Giới thiệu một số giống bưởi ngon ở Việt Nam

1. ​Bưởi Năm Roi

- Tên thường gọi: Bưởi Năm Roi

- Tên khoa học: Citrus maxima (Burm) Merr

- Tên tiếng Anh: “Nam roi” pummelo

Đây là giống đặc sản của tỉnh Vĩnh Long, vào những năm thuộc thập niên 1920, giống này lần đầu tiên được nhà vườn ở Bình Minh - Vĩnh Long đem đấu xảo và trở nên nổi tiếng từ đó (Võ Công Thành và ctv 2005). Theo ông Bùi Văn Tước Ấp Thuận Tân, xã Thuận An, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long thì cây bưởi năm roi lúc đầu là cây trồng từ hạt.

Bưởi Năm roi

• Cây bưởi năm roi

- Cây 10 năm tuổi có chiều cao khoảng 7-8m

- Cây chiết cành hoặc cây ghép thường không có hoặc có ít gai ngằn

• Lá bưởi năm roi

- Lá non có màu xanh nhạt, mặt trên có lớp lông mịn

- Lá thành thục có hình oval đến hình elip, đế là tròn hoặc hình trái tim

- Lá thuộc kiểu lá kép biến dạng (đơn có thuỳ)

- Bìa lá khía tròn trên 2 mặt lá có nhiều tuyến tinh dầu nằm rải rác.

- Màu lá mặt trên xanh đậm, phiến là hình trứng, cách lá hình trái tim ngược.

Lá bưởi năm roi

• Hoa bưởi năm roi

Hoa mọc thành chùm ở nách lá, trên mỗi phát hoa có thể có nhiều hoa hoặc chỉ một hoa, cuống hoa ngắn và có lông mịn. Hoa khá to thuộc hoa ngũ phân, có bầu noãn lớn và nhiều tiểu nhuỵ dính nhau. hoa có 5 cách hoa màu trắng ngà và có mùi thơm

Tất cả hoa đều có khả năng thụ phấn tốt để hình thành quả, nhưng quá trình phát triển bình thường trên mỗi chùm chỉ còn lại 1-3 quả.

Hoa bưởi 5 roi

• Quả bưởi năm roi

- Dạng quả lê khi chín tâm quả rỗng và vỏ quả có màu vàng, trên vỏ có các tuyến tinh dầu phình to làm bề mặt vỏ quả nhám.

- Vỏ dầy: 2,0-2,5cm (những năm đầu cho quả thường dầy đôi khi lên 3 - 4cm).

- Trung quả bì có màu trắng, có mùi thơm, tép màu vàng nhạt, bó chặt, dễ tách khỏi vách múi và nhiều nước, thịt quả mềm, vị ngọt chua nhẹ (độ Brix 9-11%, tỷ lệ thịt quả từ 60 đến lớn hơn 60%, ít đến không hạt ở các vườn trồng chuyên canh.

- Trọng lượng quả:1,2kg - 1,4kg

- Năng suất cao 280 - 300 trái/cây/năm (cây lớn hơn 10 năm tuổi)

Trái bưởi năm roi lột vỏ - Dạng trái quả lê

- Cây sinh trưởng và phát triển tốt trên vùng đất phù sa ngọt ven sông

- Trong điều kiện chăm sóc tốt cây cho trái sau 2,5 đến 3,0 năm sau khi trồng.

- Cây thường cho quả rãi rác quanh năm nhưng tập trung nhất từ tháng 8-tháng 11 dl

- Thời gian từ khi ra hoa đến thu hoạch khoảng 210-220 ngày. Thu khi quan sát thấy vỏ quả chuyển sang màu xanh vàng

Ngoài tỉnh Vĩnh Long, bưởi năm roi còn được trồng nhiều nơi như: Hậu Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, Tiền Giang và một số tỉnh Miền Đông Nam Bộ

2. Bưởi da xanh

- Tên thường gọi: Bưởi Da xanh

- Tên khoa học: Citrus maxima (Burm) Merr

- Tên tiếng Anh:”Da xanh” Pummelo

Cây đầu tiên là cây trồng từ hạt, được phát hiện tại xã Thanh Tân, huyện Mỏ Cày tỉnh Bến Tre. Tên gọi “Da xanh” xuất phát từ đặc tính của quả khi chín vỏ quả vẫn giữ màu xanh.

