Nhân giống cây vải, nhãn: Ghép cành vải, nhãn

1. Khái niệm ghép cây, ghép cây là gì?

Ghép cây là một trong những phương pháp nhân giống vô tính được áp dụng khá phổ biến trong nghề sản xuất cây ăn quả ở trên thế giới và trong nước, bằng phương pháp ghép người trồng quả có thể nhân được những cây con có những đặc tính quý giống như cây mẹ ưu tú trong sản xuất.

Hiện nay nhờ thành tựu của các tiến bộ kỹ thuật mới trong trong lĩnh vực ghép (ghép nêm chẻ lệch, vi ghép), công tác nhân giống đã đáp ứng được cây giống có chất lượng cao phục vụ việc mở rộng sản xuất cây ăn quả với diện tích ngày càng lớn ở vùng đồi gò trong phạm vi cả nước.

Ghép cây là lấy một mắt hoặc một đoạn cành bánh tẻ khoảng 3 - 6 tháng tuổi (tuỳ từng loài cây), trên mặt tán của cây mẹ ưu tú, không bị sâu bệnh, ghép vào thân cây làm gốc ghép cùng loài, tạo nên một tổ hợp cùng sinh trưởng, phát triển như là một cây thống nhất.

2. Ý nghĩa, ưu và nhược điểm của việc ghép cây

2.1. Ý nghĩa

- Đây là một tiến bộ khoa học kỹ thuật, tạo được cây con có đặc tính tốt của cây mẹ, chỉ từ một mắt, hay một đoạn cành của cây mẹ.

- Là biện pháp dùng để thay thế giống cho vườn cũ, trên cơ sở kế thừa cây cũ.

- Giúp cho công tác bảo tồn nguồn gen quí hiếm, đang có nguy cơ bị tiệt chủng, được lưu giữ thông qua việc ghép.

- Tạo ra các tổ hợp ghép chống chịu tốt với môi trường .

- Tạo được cây có khung cành chống gió bão ...

2.2. ưu, nhược điểm của việc ghép cây

2.2.1. Ưu điểm:

- Cây ghép sinh trưởng tốt, tuổi thọ cao nhờ rễ của gốc ghép hoạt động tốt.

- Cây ghép giữ được các đặc điểm tốt của cây mẹ, do mắt ghép cành ghép được lấy trên cây mẹ đã thành thục, các đặc tính di truyền đã ổn định.

- Cây ghép sớm ra hoa kết quả vì được kế thừa tuổi phát dục của cây mẹ.

- Cho hệ số nhân giống cao, trong thời gian ngắn đã tạo ra một số lượng lớn cây giống

- Duy trì được nòi giống đối với những giống không có hạt hoặc chiết giâm cành khó ra rễ.

- Nâng cao sức chống chịu của cây mẹ, trên cơ sở chọn được tổ hợp ghép phù hợp.

- Thấp cây, có thể tạo tán cây ngay từ giai đoạn vườn ươm, do vậy thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch ở vườn sản xuất.

2.2.2. Nhược điểm

- Cây ghép dễ bị nhiễm bệnh nếu không chú ý chọn mắt ghép, gốc ghép sạch bệnh.

- Đòi hỏi khi ghép phải thao tác nhanh thành thạo.

- Tổ hợp ghép không phù hợp dễ bị tách vết ghép nếu gặp gió bão sau khi đem trồng ở vườn sản xuất, hoặc hiện tượng chân voi nếu gốc ghép sinh trưởng mạnh hơn mắt ghép cành ghép, hiện tượng chân hương thì ngược lại.

3. Trồng và chăm sóc cây làm gốc ghép

3.1. Trồng cây làm gốc ghép

3.1.1. Thu gom hạt và bảo quản hạt giống

Quả vải, nhãn chín vào tháng 6 - 8, thu hạt của những quả lấy ở trên cây sinh trưởng khoẻ không sâu bệnh cho năng suất cao ổn định qua nhiều năm, đem bảo quản trong cát ẩm từ 15 - 20 ngày, không phơi vì hạt vải, nhãn rất dễ mất sức nảy mầm.

