Kỹ thuật trồng cây cà chua trong môi trường giá thể và hệ thống tưới nhỏ giọt

1. Thời vụ trồng cà chua trong nhà lưới

- Cà chua trồng trong nhà lưới có thể trồng quanh năm, thường thì 1 năm có thể trồng được 2 vụ (01 vụ trồng 06 tháng).

- Trồng cà chua theo thời vụ thông thường:

+ Vụ Hè Thu: Gieo tháng 7, tháng 8, trồng tháng 8, tháng 9, thu hoạch vào cuối tháng 10 và 12.

+ Vụ Thu Đông: Gieo từ giữa tháng 9 sang cuối tháng 10, trồng tháng 11 để thu hoạch vào tháng 2, tháng 3.

+ Vụ Đông Xuân: Gieo tháng 11, trồng tháng 12 và thu hoạch tháng 3, tháng 4.

+ Mấy năm gần đây, do yêu cầu của thị trường nhiều nơi còn gieo thêm cà chua vụ Xuân - Hè, gieo hạt tốt nhất từ thượng tuần tháng 1 đến trung tuần tháng 2 để cây con được trồng chậm nhất vào quãng 15 tháng 3, cho thu hoạch vào tháng 5 - 6.

- Nếu trồng các giống F1 trong nước thì một năm trồng được 1,5 vụ (7-8 tháng cho 1 vụ), nếu trồng một số giống chuyên trồng trong nhà màng như Labell thì một năm được 1,2 vụ (9-10 tháng cho 1 vụ)

2. Chuẩn bị trước lúc trồng cây cà chua

2.1. Xử lý nhà lưới

- Nhà lưới được quét dọn sạch nền, xử lý vôi bột khử trùng, quạt gió để thông thoáng khí. Đường ống dẫn nước tưới và phân bón cũng được làm sạch, các vòi phun được kiểm tra, không bị tắc.

- Dùng thêm 4kg Clorin pha với 200 lít nước phun khắp trong nhà trồng, để sát khuẩn trước khi trồng 03 - 05 ngày.

- Ở xung quanh bên ngoài nhà lưới: Phun Aldrin để trừ kiến và côn trùng.

2.2. Chuẩn bị bầu trồng cây cà chua

Bước 1: Xử lý giá thể xơ dừa

- Xơ dừa được xử lý tiệt trùng, sạch sâu bệnh, khử chát, trộn chung một ít vôi bột.

- Dùng 5kg Clorin pha 1000 lít nước tưới đều vào giá thể sẽ trồng. Ngày hôm sau dùng 5m3 nước sạch tưới đều vào giá thể trồng.

- Mười ngày sau lại dùng 10m3 nước sạch tưới đều vào giá thể mục đích giúp cho giá thể giữ được ẩm trước khi chuyển cây con từ khay ươm vào bầu giá thể trồng.

Bước 2: Chuẩn bị túi bầu

- Kích thước bầu: Bầu sau khi bỏ giá thể vào đảm bảo dung tích là 15 lít (đường kính 30cm x chiều cao khoảng 35cm).

Bước 3: Đóng sơ dừa vào túi bầu

- Cho toàn bộ sơ dừa đóng vào túi bầu

- Chuyển túi bầu vào trong nhà lưới

3. Mật độ, khoảng cách trồng cây cà chua trong nhà lưới

- Mật độ trồng: 3.000 cây/ 1000m² sàn nhà lưới.

- Khoảng cách trồng: Các bầu giá thể được đặt trên 1 máng tôn dài 45m, rộng 45cm,

+ Khoảng cách 2 bầu trên máng là 45cm,

+ Khoảng cách 2 máng 2 máng là 1,2m (xem sơ đồ). Máng tôn vừa có tác dụng hạn chế giá thể rơi ra mặt sàn, vừa có tác dụng giữ lại lượng nước và phân bón thừa chảy ra khi tưới giúp tiết kiệm

Sơ đồ bố trí các bầu trồng cà chua trong nhà lưới

Khoảng cách các bầu trồng cây cà chua

4. Trồng cây cà chua trong nhà lưới

- Tiêu chuẩn cây đem trồng

+ Cây cà chua khoảng 15 – 16 ngày sau khi gieo ươm hạt,

+ Cây con được khoảng 4 – 5 lá thật (cao 10 – 15cm), chọn cây mập, khỏe, lông ngắn tiến hành chuyển cây ươm vào giá thể trồng.

Cây giống cà chua đủ tiêu chuẩn đem đi trồng

- Trồng cây vào bầu giá thể:

+ Khi trồng để lá mầm trên mặt xơ dừa khoảng 1cm. Ghim que tưới cách gốc 2 cm ngay sau khi trồng.

Lưu ý:

- Trước khi trồng 1 ngày phun thuốc Ridomin gol và thuốc trừ sâu để ngăn ngừa côn trùng bám vào khi di chuyển từ vườn ươm sang nơi trồng.