Bưởi Da xanh được xếp vào loại ây ăn quả đặc sản của tỉnh Bến Tre và vùng Đồng Bằng sông Cửu Long từ những năm cuối thập niên 1990. Giống này có màu thịt quả đẹp, phẩm chất ngon.

• Lá bưởi da xanh

Lá non có màu xanh nhạt và chuyển dần sang xanh đậm khi lá thuần thục, mặt trên lá có màu xanh đậm, cánh lá có hình trái tim ngược, bìa lá có khía giống như tai bèo, phiến lá có dạng trứng ngược, phiến lá xếp chồng lên cánh lá là điểm rất đặc trưng của giống

Lá bưởi Da xanh

• Hoa bưởi bưởi da xanh

Phát hoa mọc thành chùm ở nách lá hoặc đầu cành, mỗi phát hoa chỉ có thể mang một hoa hoặc một chùm hoa, đài hoa có màu xanh vàng, cánh hoa có màu trắng và có hình lòng thuyền, khi hoa nở có mùi rất thơm. Tất cả hoa đều có khả năng thụ phấn tốt để hình thành quả, nhưng quá trình phát triển trên mỗi chùm chỉ còn lại 1-2 quả.

Hoa bưởi da xanh

• Quả bưởi da xanh

Quả thuộc loại quả khá to, có trọng lượng 1,6-2,0 kg, dạng quả hình cầu, khi chín vỏ màu xanh nhưng đôi khi ngã sang màu xanh hơi vàng, tâm quả rỗng, vỏ quả dầy khoảng 17mm, vỏ thường mỏng hơn khi cây cho quả ổn định, trung quả bì có màu hồng.

Quả có 13-14 múi, thịt quả dòn (so với bưởi Năm roi, tróc khỏi vách múi tốt, con tép bó chặt màu hồng, ráo nước, tỷ lệ thịt quả lớn hơn 60%, hương vị ngọt, độ brix 9,7- 10,4%, pH= 4,62, không the, không đắng, ít hạt đến không hạt trong trường hợp giống này được trồng chuyên canh.

Trái bưởi da xanh

Màu sắc con tép

Cây sinh trưởng tốt trên đất phù sa ngọt, đủ nước tưới quanh năm

- Trong điều kiện chăm sóc tốt cây cho trái sau 2,5 đến 3,0 năm sau khi trồng.

- Cây thường cho quả quanh năm nhưng tập trung nhất từ tháng 8- tháng 11 dl

- Thời gian từ khi ra hoa đến thu hoạch khoảng 7-7,5 tháng. Năng suất khá cao khoảng 120- 150 kg/cây/ năm (cây 10 năm tuổi)

Ngoài Tỉnh Bến Tre, giống bưởi Da xanh được trồng nhiều nơi Tiền Giang,Vĩnh Long, Sóc Trăng, Đồng Tháp, và một số tỉnh Miền Đông Nam Bộ

3. Bưởi Lông Cổ cò

- Tên thường gọi: Bưởi Lông Cổ cò

- Tên khoa học: Citrus maxima (Burm) Merr -Tên tiếng Anh:” Long co co” pummelo

Giống bưởi Lông Cổ cò xuất xứ từ cây trồng hạt tại xã An Thái Đông, huyện Cái Bè tỉnh Tiền Giang. Do đặc điểm giống có lớp lông tơ mịn trên chồi non, lá và vỏ quả nên có tên là bưởi Lông và nguồn gốc tại Cổ cò (xã An Thái Đông). Giống này được trồng nhiều ở các huyện Cái Bè, Cai Lậy, Châu Thành và Thành Phố Mỹ Tho (Tiền Giang).

