện suy yếu, lá vàng úa, rụng lá, cây chết dần, bộ rễ đen thối, cây chết từ trong ra ngoài. Có thể phòng trừ bằng cách sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma kết hợp với phân chuồng đã ủ hoai mục đê bón cho cây. Liều lượng bón từ 20 – 100 gram tùy thuộc vào tuổi cây. Bên cạnh đó để hiệu quả cao hơn cần phun thuốc Funomyl, Topsin… kết hợp khoảng 2 lần và đầu và giữa mà mưa để phun phòng bệnh cho cây.

Sâu bệnh gây hại quả mãng cầu xiêm

* Bệnh thán thư: Cây bị bệnh bị thối mềm trên nhánh, lây sang quả. Đặc biệt lây nhanh vào mùa mưa. Để phòng bênh, cần tiến hành cắt tỉa tạo sự thông thoáng cho cây. Nếu cây bị bệnh có thể dùng một số thuốc như Binhnavil 50SC (Carbendazim): 0,4 - 0,5 kg/ ha pha với 600-800 lít nước phun đều cho 1 ha. Không phun khi trời đang nắng to hoặc mưa to. Không phun trước khi thu hoạch 20 ngày.

* Rầy mềm, rệp sáp, ruồi đục lá: Gây hại ở quả làm ảnh hưởng đến năng suất và dễ làm cây nhiễm các bệnh khác. Có thể sử dụng thuốc Bi 58 40 EC(Dimethoate) pha với nước theo tỉ lệ 25-30 ml/ bình 8 lít, liều lượng 1,0-1,5 lít/ ha. Phun ướt hết thân và lá. Ngừng phun trước khi thu hoạch ít nhất 14 ngày. Lưu ý Thuốc này gây độc cho cá, các loài động vật thủy sinh và ong mật. nên cần có biện pháp thích hợp khi sử dụng.

Vườn trồng chuyên canh mãng cầu xiêm