Các kỹ thuật cơ bản trong cấy hạt cây Trôm

1. Chuẩn bị dụng cụ, vật tư để cấy hạt Trôm

- Thành phần ruột bầu: đất cát pha, đất sét và phân chuồng hoai, phân lân và Kali.

• Hạt Trôm đã qua xử lý và nảy mầm;

• Rơm rạ và nước vôi trong.

• Vỏ túi bầu làm bằng PE có kích thước 13x18cm, phía đáy đục từ 8 - 10 lỗ. Màu trắng hoặc đen.

Hình 1: Vỏ bầu bằng PE

• Ghế ngồi

Hình 2:  Ghế ngồi

• Giành, thúng

Hình 3: Giành, thúng

• Ô doa

Hình 4: Ô doa

• Cuốc, xẻng

Hình 5: Cuốc, xẻng

2. Tạo bầu để ươm gieo cây trôm

2.1. Làm đất ruột bầu ươm

2.1.1. Thành phần hỗn hợp ruột bầu

- Tiêu chuẩn chọn đất để gieo ươm: thường sử ụng đất tầng A, B ưới tán rừng, sàng lấy đất nhỏ không sử ụng đất đã sử ụng đất đã canh tác rau mầu vì ễ nhiễm sau bệnh hại.

- Khai thác đất đóng bầu : Dùng cuốc loại bỏ đất trên bề mặt khoảng 10 - 20 cm. Sau đó ùng sà beng đào đất lên đập nhỏ sàng qua sàng lại qua mắt sàng sắt có lỗ kích thước 1cm².

• Đất sàng được tuyển chọn về vườn ươm để trong nhà có mái che (kho) hoặc để ngoài trời phải được che đậy khi mưa.

• Phân hữu cơ đã ủ hoai sàng nhỏ, supelân sàng nhỏ, Kali.

* Tiêu độc cho đất dinh dưỡng

Để tiêu độc cho đất có nhiều phương pháp. Thông thường sử ụng hai phương pháp: Xử lý bằng nhiệt độ và hóa chất.

• Xử lý bằng nhiệt độ

Cho đất vào chảo lớn có cặp nhiệt độ,  ùng lửa để đun nóng đất.

Hình 6: Xử lý đất bằng nhiệt

- Xử lý bằng hóa chất

Cách 1: Dùng Sắt II Sunfat (FeSO4): Dùng dung dịch Sắt II Sunfat nồng độ 30% tưới đều lên đất với liều lượng 2kg/m³.

Cách 2: Tiêu độc bằng hỗn hợp bột Pentachloro - nitrobenzen hút nước 75% + bột hút nước 70% theo tỷ lệ 3/1. Phương pháp này có hiệu quả rất tốt đối với bệnh cây chết khô.

Cách 3: Sử dụng Octasunfua - phosphor 50% với liều lượng 20g/m³ để sát trùng.

Cách 4: Sử dụng bột “Xiverin” 5% với liều lượng 25¸30 g/m³ để sát trùng.

2.1.2. Tỷ lệ các thành phần hỗn hợp ruột bầu

- Đất đã được xử lý 10 - 15 ngày.

- Tỷ lệ các thành phần hỗn hợp ruột bầu:

- Đất cát pha: 50 - 60%;

- Đất sét: 30 - 40%;

- Phân hỗn hợp: 10% (trong đó: 90% phân chuồng hoai + 5% phân lân + 5% Kali). Hoặc 10% phân chuồng hoai.