Tán cây có khuynh hướng vươn cao, cành phân bố tương đối đồng đều. Cây 5 tuổi có chiều cao trung bình 6-7m. Lá có phủ lớp lông mịn, khi còn non có màu xanh nhạt và khi trưởng thành lá có màu xanh đậm. Cách lá có hình tim ngược, bì lá lượng sóng ít, đuôi lá nhọn, phiến lá có hình bầu dục, không có hoặc ít phủ lên cách lá

• Hoa bưởi Lông Cổ cò

Hoa thường mọc ở nách lá thành chùm tử 3-11 hoa, đài hoa màu xanh nhạt, cách hoa màu trắng, hình cuống lòng thuyền nhị ngắn hơn so với nhuỵ

Hoa bưởi Lông Cổ cò

• Quả bưởi Lông cổ cò

Quả bưởi Lông Cổ cò có dạng quả lê cụt, đường kính quả 13,1-14,6cm, chiều cao quả 10,3-18,7cm. Túi tinh dầu trên bề mặt vỏ quả biểu hiện rất rõ khi quả đi vào quá trình chín, túi phình to ra và mật độ dầy hơn so với quả còn non, quả chuyển từ màu xanh mốc sang màu xanh nhạt, lớp lông tơ mịn vẫn bao phủ quanh quả.

Bưởi Lông Cổ cò

Vỏ quả dầy 1,58cm, trung quả bì có màu trắng hồng, trung bình mỗi quả có 14 múi, các múi không đều kích cỡ, khả năng bó chặt con tép ở mức trung bình, con tép khó tróc khỏi vách múi. Tép có màu hồng hơi đỏ, nhiều nước, vị ngọt chua (độ brix 7,4-10,7%, pH=3,8) không the, không đắng

Giống bưởi Lông Cổ cò sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện đất phù sa ngọt ven sông, nước tưới đầy đủ...Cây sinh trưởng mạnh so với các giống cây có múi khác trong cùng điều kiện canh tác, giống này có thể làm gốc ghép cho các giống bưởi khác.

Từ khi ra hoa đến thu hoạch 7,0-7,5 tháng, cây cho quả sau 2 năm trồng, cây cho quả rãi rác quanh năm nhưng tập trung nhất từ tháng 8-12dl, năng suất cao khoảng 200-250kg/ năm/ cây (cây 10 năm tuổi). Thu hoạch vào 32-33 tuần sau khi hoa nở và có thể bảo quản nhiệt độ 80C trong 10 tuần.

Đây là giống bưởi dễ trồng, sinh trưởng mạnh, năng suất cao và có khả năng cho quả quanh năm.

4. Bưởi đường lá cam

- Tên thường gọi: Bưởi đường lá cam

-Tên khoa học: Citrus maxima (Burm) Merr -Tên tiếng Anh:” Đường lá cam” pummelo

Đây là giống trồng nhiều ở Miền Đông Nam Bộ, tập trung ở các khu vực ven sông Đồng Nai.

• Lá bưởi đường lá cam

Lá giống này nhỏ gần giống lá cam nên có tên gọi đường lá cam.

Tán cây có khuynh hướng phát triển theo chiều ngang, cây 10 năm tuổi có chiều cao trung bình 4,0-4,5m. Lá non có màu xanh nhạt, khi trưởng thành lá có màu xanh đậm, cách lá có hình tim ngược, bìa có hình răng cưa, đuôi lá nhọn, phiến lá có hình lưỡi mác, không phủ lên cánh lá.

• Hoa và quả bưởi đường lá cam

Hoa thường mọc ở nách lá hoặc đầu cành, mọc thành chùm.

Quả có dạng quả lê, trọng lượng trung bình 1154g/trái, vỏ dầy 1,58cm, khi chín có màu xanh vàng, trung quả bì có màu trắng, múi có màu vàng, tép rất tróc khi bóc khỏi vách múi và bó chặt với nhau, vị ngọt, ít chua, độ brix 10,5%, pH= 4.4, không the, không đắng

Cây cho quả sau 3- 4 năm trồng, thời vụ thu hoạch rải rác quanh năm, nhưng tập trung nhất vào tháng 7-8 dl, từ khi ra hoa đến thu hoạch 7,0-7,5 tháng. Cây cho năng suất cao khoảng 400kg/ cây/ năm

Bưởi đường lá cam

5. Các giống bưởi khác

5.1. Bưởi Đường Da Láng

+ Dạng trái hình quả lê.