Với hạt vải chọn hạt của các giống vải chín sớm gồm vải chua, vải U có hạt to để cây làm gốc ghép sau này có khả năng sinh trưởng khỏe

3.1.2. Xử lý hạt giống trước khi gieo

Khi thu được hạt giống chọn những hạt già, không nhăn nheo, rửa bằng nước sạch cho hết cùi và đường bám trên bề mặt hạt, để tránh kiến đục hạt, rồi ủ vào cát ẩm thúc mầm đến khi hạt nứt nanh mỏ quạ thì đem gieo.

3.1.3. Làm đất, đóng bầu

Chuẩn bị đất và bầu đất: Sử dụng bầu nilon kích thước 12 x 18cm, thành phần ruột bầu 70% đất tầng A tơi xốp thoáng khí + 29% phân chuồng hoai mục + 1% lân supe hoặc lân vi sinh

Đất được dồn vào bầu, xếp theo luống có kích thước 1 x 10m

Trình tự thao tác đóng xếp bầu

1. Trộn hỗn hợp ruột bầu - 2. Mở miệng vỏ bầu  - 3. Đưa đất chèn lần 1 -  4. Đưa đất chèn lần 2 - 5. Bổ xung đất hoàn chỉnh, xếp bầu - 6. Vun đất áp má luống ở nền mềm - 7. Nẹp giữ bầu ở nền cứng

Xử lý đất trước khi gieo: Nhằm ngăn ngừa nguồn bệnh và kiến có sẵn trong đất, hạn chế sự xâm nhập của chúng vào cây con. Hoá chất có thể sử dụng một trong các loại sau: Ridomin 0,2%, VibenC 0,2 - 0,3%, Boocđo 0,1%...tưới vào đất trước khi gieo hạt 1 - 2 ngày

3.1.4. Gieo hạt

Khi hạt nứt nanh đem gieo vào bầu, đặt mỏ quạ ngang với mặt đất bầu ngập nửa hạt vào trong đất, nửa còn lại nằm nổi trên mặt bầu đất. Nếu gieo xuống đất cách đặt hạt giống như đặt hạt vào bầu, khoảng cách giữa các hạt 15 x 15 cm.

- Gieo vào bầu: Dùng que tạo lỗ tra hạt, mỗi bầu tra 1hạt

- Lấp đất: lấp đất lên trên hạt dầy 0,5 - 1 cm.

Kỹ thuật gieo hạt trên bầu

3.2. Chăm sóc sau gieo trước khi hạt nẩy mầm: Gồm các khâu

Che phủ: Thông thường sau gieo che phủ để hạn chế mất nước, hạn chế cỏ mọc, hạn chế đóng váng bề mặt do nước mưa, nước tưới, song cũng tuỳ theo từng loại hạt giống mà nên che phủ hay không. Vật liệu che phủ thường sử dụng là rơm rạ mục..., khi hạt bắt đầu nhú dỡ bỏ dần rơm rạ.

Tưới nước, sau gieo nên tưới nước ngay để cung cấp đủ ẩm cho hạt giống nảy mầm, tuỳ theo điều kiện thời tiết mà lượng nước tưới số lần tưới nhiều hay ít. Bình thường trời không mưa mỗi ngày tưới một lần lượng tưới 2lít/m2 tưới bằng ôzoa kích thước hạt nhỏ hơn 2 mm.

Phòng trừ kiến sau gieo đề phòng kiến ăn hạt nên rắc vôi bột xung quanh luống hoặc phun thuốc xung quanh để xua đuổi kiến.

Che phủ luống sau gieo hạt

3.3. Chăm sóc khi hạt nẩy mầm: bao gồm các công việc sau:

• Che nắng: Khi cây còn nhỏ vải, nhãn không chịu được ánh sánh trực xạ nên ở thời kỳ đầu cần che giảm cường độ chiếu sáng còn 50 - 70%, vật liệu che có thể dùng phên đan thưa, lưới đen, hoặc cây guột cắm đều trên mặt luống, ở các giai đoạn sau dỡ dần vật liệu che

Làm cỏ xới đất: ở giai đoạn này đất bắt đầu bị đóng váng lớp đất mặt, cỏ bắt đầu mọc, vì vậy kết hợp làm cỏ xới đất phá váng.

