Nứt thân, xì mủ, thối trái

Ad by CNCT

Tên gọi khác: nứt gốc, thối cổ rễ, thối rễ, chảy nhựa, chảy gôm...

Thông tin chung về bệnh chảy mủ, thối trái Phytophthora sp.

Điều kiện phát triển bệnh

- Bệnh phát triển nhiều trong điều kiện thời tiết nóng và mưa nhiều, vườn cây rậm rạp, nhất là các chùm quả khuất trong tán lá. Các vết cắn phá của côn trùng trên quả tạo điều kiện cho mầm bệnh xâm nhiễm và phát triển.

- Bệnh thường gây hại nặng vào mùa mưa cho những vườn canh tác lâu năm, thường xuyên bị ngập úng, điều kiện vệ sinh vườn kém, mật độ trồng dày, ít được bón phân hữu cơ…

- Mật số nấm Phytophthora trong đất thông qua việc nhiễm trên bộ rễ mềm, khi gặp điều kiện nhiệt độ và ẩm độ cao thích hợp, những nang bào tử sẽ phóng thích bào tử động có hai roi, bào tử này thường bị hấp dẫn bởi những chất tiết ra từ những rễ non. Chúng nhiễm vào chóp rễ, nhiễm dần vào vỏ rễ và từ từ sẽ nhiễm toàn bộ.

- Nấm Phytophthora sp. phát triển mạnh trong khoảng nhiệt độ từ 16 đến 32^oC, ẩm độ không khí từ 80 đến 95%, nhất là trong mùa mưa. Tuy nhiên, ở nhiệt độ dưới 10^oC hay trên 35^oC nấm ngừng phát triển.

Sự lưu tồn của nấm gây bệnh

Nấm Phytophthora sp. thường lưu tồn trong đất dưới dạng bào tử vách dầy chúng có khả năng thích ứng và tồn tại trong điều kiện môi trường không thuận lợi. Ngoài ra, sợi nấm và bào tử còn lưu tồn trong các vết bệnh trên thân, trên cành, trên lá, trái bị bệnh và các xác bả thực vật, từ đây nấm dễ dàng phát tán khi gặp điều kiện thuận lợi.

Nguồn bệnh và lây lan

- Từ nguồn bệnh ban đầu khi gặp điều kiện thích hợp như nhiệt độ thấp, mưa nhiều thì bào tử vách dầy có khả năng sinh sản động bào tử và chúng có thể bơi lội trong nước tự do đến vị trí rễ và lông hút để gây hại nhờ có 2 lông roi. Từ các vết bệnh ban đầu các sợi nấm sẽ sinh sản rất nhiều bào tử và lây lan rất nhanh trong điều kiện có gió, mưa hay bị lũ lụt. Nguồn nước tưới trong vườn cũng là yếu tố làm cho nấm phát tán, lây lan rất nhanh trong vườn và trong cùng khu vực.

- Ngoài ra, con người và côn trùng như mối, kiến nguồn cây giống cũng là những phương tiện góp phần làm lây lan và phát tán nguồn bệnh.

Bệnh chảy mủ, thối trái trên cây có múi

Triệu chứng của bệnh chảy mủ, thối trái trên cây có múi

- Trên cổ rễ, trên thân: Ban đầu, vết bệnh làm cho vỏ của thân cây ở vùng gốc bị úng nước, thối nâu thành những vùng bất dạng. Sau đó khô, nứt dọc và chảy mủ, vỏ cây bong ra, phần gỗ nằm bên dưới chỗ bị bệnh bị thối nâu, vết bệnh cứ lan rộng dần ra xung quanh, lan xuống đến cả bộ rễ, bộ rễ ít rễ tơ, rễ ngắn với phần vỏ bị thối rất dễ bị tuột ra khỏi rễ (nhất là rễ con). Do không hút được nước và dinh dưỡng để nuôi cây nên bộ lá bị vàng và rụng dần, không mọc được lá non, các cành vượt và cả cành lớn bị chết dần, cây bị xơ xác, dần dần cả cây bị chết. 

Triệu chứng bệnh (nguồn congtyhai.com)

(A) Chảy mủ trên cành cây có múi do nấm Phytopthora; (B) Chảy mủ trên thân; (C); (D) Thối trái do nấm Phytophthora sp. (nguồn syngenta.com.vn)

- Trên trái: Bệnh còn làm cho trái bị thối nhất là những trái ở thấp gần mặt đất. Bệnh gây hại trên trái già (đạt kích thước tối đa) và những trái ở trong tán cây. Bệnh làm cho trái bị mất màu từ rốn trái lan dần lên trên, lúc đầu vết bệnh như bị úng nước, sau đó có màu  xám đen. Vào sáng sớm hoặc những ngày có ẩm độ cao và trời âm u, phần trái bị bệnh có lớp tơ màu trắng phủ trên vết bệnh. Khi vết bệnh lan chiếm 1/3 đến 1/2 diện tích trái trái sẽ rụng.