- Việc chuyển cây ươm vào bầu giá thể trồng phải làm triệt để trong vòng 1 – 2 ngày để bảo đảm cây con khỏe, tỷ lệ sống của cây cao, cây đồng đều về kích thước.

5. Chăm sóc cây cà chua trong nhà lưới

- Sau khi trồng xong tiến hành quét dọn vệ sinh trong nhà lưới vì khi trồng sẽ có một số giá thể bị rơi ra mặt nền.

- Ngay sau khi trồng bắt đầu tưới nước có pha phân bón và tưới theo lập trình

5.1. Điều khiển nước tưới cho cây cà chua trong nhà lưới

- Khi cây còn nhỏ số lần tưới trong ngày khoảng 8 lần và không tưới vào lúc nắng nóng vì lúc ấy nước đọng lại trong đường ống rất nóng. Nước tưới lúc này có EC = 1 (EC: nồng độ muối) và pH = 6 (nước trung tính)

- Lượng nước tưới tùy theo sinh trưởng của cây, nên tưới nước nhiều vào hai thời kỳ:

+ Lúc ra quả rộ (trên 50% số cây đã có quả) và lúc phát triển mạnh.

* Chú ý: Không để bộ lá cà chua bị héo rũ trong bất kì giai đoạn nào. phân bón và nước tưới được lập trình sẵn kết hợp tưới nước và bón phân chung với nhau

Cây cà chua ở giai đoạn cây con

5.2. Điều khiển lượng phân bón cho cây cà chua trồng trong nhà lưới

- Dinh dưỡng cây trồng là một trong những yếu tố đặc biệt quan trọng đối với cây cà chua, đặc biệt trồng cây cà chua bằng hình thức tưới nhỏ giọt thì việc trộn hỗn hợp các chất dinh dưỡng để cây sinh trưởng, phát triển tốt, năng suất tối ưu, chống chịu sâu bệnh là điều hết sức quan trọng.

5.2.1. Quy trình phối trộn phân bón cho cây cà chua trồng trong nhà lưới

+ Phối trộn phân hóa học nên một số phân không thể hòa chung ở nồng độ cao vì sẽ gây ra phản ứng kết tủa nên phải dùng ít nhất 3 thùng để hòa tan đậm đặc phân bón.

+ Cách phối trộn phân bón: Nếu dùng 3 thùng phân thì có 3 bộ trộn: Phân và liều lượng trộn trong 3 thùng A, B và C như sau (Tùy vào điều kiện giống cây cà chua và mức độ thâm canh):

- Thùng A: các chất được pha trong 1500 lít nước và khuấy tan đều

- Thùng B: các chất được pha trong 1500 lít nước và khuấy tan đều

- Thùng C: vì nguồn nước tưới có pH thấp (khoảng 4,2) nên phải dùng NaOH hoặc KOH để nâng pH lên 6. (Để chế độ pH 4,2 nước đó là chua khi bón cho cây cà chua hấp thụ dinh dưỡng kém)

+ 20.000 lít nước sẽ được hòa với khoảng 0,75 kg KOH hoặc NaOH để nâng pH từ khoảng 4,2 lên 6.

- Các chất được pha vào 300 lít nước tạo thành dung dịch phân bón đậm đặc, sau đó dung dịch phân bón đậm đặc này sẽ được pha với 20.000 lít

nước để tưới cho cà chua, trong vòng 7 ngày cho 1000 m2 sàn.

5.2.2. Cách bón phân cho cây cà chua trồng trong nhà lưới

- Trong tuần lễ đầu khi trồng mỗi ngày tưới lên 1 gốc cây khoảng 200 ml với EC =1 và pH = 6. Tưới làm 10 lần trong ngày.

Tưới nước và bón phân cho cây cà chua ở giai đoạn phát triển thân lá

- Tuần thứ 2- 4 tưới tăng dần đến 800 ml/gốc và số lần tưới tăng lên khoảng 16 lần.

- Tuần thứ 5 về sau tăng lượng Calcium Nitrat từ 18 kg lên 25 kg. Và EC = 1,5 ; pH = 6, lượng nước tưới trong 1 ngày khoảng từ 1,5 lít /gốc đến 2 lít/gốc tùy theo lượng áng sáng và nhiệt độ và số lần tưới trong 1 ngày khoảng 20 lần.

* Chú ý: Ở giai đoạn từ khi mới trồng đến 15 ngày sau khi trồng cây thường biểu hiện thiếu sắt – cần bổ sung sắt bằng cách phun trên lá chelat sắt.

5.3. Làm giàn cho cây cà chua trong nhà lưới

- Việc làm giàn được tiến hành sau khi cây ra chùm hoa thứ nhất.

- Sau khi trồng 20 ngày cây cao khoảng 50 cm đã bắt đầu đổ ngã nên lúc này phải tiến hành cắm cọc (cọc dài 1,20 cm) và quấn dây ở đoạn cách mặt đất 30 - 35 cm. Trong thời gian này cây phát triển rất nhanh, mỗi ngày cây cao thêm khoảng 3cm, nên việc quấn dây phải thường xuyên để tránh đổ ngã, đồng thời hàng ngày tỉa hết nhánh bên, chỉ để hai thân chính. Tỉa bỏ cả những lá già và những lá hết khả năng quang hợp. Khi tỉa không làm bầm dập vết cắt và tỉa khi nhà lưới khô ráo.