• Tưới nước: cây con rất cần đến nước vì vậy mỗi ngày tưới một lần bằng thùng ô doa kích thước hạt nước < 2mm, lượng tưới 2,5 - 3lít/ lần

Bón thúc: Sử dụng phân vi sinh để bón bằng cách hoà vào nước tưới, lượng bón 15 - 20g/ m2 khi thấy cây con có mầu vàng.

• Phòng trừ sâu bệnh: ở giai đoạn này cây con rất dễ nhiễm bệnh lở cổ rễ, khi nhiễm bệnh này có thể gây chết hàng loạt vì vậy ngoài việc điều chỉnh chế độ tưới hợp lý, cần phun phòng định kỳ bằng Rhidomin 0,1% lượng phun 1lít/3m2

3.4. Chăm sóc cây làm gốc ghép

• Tưới nước: Lượng nước tưới: Khi cây còn nhỏ, mỗi ngày tưới 2 lần (vào sáng sớm và chiều mát), mỗi lần chỉ tưới đủ một lượng nước đủ ướt mặt luống 2lít/m2. Khi cây đã lớn, nhu cầu nước nhiều hơn thì tăng lượng nước tưới đến 3lít/m2 và giảm số lần tưới nước còn 1 lần/ ngày, những ngày nắng, có gió cần tăng thêm lượng nước tưới cho cây. Có thể tưới thấm theo rãnh hoặc tưới phun mưa bằng nước sạch vào sáng sớm và chiều mát, không tưới khi trời đang nắng gắt.
• Che nắng, che mưa, che gió: Che phủ với tỷ lệ dầy mỏng khác nhau để giảm cường độ ánh sáng từ 30 - 50% khi cây con còn non yếu hoặc sau khi cấy với thời gian 1 - 2 tuần, khi cây con bén rễ thì tháo dần dàn che để tăng dần ánh sáng .

Trong thời kỳ đầu mới cấy, nếu có mưa to, gió lớn cần phải che đậy kịp thời cho cây con không để bùn đất do nước mưa bắn lên bám vào lá cản trở sự hô hấp và quang hợp, cây con bị siêu vẹo dập nát

• Làm cỏ, xới phá váng: Thường xuyên kiểm tra và nhổ sạch cỏ dại mọc trên bầu cây, khi cây còn nhỏ cần phải tiến hành thường xuyên (1 tuần 1 lần); khi cây đã lớn, tuỳ điều kiện mà quyết định thời gian làm cỏ.

Xới đất, phá váng nhằm đảm bảo cho đất luôn tơi xốp, thông thoáng, tăng khả năng thấm nước, giảm sự bốc hơi bề mặt (sau mỗi trận mưa hoặc sau một số lần tưới nước cần kiểm tra và tiến hành xới váng)

• Bón phân: Tuỳ điều kiện, người ta có thể dùng các loại phân khác nhau để bón thúc cho cây như phân chuồng hoai mục, phân đạm, phân lân, phân kaly hoặc phân tổng hợp NPK, thời gian bón và phương pháp bón như sau:

Bón thúc lần đầu sau khi gieo hạt từ 3 - 4 tuần và cứ cách 1 - 2 tuần bón thúc 1 lần bằng cách hoà phân bón vào nước để tưới cho cây, 3 - 4 g/lít nước. Sau khi tưới phân phải dùng nước sạch để rửa không để phân bám vào lá làm cháy lá.

Trước khi ghép nửa tháng cần làm các công việc sau:

- Tưới nước đủ ẩm, để cây ghép sinh trưởng tốt.

- Làm cỏ xới đất kết hợp bón thúc phân, để cây có nhiều nhựa.

4. Thời vụ ghép cây vải, nhãn

Thời vụ ghép vải và nhãn: Vải ghép vào vụ xuân (tháng 2 đến tháng 3); Nhãn ghép vào vụ xuân và vụ thu

Cây làm gốc ghép đạt tiêu chuẩn

5. Vệ sinh gốc ghép

Đây là công việc vệ sinh vườn và cắt tỉa cây làm gốc ghép để tạo điều kiện thuận lợi cho người ghép trước khi ghép 10 ngày bao gồm các bước công việc sau:

- Làm cỏ và vệ sinh vườn

- Cắt tỉa vệ sinh gốc ghép: Cắt cành nhánh ở gốc từ mặt đất lên cao 30 - 40cm.

- Phòng trừ sâu bệnh và kiến nhằm ngăn chặn không cho chúng gây hại trên mầm cây ghép .