Biện pháp quản lý bệnh chảy mủ, thối trái trên cây có múi

- Dùng gốc kháng bệnh như cam chua, cam 3 lá...

- Với cây ghép, vị trí ghép cần cách mặt đất 3-4 tấc để hạn chế nấm bệnh xâm nhiễm.

- Trồng với mật độ hợp lý. Bón cân đối N-P-K và tăng cường phân hữu cơ Không nên tủ cỏ sát gốc vào mùa mưa.

- Vệ sinh sạch sẽ vùng gốc, không tủ cỏ rác rơm rạ, cỏ xung quanh gốc, không tạo vết thương cơ giới cho vùng rễ và vùng thân gần gốc.

- Tỉa cành tạo tán, làm cỏ vườn tạo điều kiện thông thoáng cho vườn. Thoát nước cho vườn trong mưa lũ.

- Thu gom các trái bệnh đem tiêu hủy để tránh lây lan.

- Cần lên liếp cao, đắp mô và có hệ thống tưới tiêu hợp lý ở những vùng đất dễ bị ngập úng.

- Khi phát hiện cây chớm bị bệnh có thể dùng thuốc có hoạt chất Metalaxyl để phun xịt lên cây và tưới gốc.

- Phun thuốc khi bệnh mới xuất hiệu trên trái, 7-10 ngày/ lần. Những cây đã bị thối ở vỏ, thân, gốc thì dùng dao cạo sạch vết bệnh, rồi quét lên đó dung dịch thuốc có hoạt chất Metalaxyl hoặc các loại thuốc Ridozeb 72WP, Mancozeb 80WP, Gekko 20SC, Ridozeb 72WP... Sau một thời gian vết bệnh sẽ lành, vỏ cây sẽ tái sinh.

Bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ trên cây cao su

Biện pháp phòng bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ

Bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ do nấm Phytophthora sp.  có cùng tác nhân gây hại với bệnh rụng lá mùa mưa và loét sọc mặt cạo vì vậy muốn phòng bệnh cần:

- Trên cao su KTCB cần phòng trừ tốt bệnh rụng lá mùa mưa, để hạn chế bệnh lan xuống thân cành, rễ gây thối thân, rễ và xì mủ.

- Trên cao su khai thác cần phòng trừ tốt bệnh loét sọc mặt cạo, tránh để bệnh nặng gây thối thân và gảy đổ cây.

Biện pháp trừ bệnh thối thân, thối rễ, xì mủ

- Phải thường xuyên kiểm tra vườn cao su, đặc biệt là những vườn cao su thường bị bệnh rụng lá mùa mưa hay loét sọc mặt cạo nặng, để phát hiện bệnh và phòng trừ kịp thời.

- Sử dụng các loại thuốc sau để trừ bệnh:

+ Ridomil Gold 68WP (Metalaxyl M + Mancozeb) + BD: Pha 30gr thuốc + 30ml BD với 1 lít nước (nồng độ 3%).

+ AGRI-FOS 400 (Phosphorous Acid) + BD: Pha 30gr thuốc + 30ml BD  với 1 lít (nồng độ 3%).

- Phương pháp xử lý thuốc :

Đối với cành bị bệnh: cắt bỏ phần cành bị thối thuốc pha sẵn với nồng độ và liều lượng như trên quét lên cả cành bị bệnh dùng vazelline bôi lên mặt cắt.

Đối với thân bị bệnh: cạo sạch vết bệnh (dùng dao hoặc vá sắt cạo sạch phần vỏ đã bị thối, và mủ xì ra), sau đó dùng chổi quét hổn hợp thuốc đã pha lên vết bệnh, quét rộng ra cả phần thân có nguy cơ bị bệnh.

Các cây bị bệnh ở rễ : nếu bị bệnh nhẹ chưa chết cây thì đào nhẹ xung quanh và cắt bỏ phần rễ bị bệnh, dùng  Ridomil Gold 68WP pha 30gr pha 10 lít nước (nồng độ 0,3%) tưới vào gốc bị bệnh. Nếu bị bệnh nặng thì nhổ bỏ cây bị bệnh, xử lý vôi, tưới thuốc Ridomil Gold 68WP 0,3% vào gốc đã bị bệnh sau đó trồng dặm.