+ Nặng trung bình 1,2-2,5 kg/trái, vỏ quả láng, màu xanh vàng đến vàng khi chín, dễ lột và dầy trung bình (16-19mm).

+ Nước quả khá nhiều, vị ngọt không chua, mùi thơm.

+ Có trên 50 hạt/trái.

Bưởi đường da láng

5.2. Bưởi Đoan Hùng

Là giống bưởi ngọt được trồng lâu đời ở Đoan Hùng - Phú Thọ. Cây sinh trưởng khoẻ, cao trung bình 4 - 5 m; đường kính tán trung bình 4 - 6m; lá xanh vàng. Ra hoa tháng 2 - 3, quả chín vào tháng 10 - 11. Quả tròn, khối lượng trung bình 0,8 - 1,2 kg/quả. Vỏ quả mỏng khi chín có màu vàng, tép quả màu hung vàng, ăn có vị ngọt, thơm mát.

Bưởi Đoan Hùng

5.3. Bưởi Thanh trà Huế

Bưởi được trồng chủ yếu trên đất phù sa được bồi dọc theo sông Hương, sông Bồ, sông Ô Lâu với diện tích toàn tỉnh khoảng trên 1.000 ha, nhưng ở phường Thủy Biều được đánh giá là ngon nhất bởi màu sắc và hương vị của thanh trà đậm đà hơn các nơi khác.

Bưởi Thanh Trà nặng trên dưới 1kg, hình quả lê, vỏ màu vàng nắng.

Trái bưởi thanh trà khác các loại bưởi khác từ hình dáng đến hương vị.

Da trái thanh trà không xanh mà có màu vàng nắng. Kích cỡ của trái nhỏ hơn đồng loại, không tròn trịa mà từ cuốn to dần lên.

Bưởi thanh trà thơm ngon đặc biệt, hương vị ngọt thanh giữ lại rất lâu trong miệng sau khi thưởng thức. Thanh trà không chỉ thơm ở những múi ruột của trái, mà thơm từ vỏ, từ lá, cả hoa thanh trà...

Bưởi Thanh trà Huế

5.4. Bưởi Phúc Trạch

Trồng lâu đời ở huyện Hương Khê - Hà Tĩnh. Cây sinh trường khoẻ, cao trung bình 3 - 5 m; đường kính tán trung bình 4 - 6 m.

Ra hoa tháng 2 - 3, quả chín vào tháng 9 - 10.

Quả hình cầu hơi dẹt, trọng lượng trung bình 1,0 - 1,5 kg/quả.

Vỏ quả mỏng khi chín có màu vàng, tép quả màu hung vàng, khô, ăn có vị ngọt, thơm mát.

Màu sắc thịt trái và tép múi màu phớt hồng, vách múi giòn dễ tách rời, vị ngọt hơi chua. Độ brix 12-14%

Bưởi Phúc Trạch

Hoa và các múi trái (Bưởi Phúc Trạch)

5.5 Bưởi Diễn

Có nguồn gốc từ giống bưởi ngọt Đoan Hùng, được trồng lâu đời ở xã Phú Diễn - Từ Liêm - Hà Nội song chín muộn hơn, mã quả đẹp hơn và trở thành giống đặc sản của địa phương.

Bưởi diễn

Cây sinh trưởng khoẻ, cao trung bình 3 - 5m; đường kính tán trung bình 4 - 6 m; lá xanh vàng, eo lá hình tim bầu, đỉnh lá chia thuỳ rõ. Ra hoa tháng 2 - 3, quả chín vào tháng 11 - 12. Quả tròn hơi dẹt, khối lượng trung bình 0,8 - 1,2 kg/quả.

Bưởi diễn có vỏ quả mỏng khi chín có màu vàng nhạt, múi bưởi dày, mọng nước, tép quả màu hung vàng, ăn có vị vị ngọt thanh mát.

Múi trái bưởi Diễn