6. Chuẩn bị dụng cụ, vật liệu để ghép cây vải, nhãn

6.1. Chọn cây để lấy cành ghép, mắt ghép.

Chọn cây giống đúng mục đích cần nhân, chọn những cây sinh trưởng khoẻ, sạch sâu bệnh, cho năng suất cao, phẩm chất tốt, ổn định qua nhiều năm, đã được cấp giấy chứng nhận; có nhiều cành bánh tẻ trên mặt tán

6.2. Chuẩn bị dụng cụ

Dao ghép phải sạch và được mài sắc đạt yêu cầu với từng đối tượng ghép để vết cắt phải ngọt, phẳng tạo điều kiện để vết ghép tiếp hợp tốt nhất, trong quá trình ghép phải có giẻ sạch hơi ẩm để lau nhựa bám trên mặt lưỡi dao.

6.3. Chuẩn bị vật liệu

6.2.1. Chuẩn bị dây ghép

Tuỳ theo phương pháp ghép khác nhau mà chuẩn bị dây ghép cho phù hợp: Đối với ghép mắt thì dây buộc sử dụng dây nilon bình thường có mầu trắng trong, cắt nhỏ kích thước rộng 1,5 - 2cm, dài 30 - 40cm.

Đối với ghép cành: Dây buộc là loại nilon dai mỏng trong suốt nhập từ Trung Quốc, đối với loại dây ghép này khi ghép sống mầm ghép có thể tự chui ra khỏi dây ghép.

Dao, kéo, đá mài và dây ghép

6.2.2. Chọn cành ghép, mắt ghép

Trên cây mẹ đã chọn, cắt những cành bánh tẻ nằm trên ở lưng chừng tán, quay ra ngoài sáng, có nhiều mắt, còn lá, có kích thước tương đương với kích thước gốc ghép ở vườn cần ghép.

6.2.3. Cắt cành để lấy cành ghép, mắt ghép:

Lựa chọn những cành đủ tiêu chuẩn, cắt những đoạn cành dài 25 - 30cm. Cắt cành xong, dùng dao sắc cắt bỏ phiến lá của cành ghép, mắt ghép

Đoạn cành để lấy mắt ghép và đoạn cành ghép

6.2.4. Bảo quản cành ghép, mắt ghép

Cành ghép, mắt ghép khi cắt từ trên cây xuống là cành bánh tẻ, chứa nhiều nước nên phải được bảo quản kịp thời bằng giẻ ẩm, hoặc bẹ chuối tươi bọc lại, để chỗ thoáng mát, sạch sẽ (chỉ nên bảo quản trong thời gian ngắn vì càng để lâu càng giảm tỷ lệ sống của cành ghép mắt ghép)

7. Thực hiện các thao tác ghép

7.1. Ghép nhãn kiểu cửa sổ

• Bước 1: Mở miệng gốc ghép:

Tại vị trí cách mặt đất 25 - 30cm, mở miệng gốc ghép có hình chữ I in (I) bằng cách đặt lưỡi dao cắt đứt vỏ ngang thân cây có chiều rộng khoảng 0,6 - 0,8 cm, gồm 2 nhát cắt, khoảng cách gữa hai nhát cắt khoảng 1,5 - 2 cm tuỳ theo loại cây ghép. Dùng mũi dao rạch một đường nối giữa hai nhát cắt ngang và tách vỏ cây làm gốc ghép sang hai bên.

Mở miệng gốc ghép

• Bước 2: Cắt mắt ghép:

Dùng lưỡi dao cắt cuống lá của đoạn cành lấy mắt ghép sát với mầm ngủ của mắt ghép, lấy một miếng vỏ hình chữ nhật có kích thước gần bằng vết mở của gốc ghép sao cho mầm ngủ nằm ở giữa mắt ghép. Chú ý: miếng vỏ có mầm ngủ lấy để ghép phải không bị dập xước

Mắt ghép

• Bước 3: Lắp mắt ghép:

Lắp mắt ghép vừa lấy được vào vị trí mở của gốc ghép, mắt ghép vừa trùng khít là tốt nhất. Nếu miếng vỏ có mắt ghép ngắn hơn chiều dài của miệng gốc ghép thì đặt mắt ghép sát lên phía trên của miệng gốc ghép.