Cần kết hợp một số biện pháp khác trong quá trình xử lý bệnh : làm sạch cỏ dại, vệ sinh vườn thông thoáng, khơi thông mương máng cho vườn thoát nước tốt.

Bệnh thối nhũn trái chôm chôm do nấm (cây chôm chôm)

Triệu chứng bệnh thối nhũn trái chôm chôm

Vết bệnh đầu tiên là những vùng nâu nhỏ trên trái. Bệnh nặng, vết bệnh lan dần từ vùng cuống trái xuống bên dưới hoặc từ đít trái vào bên trong, thịt trái nhũn, chảy nước, có mùi hôi chua và rụng sớm. Vào buổi sáng có thể thấy những tơ nấm trắng phát triển trên vết bệnh ở vỏ trái. Bệnh thường gây hại nặng cho những chùm trái bên dưới và bên trong tán cây gần mặt đất. Ngoài ra, bệnh còn gây hại giai đoạn sau thu hoạch, trong quá trình tồn trữ và vận chuyển.

Bệnh thối nhũn trên chôm chôm

Bệnh gây hại nặng trên các vườn trồng quá dày, rậm rạp. Bệnh phát sinh và phát triển mạnh trong mùa mưa, ẩm độ cao và nhất là những loại trái chùm như nhãn, sầu riêng, chôm chôm,…lây lan rất nhanh từ trái này sang trái kia, trong vài ngày có thể rụng cả chùm trái chỉ còn trơ cọng. Sâu đục trái cũng tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển mạnh. Bệnh lây lan bằng bào tử do gió hoặc côn trùng mang đi.

Biện pháp phòng trừ bệnh thối nhũn trên chôm chôm

- Nên tạo điều kiện cho cây khỏe, sinh trưởng mạnh bằng các biện pháp canh tác như bón phân cân đối, tránh bón thừa đạm, tỉa cành thông thoáng, vườn cây có hệ thống thoát nước tốt, tránh ngập úng cho cây.

- Dùng nạng chống đỡ những chùm trái bên dưới tán, hạn chế cho chúng tiếp xúc gần mặt đất. Tỉa bỏ các cành khuất trong tán.

- Trồng mật độ vừa phải, tránh trồng xen quá nhiều cây bóng râm sẽ tạo ẩm độ cao trong vườn làm bệnh phát triển mạnh.

- Thu gom và tiêu hủy những trái bệnh để hạn chế lây lan.

- Bón phân hữu cơ hoai mục + chế phẩm sinh học Trichoderma để tạo nguồn vi sinh vật đối kháng.

- Khi bệnh chớm xuất hiện, tùy theo bệnh thối khô hay thối nhũn mà chọn thuốc xử lý. Có thể sử dụng một trong các loại thuốc sau: Mataxyl 500WP, Aliette 80WP, Mexyl- MZ 70WP, phun 2 - 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 ngày. Nếu những vùng có áp lực bệnh cao có thể phun ngừa khi trái còn nhỏ. Chú ý bảo đảm đúng thời gian cách ly để nông sản được an toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Khi tồn trữ và vận chuyển nên loại bỏ hoàn toàn những trái bị bệnh để tránh lây lan.

Bệnh thối trái táo (cây táo ta)

Triệu chứng của bệnh thối trái táo

Tên tiếng Anh: Fruit rot

Bệnh thối trái táo

- Nấm Phytophthora cactorum: Vùng thối ướt nước, có màu nâu nhạt, sau đó sậm màu, nâu dần và thối nhũn, có mùi hôi chua khó chịu. Quả thối còn treo trên cây hoặc rụng xuống đất. 

- Nấm Rhizopus arrhizus: Bệnh làm cho vỏ trái bị thối nâu dễ bong ra, thịt trái bị thối nhũn, chua, không có mùi hôi, phủ lớp tơ đen dày đặc trên trái và lan sang các trái khác lân cận.

Biện pháp phòng trị bệnh thối trái táo

• Biện pháp canh tác

Bón phân đầy đủ cân đối NPK giúp cây sinh trưởng tốt trong mùa khô, thông thoáng vườn cây trong mua mưa, tránh ẩm thấp.

• Biện pháp hóa học

Phun thuốc ướt đều tán lá, trái khi bệnh mới xuất hiện bằng các loại thuốc: Gekko 20SC, Ridozeb 72WP, Manozeb 80WP, Carbenda Supper 50SC...