Buộc giàn cây cà chua giai đoạn cây con

Buộc giàn cho cây ở giai đoạn ra quả

5.4. Tỉa chồi, lá, nụ hoa cho cây cà chua

* Tỉa chồi: Nhiều nghiên cứu cho thấy trồng cà chua không tỉa chồi cho năng suất thấp hơn có tỉa chồi

- Cần tỉa kịp thời khi nhánh mới lú ra 3-5 cm để dinh dưỡng tập trung nuôi trái, thường xuyên tỉa bỏ mầm nách vô hiệu. Dùng tay đẩy gẩy chứ không dùng móng tay ngắt hoặc dùng kéo cắt vì dễ nhiễm bệnh qua vết thương.

Tỉa chồi cho cây cà chua

* Tỉa lá: Nên tỉa bớt các lá chân đã chuyển sang màu vàng để ruộng được thoáng, nhất là những chân ruộng rậm rạp, dễ nhiễm bệnh trồng dầy trong muà mưa.

* Tỉa quả: Mỗi chùm hoa chỉ nên để 4-6 quả, ngắt cuối cành mang trái để dinh dưỡng tập trung nuôi quả, quả lớn đều cỡ, giá trị thương phẩm cao.

Cây cà chua ở giai đoạn hình thành quả

* Bấm ngọn: Đối với giống thời gian sinh trưởng dài, cao cây, giai đoạn gần cuối thu hoạch nên bấm ngọn để trái lớn đều, thu tập trung giúp kết thúc mùa vụ gọn.

5.5. Rung bông, thụ phấn (khoảng 45 ngày sau trồng)

- Khi cây bắt đầu ra bông vì trong điều kiện nhà lưới không có nhiều gió như ngoài tự nhiên, đồng ruộng nên việc rung bông thụ phấn cho cà chua là rất quan trọng và công việc này được thực hiện liên tục từ thời điểm khi cà bắt đầu ra bông mỗi ngày và mỗi sáng từ 8h30’ đến 10h30’ cho đến khi thu hái hết giúp cho bông thụ phấn tốt hơn.

Rung bông, thụ phấn cho cây cà chua

5.6. Kiểm soát sâu bệnh hại cây cà chua trong nhà lưới

- Tình hình phát sinh phát triển của sâu bệnh gây hại trong nhà lưới cho thấy xuất hiện đều quanh năm, đặc biệt là các loại bệnh trên cây cà chua.

• Sâu hại cây cà chua trong nhà lưới

- Cà chua thường gặp các sâu hại như:

+ Sâu xanh

+ Sâu khoang ăn lá, ăn cùi quả,

+ Sâu hồng đục quả và rệp.

Tuy nhiên, mô hình trồng cà chua ở nhà lưới chỉ xuất hiện con sâu khoang ăn lá vào thời gian đầu mới trồng cà chua trong nhà lưới, do chưa có kinh nghiệm xử lý giá thể, che chắn kỹ.

- Kiểm soát tình hình sâu hại: bằng cách phun thuốc trừ sâu sinh học Catex 1,8EC & 3,6EC đây là loại thuốc trừ sâu tiên tiến thế hệ mới, không sử dụng hóa chất. Với hoạt chất Abamectin 1.8%, 3.6%, Catex 1.8EC & 3.6EC có tác dụng diệt trừ các loại sâu miệng nhai và nhện đã kháng thuốc, nên ngoại trừ diệt được con sâu khoang còn có thể phòng trị một số loại sâu rầy khác.

- Theo khuyến cáo thì loại thuốc Catex 1.8, 3.6EC an toàn cho cây trồng, không để lại dư lượng trong nông sản, rất ít ảnh hưởng đến thiên địch, thích hợp sử dụng cho vùng rau an toàn.

- Ngoài dùng thuốc sinh học thì phương pháp xử lý giá thể kỹ trước khi trồng và làm cửa ra vào hai lớp cũng đã hạn chế rất lớn loại sâu hại này.

• Bệnh hại cây cà chua trong nhà lưới

- Bệnh hại hay gặp là:

+ Bệnh mốc sương (sương mai)

+ Bệnh xoắn lá (quăn lá)

- Đối với các loại bệnh này không dùng biện pháp hóa học nào để xử lý điều trị, chỉ phòng ngừa bệnh giai đoạn đầu khi cây còn nhỏ (từ cây con đến ra hoa) bằng chế phẩm Exin, cây cà chua khi bắt đầu ra hoa về sau nhờ cung cấp dinh dưỡng cây trồng đầy đủ và cân đối nên sức đề kháng cao, bệnh hại ảnh hưởng đến năng suất cà chua không đáng kể.