Lắp Mắt ghép

• Bước 4: Buộc mắt ghép:

Quấn dây ghép hai lượt, lượt một từ trên xuống dưới, sau đó quấn lượt hai từ dưới lên trên theo kiểu lợp mái nhà để nước mưa không thể vào được vị trí ghép.

Buộc mắt ghép

7.2. Ghép vải kiểu mắt nhỏ có gỗ:

Áp dụng ghép cho nhiều loại cây ăn quả khó bóc vỏ khi tiến hành lấy mắt ghép. Các bước công việc:

• Bước 1: Mở miệng gốc ghép:

Tại vị trí cách mặt đất 20 - 30cm, đặt lưỡi dao vuông góc với thân gốc ghép, nghiêng một góc 300 rồi cắt vừa đứt vỏ gốc ghép, đưa lưỡi dao lên trên vết vừa cắt cách từ 1,5 - 2 cm tuỳ từng loại cây ghép có gốc to hay nhỏ, cắt vỏ có một chút gỗ mỏng của cây theo chiều từ trên xuống tới vị trí cắt trước . Như vậy đã mở được miệng gốc ghép có hình Parabôn hẹp.

Mở miệng gốc ghép

• Bước 2: Cắt mắt ghép:

Lựa chọn đoạn cành có kích thước tương đương với gốc ghép dùng dao lấy một miếng mắt ghép có mầm ngủ ở giữa, có hình dạng và kích thước như vết vừa mở ở gốc ghép, phía bên trong vỏ của miếng mắt ghép có một lớp gỗ mỏng như tờ giấy.

Cắt mắt ghép

• Bước 3: Lắp mắt ghép:

Lắp mắt ghép vừa cắt được vào vị trí mở của gốc ghép, mắt ghép gần trùng khít là tốt nhất. Nếu mắt cắt ngắn hơn chiều dài của miệng gốc ghép thì đặt mắt ghép sát lên phía trên của miệng gốc ghép.

Lắp mắt ghép

 

• Bước 4: Buộc mắt ghép:

Quấn dây ghép hai lượt, lượt một từ dưới lên trên, sau đó quấn lượt hai từ trên xuống dưới theo kiểu lợp mái nhà để nước mưa không thể vào được vị trí ghép.

Buộc dây ghép

Các bước tiến hành ghép mắt nhỏ có gỗ

7.3. Ghép vải, nhãn kiểu nêm chẻ lệch:

Dùng cho nhiều loại cây ăn quả, trong thực tế cho thấy áp dụng kiểu ghép này với vải, nhãnthời vụ tháng 3 - 4; tháng 8 - 9 cho tỷ lệ sống cao nhất. Các bước công việc:

• Bước 1: Cắt gốc ghép:

- Dùng kéo cắt cành cắt ngang gốc ghép ở vị trí cách mặt đất 30 - 40 cm.

Cắt gốc ghép

• Bước 2: Gọt gốc ghép

Dùng dao sửa lại mặt cắt của gốc ghép bằng 2 mặt nghiêng ngược chiều nhau. Mặt vát lớn nghiêng 300 mặt vát nhỏ nghiêng 450 tạo gốc ghép có dạng đỉnh lệch.

Gọt gốc ghép

• Bước 3: Cắt đoạn cành ghép

- Cắt lại cuống lá sát với mầm của cành ghép

- Đầu trên của đoạn cành ghép cắt bỏ phần bị dập, xước

- Đầu dưới của đoạn cành ghép cắt vát hai phía, một cạnh cắt vát dài khoảng 2 cm, cạnh đối diện cắt vát khoảng 0,3 cm.

Cắt đoạn cành ghép

• Bước 4: Chẻ gốc ghép

Đặt lưỡi dao song song với đỉnh hai mặt vát, chẻ gốc ghép từ trên xuống khoảng 2 - 2,5 cm, ta sẽ có vết chẻ lệch về một bên.

Chẻ gốc ghép

• Bước 5: Lắp đoạn cành ghép và buộc dây ghép

- Lắp cành ghép vào gốc ghép sao cho mặt vát lớn của cành ghép quay về phần nửa chẻ lớn của gốc ghép, và chúng tiếp xúc với nhau

- Dùng dây ghép quấn cố định cành ghép vào gốc ghép ở vị trí ghép, sau đó quấn bao thoát hơi nước của đoạn cành ghép, tại vị trí mầm ngủ dây ghép chỉ được phép quấn một lượt.