Bệnh thối gốc, chảy mủ, thối trái trên cây sầu riêng

Triệu chứng thối gốc, chảy mủ trên cây sầu riêng

Nấm Phytophthora palmivora gây hại trên sầu riêng từ giai đoạn vườn ươm đến cây trưởng thành và cây đang cho trái, trên rễ, thân, lá và trái.

Trên rễ: Cây sầu riêng trồng trên vùng đất thấp, ẩm độ cao thì rễ dễ nhiễm nấm Phytophthora và thường thấy các rễ non bị thối có màu nâu đen, rễ chết dần làm cây phát triển chậm, sau đó nấm lây lan dần đến phần thân cây phía trên làm chảy nhựa thân, bộ lá chuyển màu vàng cây không phát triển và chết dần.

Trên thân, cành: Cây nhiễm bệnh có bộ lá không còn bóng mượt và chuyển màu vàng, sau đó rụng theo từng cành hay một phía của cây, bộ rễ phía dưới bị thối. Trên thân có dấu hiệu chảy nhựa ra trên bề mặt vỏ cây, vết bệnh ướt và nhựa có màu nâu, nấm thường tấn công xung quanh gốc và các cành của cây sầu riêng

Vị trí gây bệnh của nấm

Tại vị trí bị nhiễm nấm sẽ biến màu, thối và thường tiết ra nhựa cây đông đặc bên ngoài với màu đỏ nâu.

Chảy mủ tại vết bệnh (do Phytophthora palmivora gây ra)

Trên thân có dấu hiệu chảy nhựa ra trên bề mặt vỏ cây, vết bệnh ướt và nhựa có màu nâu, nấm thường tấn công xung quanh gốc và các cành của cây sầu riêng nếu cây bị hại nặng vết bệnh sẽ phát triển xung quanh thân chính và cành làm cho bộ lá biến màu vàng úa cuối cùng làm cây chết vì không được cung cấp dinh dưỡng. Khi cạo lớp vỏ bị bệnh ra thấy phần gỗ có màu nâu sẫm chạy dọc theo thân và cành.

Trên lá: Vết bệnh đầu tiên là những đốm đen nâu nhỏ trên mặt lávà lan rất nhanh, sau 2 ngày lá chuyển thành màu nâu và bào tử nấm lây sang lá kế cận, lá bị nhũng rồi khô dần và sẽ rụng sau vài ngày, khi có mưa kèm theo gió mạnh sẽ là điều kiện tốt cho bệnh lây lan khắp cả vườn.

Triệu chứng lá sầu riêng bị bệnh

Trên trái: Vết bệnh khởi đầu là một vài chấm nhỏ màu nâu đen thường xuất hiện ở vị trí dọc theo chiều từ cuống trái sầu riêng trở xuống xung quanh trái, hiếm thấy vết bệnh ở phần cuối trái, sau đó phát triển thành hình tròn hay loang lỗ và có màu nâu trên vỏ trái. Khi trái già vết bệnh nứt ra và phần thịt bên trong bị thối, có rất nhiều sợi nấm màu trắng trên vết bệnh và làm trái sầu riêng rụng trước khi chín.

Sầu riêng thối trái do Phytophthora palmivora

Biện pháp quản lý tổng hợp bệnh thối gốc, chảy nhựa và thối trái trên cây sầu riêng

- Biện pháp kỹ thuật, canh tác

+ Cây giống: chọn giống, cây con và giá thể không nhiễm bệnh để trồng

+ Trồng cây với khoảng cách 8-10m.

+ Chọn vùng đất cao để trồng sầu riêng. Ở vùng Đông Nam Bộ thiết kế mô không thấp hơn 50 cm từ mặt đất, không trồng gần và trồng trên nền đã trồng cây cao su. Ở ĐBSCL thiết kế mô cao từ 70 đến 100 cm tính từ mực nước cao nhất

+ Mô đất trồng cây sầu riêng phải thấm và thoát nước tốt. 

+ Xử lý đất trước khi trồng bằng cách phơi nắng và các loại thuốc trừ nấm đất có gốc Fosetyl-aluminium hoặc Metalaxyl

+ Vệ sinh vườn cây, tỉa bớt cành lá gần mặt đất. Thu gom và tiêu hủy những những bộ phận bị nhiễm bệnh đem tiêu hủy. Vườn trồng cần cao ráo, thoát nước tốt trong mùa mưa.

+ Bón phân cân đối và nên bón phân chuồng hoai mục.