2.1.3. Tính toán thành phần hỗn hợp ruột bầu

Ví dụ: Tính toán các thành phần hỗn hợp ruột bầu gieo ươm cây Trôm biếtrằng:

• Cần đóng 3.000 bầu
• Mỗi bầu nặng 700gam = 0,7kg.
• Công thức: 60% đất cát pha + 30% đất sét + 10% phân chuồng

Giải:

• Tổng khối lượng đất để đóng 3.000 bầu: 3.000 bầu x 0,7kg/bầu = 2.100 kg
• Đất cát pha là: 2.100 kg x 60 % = 1.260 kg

- Đất sét là: 2.100 kg x 30% = 630 kg

- Phân chuồng là: 2.100 kg x 10% = 210 kg

2.1.4. Trộn hỗn hợp ruột bầu

• Các thành phần trong hỗn hợp ruột bầu phải trộn với nhau theo nguyên tắc: Nguyên liệu nhiều đổ trước, nguyên liệu ít đổ sau thành hình chóp nón.

• Dùng xẻng đảo hỗn hợp, đảo đi, đảo lại 2 - 3 lần cho đều, độ ẩm hỗn hợp 50 - 60%.

• Khi đảo trộn hỗn hợp cần chú ý, đảo xuôi theo chiều gió để hỗn hợp không bay vào người.

• Phải có đầy đủ bảo hộ lao động : Quần áo, mũ, giầy, khẩu trang.

2.2. Đóng bầu

• Sơ đồ tóm tắt trình tự các bước đóng bầu

Sơ đồ tóm tắt trình tự các bước đóng bầu

• Thao tác đóng bầu bằng vỏ bầu nilon:

Bước 1: Lấy túi bầu

 Hình 7: Lấy và mở miệng túi bầu

Dùng tay thuận mở miệng túi bầu, ngón tay cái và ngón tay chỏ đưa vào miệng túi bầu căng ra thành khoảng trống để đưa hỗn hợp ruột bầu vào dễ dàng.

Bước 2: Dồn hỗn hợp lần 1

Dùng tay thuận ồn hỗn hợp vào 2/3 chiều cao túi bầu. Dùng ngón tay chỏ và ngón giữa nén chặt hỗn hợp trong bầu. Đồng thời tay thuận cầm mép túi kéo lên để tạo đáy bầu.

Hình 8: Nén hỗn hợp lần 1

Bước 3: Dồn hỗn hợp lần 2:

Sau khi tạo được đáy bầu, dồn hỗn hợp vào bầu và nén cho vừa chặt. Chú ý khi nén hỗn hợp tay thuận luôn luôn kéo túi bầu lên để thành túi phẳng.

Sau cùng cho hỗn hợp đầy vượt qua mép túi và dùng tay vỗ nhẹ xuống tạo mặt phẳng và độ xốp trong bầu. Yêu cầu độ xốp 50 - 60%.

Hình 9: Nén hỗn hợp tạo độ xốp

Bước 4: Xếp bầu vào luống

Bầu đóng xong được xếp theo luống có bề rộng 1m dài 10m, mỗi ô có số lượng là 500 bầu. Xếp bầu so le hoặc thẳng hàng, xếp từ giữa luống về phía người ngồi . Yêu cầu: bầu xếp xít nhau, đứng thẳng. Mặt luống bầu phẳng, luống bầu thẳng.

Hình 10: Xếp bầu vào luống

Bước 5: Áp đất tạo má luống: kéo đất ở rãnh kéo vào luống bầu tạo má luống lấp kín chiều cao bầu. Yêu cầu: đập chặt má luống.

Hình 11: Áp đất tạo má luống

• Trường hợp xếp bầu trên nền đất: yêu cầu đất vườn phải được xử lý và cuốc xới giũ cỏ 2 lần trước khi làm luống, nền đất phải san phẳng đầm chặt, căng dây che thành những ô nhỏ 1m².

3. Gieo ươm hạt trôm

3.1. Xử lý hạt hạt rôm trước khi ươm

Để xúc tiến cho hạt giống nhanh chóng nẩy mầm, mọc lên khỏi mặt đất, nâng cao tỷ lệ nẩy mầm ở vườn ươm, đề phòng sâu bệnh hại, chim chóc, dã thú phá hoại, thì tuyệt đại đa số hạt giống các loài cây rừng đều cần được xử lý trước khi gieo hạt.

