Công dụng và các bài thuốc dân gian chữa bệnh từ xuyến chi

Cây xuyến chi là loài cây dại phổ biến ở Việt Nam, thường mọc ven đường, bờ ruộng và vùng đất trống. Trong y học cổ truyền, cây xuyến chi được xem là thảo dược quý nhờ đặc tính thanh nhiệt, giải độc, sát trùng, chống viêm và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý.

I. Tính vị và công năng

Tính vị: Đắng, ngọt nhạt, hơi cay, tính hàn.

Công năng: Thanh nhiệt, giải độc, sát trùng, chỉ thống (giảm đau), chống viêm.

II. Thành phần hóa học của cây xuyến chi

Cây xuyến chi chứa nhiều khoáng chất và vi chất cần thiết cho cơ thể. Thành phần hóa học cụ thể như sau:

Nước: 9.8%

Magie: 2.3%

Mangan: 2.2%

Photpho: 1.6%

Crom: 1.2%

Canxi: 1.1%

Kẽm: 0.03%

Sắt: 0.02%

Các khoáng chất này có vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và cải thiện chức năng của các cơ quan nội tạng.

III. Bài thuốc dân gian từ cây xuyến chi

1. Chữa bệnh đường ruột

Nguyên liệu: Cây xuyến chi tươi.

Cách làm: Chặt cây thành đoạn nhỏ, phơi khô, dùng đun nước uống thay trà hàng ngày.

2. Chữa trẻ bị sốt cao

Nguyên liệu: 20g lá và hoa xuyến chi, 20g sài đất.

Cách làm: Giã nát 2 nguyên liệu, lọc lấy nước, cho trẻ uống 2-3 lần/ngày. Phần bã đắp vào gan bàn chân.

3. Chữa đau lưng do làm việc quá sức

Nguyên liệu: 150g xuyến chi, 250g đại táo, đường đỏ và rượu trắng.

Cách làm: Đun lửa nhỏ cho táo nhừ, chắt lấy nước, uống 4-5 lần/ngày trong 10 ngày.

4. Chữa rắn cắn, mày đay, lở loét

Nguyên liệu: 10g xuyến chi tươi (đối với mày đay) hoặc 90g xuyến chi tươi (đối với rắn cắn).

Cách làm: Giã nát 10g xuyến chi và đắp lên vết thương. Với rắn cắn, sắc nước từ 90g xuyến chi uống 3 lần/ngày, đồng thời đắp hỗn hợp 60g xuyến chi và 60g cải tía rừng lên vết cắn.

5. Mẩn ngứa do dị ứng thời tiết

Nguyên liệu: 200g xuyến chi, 4-5 lít nước.

Cách làm: Nấu nước tắm, dùng bã xát lên người. Tắm 1-2 lần là có hiệu quả.

6. Chữa đau mắt đỏ

Nguyên liệu: Lá xuyến chi tươi.

Cách làm: Giã nát lá, đắp lên mí mắt bị đau.

7. Giảm đau nhức răng, viêm lợi

Nguyên liệu: Lá và hoa xuyến chi, muối hột.

Cách làm: Giã nhuyễn lá, trộn với muối, vo thành viên nhỏ, đặt vào chỗ đau răng.

8. Chữa cam tích ở trẻ nhỏ

Nguyên liệu: 15g lá xuyến chi, 60g gan lợn.

Cách làm: Đặt lá dưới đáy nồi, đổ nước, đặt gan lên trên, hấp chín, chia thành 2 lần ăn/ngày trong 5-7 ngày.

9. Điều trị chấn thương phần mềm, tụ máu

Nguyên liệu: 15g lá và hoa xuyến chi, 15g lá cây đại.

Cách làm: Giã nát hỗn hợp, đắp lên vết thương 1-3 lần/ngày cho đến khi khỏi.

10. Viêm thận cấp tính

Nguyên liệu: 15g đọt non xuyến chi, 1 quả trứng gà, dầu vừng.

Cách làm: Thái nhỏ xuyến chi, sắc nước, đập trứng vào, thêm dầu vừng, nấu chín và ăn.

11. Chữa viêm gan vi rút

Nguyên liệu: 20g lá xuyến chi, 20g chó đẻ răng cưa, 15g bồ bồ, 15g cam thảo đất, 12g hạt dành dành.

Cách làm: Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.

12. Trị chứng đau nửa đầu

Nguyên liệu: 30g xuyến chi, 20g trân châu mẫu, 3 quả đại táo.

Cách làm: Sắc nước uống ngày 1 lần.

13. Chữa đại, tiểu tiện xuất huyết

Nguyên liệu: 30-60g xuyến chi.

Cách làm: Sắc nước uống.

14. Chữa lỵ do nhiễm khuẩn

Nguyên liệu: 100g đọt non xuyến chi.

Cách làm: Đun nước uống 3 lần/ngày trong 3 ngày.

15. Chữa viêm ruột thừa

Nguyên liệu: 60g xuyến chi, 60ml mật ong.

Cách làm: Sắc nước, thêm mật ong, uống 2 lần/ngày.

16. Chữa đau nhức do phong thấp

Nguyên liệu: 30-60g hoa xuyến chi, 30g xú ngô đồng.

Cách làm: Sắc nước uống 2-3 lần/ngày trong 10-15 ngày.

17. Chữa đau lưng do thận hư

Nguyên liệu: 60g xuyến chi, 30g hồng táo.

Cách làm: Sắc nước uống 2 lần/ngày.

18. Chữa dạ dày bị trướng đau

Nguyên liệu: 45g xuyến chi, 100g thịt lợn, rượu trắng.

Cách làm: Hầm chín xuyến chi với thịt và rượu, ăn trước bữa ăn.

19. Chữa viêm họng, viêm thanh quản do nhiễm lạnh

Nguyên liệu: 15g xuyến chi, 15g sài đất, 15g kim ngân hoa, 15g cam thảo đất, 15g lá húng chanh.

Cách làm: Sắc 750ml nước, còn 300ml, chia uống 3 lần/ngày trong 7 ngày.

20. Chữa trị chấn thương do bị đánh, bị ngã

Nguyên liệu: 60g xuyến chi, 30ml rượu vang.

Cách làm: Sắc nước, hòa với rượu vang, uống 2 lần/ngày.

21. Chữa viêm gan vàng da do thấp nhiệt

Nguyên liệu: 30-60g xuyến chi, 30-60g đại táo.

Cách làm: Sắc nước uống ngày 1 thang.

Lưu ý khi sử dụng cây xuyến chi

Không dùng quá liều: Cây xuyến chi có dược tính mạnh, nên sử dụng đúng liều lượng và phương pháp đã hướng dẫn.

Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ: Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bài thuốc từ cây xuyến chi.

Người có cơ địa dị ứng: Tránh tiếp xúc trực tiếp với cây, vì nhựa cây có thể gây dị ứng với một số người.

Kết luận

Cây xuyến chi là dược liệu quý với công dụng thanh nhiệt, giải độc, chống viêm và sát trùng. 21 bài thuốc từ cây xuyến chi mang lại giải pháp chữa bệnh tự nhiên, an toàn, hiệu quả. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, bạn nên tuân thủ đúng liều lượng và phương pháp sử dụng.