- Biện pháp hóa học để phòng bệnh

+ Dùng vôi hòa với thuốc gốc Đồng quét lên thân cây cách mặt đất khoảng 1m vào đầu mùa mưa để ngừa nấm tấn công thân.

+ Thuốc Phosphonate: Sử dụng liều lượng 30 ml bơm vào thân cho một mét đường kính tán cây 3 lần trong năm, mỗi lần cách nhau 4 tháng và dùng 10 ml thuốc trong 10 lít nước phun lên tán cây để phòng bệnh.

Cách bơm thuốc phosphonate vào thân cây để phòng bệnh: Pha thuốc với nước sạch theo tỷ lệ 1:1 cho vào ống bơm thuốc bằng nhựa 20ml (injector) và khoá lại. Dùng khoan tay hay khoan máy với đường kính mũi khoan là 6 mm, khoan vào thân theo hướng vuông gốc với thân cây, sâu khoảng 40-50 mm, cách mặt đất từ 0,5 - 0,7 m và đưa mũi ống bơm vào lổ đã khoan, vặn mũi ống bơm theo chiều kim đồng hồ áp sát vào thân cây và mở khóa, lò xo của ống bơm nén thuốc vào thân cây. Có thể tự tạo ống bơm thuốc bằng ống chích xúc vật với vòi và ruột xe đạp.

+ Thuốc trừ nấm  đất có hoạt chất Fosetyl-Aluminium hay Metalaxyl để xử lý đất, phun lên tán cây hay bôi lên vết bệnh.

+ Phát hiện bệnh mới chớm phun các lọai thuốc hóa học: Aliette, Mexyl-MZ 72WP, Ridomil-Gold, Alpine 80WP, Mataxyl 25WP,.... Không nên nhúng trái vào thuốc BVTV sau thu hoạch.

Bệnh chảy gôm trên cây đào

Nguyên nhân của bệnh chảy gôm trên cây đào

- Khá phức tạp, có thể do sương muối, sâu đục vỏ, đất quá chặt, chăm sóc kém, nhiệt độ quá thấp,... khiến vỏ cây bị tổn thương, nấm (Phytophthora sp.) xâm nhập vào làm tinh bột trong tế bào chuyển thành dịch nhựa và chảy ra liên tục.

Triệu chứng bệnh chảy gôm trên thân cây hoa đào

Phòng trừ bệnh chảy gôm trên cây đào

- Với bệnh này thì quan trọng nhất là khâu phòng bệnh cho cây. Cần chú ý chăm sóc cây, bón phân hữu cơ để đất tơi xốp, cây sinh trưởng tốt, tỉa cành nhánh hợp lí, chú ý không làm cây bị thương.

- Để trị bệnh, cần tiến hành cạo bỏ vết chảy nhựa trên cây rồi bôi (quét) vào đó hợp chất lưu huỳnh vôi hay còn gọi là thuốc Ridomil MZ 72WP để làm lành vết bệnh, sau đó quét dầu một lượt để bảo vệ.

- Bệnh chảy nhựa trên thân - cành cây đào gây chết khô từng cành hoặc chết cây là do cây đào đã bị nhiễm bệnh chảy mủ (hay thối gốc chảy nhựa, chảy gôm) do nấm Phytophthora sp. và nấm Palmivora sp. gây nên. Để phòng trị bệnh này cần phải thực hiện nhiều biện pháp phối hợp:

+ Chăm sóc, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng phát triển khỏe mạnh;

+ Không nên tưới quá nhiều nước, nên hạn chế ánh sáng chiếu trực tiếp vào cây

+ Khi phát hiện cây chớm bị bệnh có thể dùng một trong các loại thuốc như: Ridomil MZ 72WP/BHN; Aliette 80WP; Ridomil MZ 72WP/BHN; Curzate-M8 72WP để phun xịt lên cây.

+ Nếu cây đã bị thối vỏ ở thân, gốc và rễ cái cần phải cào hết đất xung quanh gốc cây cho thông thoáng. Dùng dao (tốt nhất nên tiệt trùng dao bằng cồn hay hơ lửa) cạo sạch hết vết bệnh rồi quét dung dịch thuốc Aliette 80WP pha nồng độ 10-15% hoặc hỗn hợp Boóc - đô 1%. Sau một thời gian vết bệnh sẽ lành, vỏ cây sẽ tái sinh. - Ngoài ra bạn có thể dùng nấm đối kháng là Trichoderma hazianum để phòng trị bằng cách trộn nấm với phân hữu cơ hay mùn rác ủ mục theo tỉ lệ 1:40 rồi bón cho cây, khoảng 3-5kg/cây.

Admin