Lắp đoạn cành ghép và buộc dây ghép

8. Tháo dây ghép

Là công việc tiến hành sau ghép từ 12 - 15 ngày và chỉ áp dụng với ghép mắt theo kiểu cửa sổ và mắt nhỏ có gỗ; còn phương pháp ghép nêm thì không cần phải tháo dây ghép, bởi mầm mọc từ đoạn cành ghép có thể xuyên qua được dây ghép

9. Chăm sóc cây sau ghép

9.1. Với cây ghép theo kiểu cửa sổ và mắt nhỏ có gỗ

Tiến hành các bước công việc sau:

• Bước 1: Cắt ngọn gốc ghép:

- Tiến hành sau ghép 12 - 15 ngày, khi mắt ghép đã chắc chắn sống

- Độ cao vết cắt cách 1,5 - 2 cm, vết cắt nghiêng 45o và ngược chiều với mắt ghép (yêu cầu vết cắt mịn phẳng không giập xước)

• Bước 2: Loại bỏ mầm dại trên gốc cây ghép

- Cách làm: dùng tay loại bỏ các mầm dại mọc trên gốc ghép trong suốt thời gian mắt ghép ra chồi.

9.2. Với cây ghép theo kiểu nêm chẻ lệch

9.2.1. Tỉa chồi dại:

Thực hiện sau ghép 1/2 - 1 tháng khi mầm dại chưa hoá gỗ, dùng tay xoa để mầm đứt sát thân

Loại bỏ mầm dại được tiến hành trong suốt thời gian từ sau ghép đến khi cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn.

Để lại 1 thân chính đứng thẳng (khi mầm ghép cao 40 - 50cm).

Bấm ngọn chồi ghép để chồi bên phát triển

Để 3 - 4 cành cấp 1 phân đều về các phía, làm cành chính, các cành cách nhau 10 - 15cm, hợp với thân một góc 45^o.

Cây nhãn ghép nêm

9.3. Bón phân

9.3.1. Xác định loại phân cần bón thông qua quan sát cây trồng

Cây con trong vườn ươm nhiều khi có những biểu hiện khác thường trên lá hoặc thân, những biểu hiện này do rất nhiều nguyên nhân gây nên song trong đó thiếu dinh dưỡng là nguyên nhân quan trọng, vì vậy tuỳ theo độ phì của đất hay thời tiết khác nhau mà dùng loại phân bón, lượng phân bón, và số lần bón khác nhau

+ Thiếu đạm (N): Lá cây con có mầu xanh vàng, hoặc vàng nhạt, rễ cây phát triển kém. Cần bón bổ xung cho cây bằng các loại phân bón có chứa đạm. Ví dụ: đạm urea, đạm sun phát, phân hỗn hợp N.P.K...

+ Thiếu lân (P): cây sinh trưởng chậm, thấp nhỏ, chồi đỉnh kém phát triển, lá có màu xanh tối, nếu thiếu nghiêm trọng kéo dài làm cuống lá khô và rụng, bón lân cho cây bằng supe lân, lân vi sinh, hoặc phân hỗn hợp N.P.K...

+ Thiếu kali (K): Đầu tiên lá có mầu xanh tối sau đó có mầu xanh đậm cây sinh trưởng chậm...bón kali cho cây bằng một trong những loại phân chứa kali như Kali sunfat, kali clorua, phân hỗn hợp N.P.K...

9.3.2. Chuẩn bị phân bón

- Loại phân: Phân đạm, phân Supe lân, phân kaly hoặc phân hỗn hợp NPK

- Tính toán lượng phân của từng loại trên diện tích cần bón.

- Cân từng loại phân bón đã được tính toán cho diện tích cần bón

- Trộn phân bón: trộn đều các loại phân bón với nhau trước khi bón

9.3.3. Cách bón phân vào đất

- Bón trên toàn bộ diện tích luống:

+ Làm cỏ trên các luống cây trước khi bón, vơ cỏ bỏ vào một chỗ sau này tận dụng cỏ để chế biến phân hữu cơ

+ Rắc phân bón đã hỗn hợp các loại với nhau lên mặt luống, dùng cuốc xới đất trên mặt luống để đảo đều phân bón với đất và vun đất vào gốc cây.