3.1.1. Tiêu độc cho hạt giống

Để tiêu diệt mầm bệnh bám trên hạt giống, trước khi gieo hạt hoặc thúc mầm cần tiêu độc cho hạt. Các chất tiêu độc và phương pháp thường dùng như sau:

• Dùng dung dịch Foócmôn (Formalin) tiêu độc: Trước khi gieo hạt 1¸2 ngày, sử dụng một phần dung dịch Foócmôn nguyên chất (tức nồng độ 40%) pha với 266 phần nước, sẽ được dung dịch Foócmôn loãng 0,15%, sau đó ngâm hạt gống vào dung dịch đã pha loãng này, ngâm trong 15¸30 phút thì vớt hạt ra, gói kín lại trong 2 giờ. Sau đó đợi cho hạt giống khô tự nhiên là có thể gieo hạt. Mỗi kg dung dịch có thể tiêu độc cho 10 Kg hạt giống.

• Dùng dung dịch Sunfat đồng (Cu. Sulfate) tiêu độc: Thông thường dùng dung dịch Sunfat đồng 0,3% - 1%, ngâm hạt giống trong 4 - 6 giờ, vớt ra hong khô tự nhiên là có thể đem gieo hạt.

• Dùng dung dịch Kali Permanganat (thuốc tím) tiêu độc. Thông thường dùng dung dịch K. Permanganat 0,5% để ngâm hạt giống trong 2 giờ. Cần chú ý rằng những hạt giống đã nhú rễ phôi ra thì không thể ùng Kali Permanganat để tiêu độc.

• Dùng dung dịch Sắt II Sunfat (FeSO4) tiêu độc: Ngâm hạt giống trong dung

dịch Sắt II Sunfat (FeSO4) nồng độ 0,5%¸1% trong 2 giờ, vớt ra ùng nước trong sạch rửa hạt cho hết thuốc rồi đem đi thúc mầm hoặc hong khô tự nhiên là có thể đem gieo hạt.

3.1.2. Thúc mầm hạt giống

Thúc mầm hạt giống là cách xử lý giúp cho hạt giống hoàn thành quá trình dẫn đến nẩy mầm, bằng cách điều tiết hoặc khống chế những điều kiện bên ngoài cần thiết cho hạt giống nẩy mầm.

3.2. Tạo lỗ tra hạt

• Tưới nước đủ ẩm cho luống bầu trước khi gieo 3 - 4 giờ.

• Tạo lỗ gieo hạt ở giữa bầu sâu bằng chiều dài hạt.

Hình 12: Tưới nước trước khi gieo hạt 

3.3. Tra hạt gióng cho cây trôm

Chọn hạt đã nứt nanh đem gieo. Mỗi bầu gieo 1 hạt. Gieo hạt vào giữa mỗi bầu. Khi gieo chú ý cắm nghiêng hạt 45^o, đầu nhọn hạt xuống ưới, độ sâu gieo hạt khoảng 1cm.

Hình 13: Gieo hạt trực tiếp vào bầu

3.4. Lấp đất cho bầu ươm

• Sàng đất bột bổ sung lên mặt luống bầu, lấp dầy gấp 1 - 2 lần đường kính hạt.

Hình 14: Kỹ thuật lấp hạt

3.5. Che phủ và tưới nước

• Gieo xong tủ rơm rạ lượng 1kg/ m² lên mặt bầu. Rơm rạ che tủ phải xử lý qua nước vôi trong để tránh sâu bệnh hại.

• Dùng thùng hoa sen có lỗ nhỏ đường kính 0,2cm tưới 1 - 2 lần/ngày, tưới 2 - 3 lít/m²/lần. Tưới vào lúc sáng sớm và chiều mát.

Sau 3 - 4 ngày gieo hạt thì dỡ bỏ rơm rạ che tủ, kiểm tra thấy bầu nào không có cây dùng hạt đã ủ nứt nanh dặm lại ngay.