+ Tưới nước đủ ẩm để phân bón phát huy tác dụng

- Bón theo gốc cây trên luống:

+ Làm cỏ trên các luống cây trước khi bón, vơ cỏ bỏ vào một chỗ sau này tận dụng cỏ để chế biến phân hữu cơ

+ Rắc phân bón đã hỗn hợp các loại với nhau vào đất xung quanh các gốc cây trên luống, dùng cuốc xới đất để đảo đều phân bón sau đó vun đất vào gốc cây

+ Tưới nước đủ ẩm để phân bón phát huy tác dụng

9.3.4. Tưới phân bón vào đất

• Chuẩn bị phân bó​n

- Phân đạm

- Nước phân gia súc

- Thêm vào nước phân gia súc 5% phân Supe lân ngâm trong hố đựng nước phân của gia súc (tính theo lượng nước phân gia súc có trong hố) trước 24 giờ sau đó pha với nước lã tỷ lệ 1/10 - 1/8.

• Cách pha phân bón

- Với đạm urea vào nước theo tỷ lệ 1/100 (Pha 100g urea vào thùng nước dung tích 10 lít) khuấy đều cho phân bón tan hết trong nước.

- Với nước phân gia súc: pha với nước lã theo tỷ lệ 1/10 - 1/8, dùng que khuấy để dung dịch tưới đồng đều, vớt bỏ rác có trong nước phân

- Với phân lân ngâm trong nước phân gia súc: pha với nước lã theo tỷ lệ 1/10 - 1/8, dùng que khuấy để dung dịch tưới đồng đều, vớt bỏ rác có trong nước phân

• Cách tưới phân bón

- Tưới theo từng gốc mỗi gốc 0,25 lít dung dịch, tưới từ từ cách gốc 3 - 5cm.

- Nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều tối

- Yêu cầu:

+ Không được để nước phân dính vào lá cây con trong vườn ươm

+ Nếu nước phân dính vào lá cây thì sau tưới nước phân phải tưới phun mưa để rửa lá phòng nước phân làm cháy lá cây con

+ Phải có bảo hộ lao động để tránh nước phân bắn vào mặt, vào mắt

+ Phải rửa chân, tay bằng xà phòng khi kết thúc công việc tưới.

9.4. Tưới nước

Nước là thành phần quan trọng xây dựng nên cơ thể thực vật. Cây con cần rất nhiều nước cho quá trình trao đổi vật chất, vì vậy chúng ta tăng hay giảm lượng nước tưới cũng làm cho sinh trưởng của cây biến đổi theo hướng con người mong muốn.

Khi cây con sinh trưởng vóng lốp, thân mềm yếu giảm lượng nước tưới. Ngược lại khi cây sinh trưởng còi cọc chậm lớn do khô hạn thì cung cấp đủ nước cho cây bằng cách tưới làm cho cây sinh trưởng nhanh, ở giai đoạn cây sắp xuất vườn, ngừng việc tưới nước làm cho cây con cứng cây, hoá gỗ đem trồng đạt tỷ lệ sống cao.

9.5. Đảo bầu, xén rễ

Là biện pháp gây chấn thương hạn chế sinh trưởng thân lá, được tiến hành trước khi đem đi trồng từ 15 - 20 ngày, bằng cách cắt đứt những rễ ăn ra khỏi bầu, rễ ăn quá sâu, để chúng tái sinh rễ mới, khi đem trồng sẽ đạt tỷ lệ sống cao

10. Chọn cành vải, nhãn ghép để trồng theo tiêu chuẩn VietGAP

Chọn những cành vải, nhãn ghép để trồng theo tiêu chuẩn sau:

- Có đường kính thân từ 1,0 - 1,2 cm, có chiều cao từ 80cm - 90 cm, cành ghép đã hóa gỗ có 2 - 3 nhánh, sạch sâu bệnh.

- Mắt ghép được lấy từ cây mẹ có nguồn gốc lý lịch rõ ràng có năng suất cao, phẩm chất tốt được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận cây giống tốt.

- Đã được đảo bầu trước khi đem trồng từ 15 - 20 ngày