Một số mẹo chữa bệnh bằng cây thuốc quanh nhà (hoa cúc)

1. Giới thiệu mẹo chữa bệnh từ hoa cúc

Cúc là một họ thực vật rất lớn, bao gồm hàng ngàn loài cúc khác nhau. Đông y hay sử dụng 2 loại cúc, đó lá cúc hoa và dã cúc hoa.

- Cúc hoa: Có tên gọi là tam cúc, cam cúc hoa, chân cúc, bạch cúc hoa, cúc hoa trắng ... Đó là hoa của cây cúc hoa trắng, có tên khoa học là Chrysanthemum morifolium Ramat.

Trong các cửa hàng đông dược, loại hoa này thường được gọi là cúc trắng. Hoa có đường kính lớn (cỡ 2,5 – 5cm), cánh hoa trắng nhưng đĩa hoa vàng (ở giữa vàng).

- Dã cúc hoa (hoa cúc dại): có tên gọi là dã cúc, dã hoàng cúc, kim cúc, cúc riềng vàng. Đó là hoa của cây dã cúc, có tên khoa học là Chrysanthemum indicum L.

Trong các cửa hàng đông dược, loài này thường được gọi là cúc vàng hoặc là kim cúc. Hoa có đường kính nhỏ (1 – 1,5cm), màu vàng tuyền.

+ Về mặt dược tính, cúc trắng (cúc hoa) có tác dụng thanh nhiệt và phát tán mạnh hơn nên thường được dùng chữa các bệnh ngoại cảm phong nhiệt, bệnh ở đầu, mặt và phần trên cơ thể.

+ Còn cúc vàng (dã cúc hoa) có tác dụng giải độc, tiêu thũng mạnh hơn nên hay được dùng để chữa trị các bệnh nhiễm trùng, ung nhọt cũng như các chứng bệnh ở phần dưới cơ thể.

- Hoa cúc là loài hoa đặc hữu của mùa thu, và cũng là vị thuốc dùng để phòng ngừa và chữa trị các bệnh ngoại cảm do thời tiết trong mùa thu rất hiệu quả.

- Bước sang mùa thu, độ ẩm không khí giảm rõ rệt, đặc điểm nổi bật của khí hậu mùa thu là khô hanh, người xưa gọi đó là “Tảo Khí” có thể gây ra một số bệnh ngoại cảm đặc thù, phát tác thao mùa, gọi là ‘thu táo’.

- Trên lâm sàng, “thu táo” tương ứng với một số bệnh lý cấp tính thuộc đường hô hấp, do vi khuẩn hay virus gây nên trong y học hiện đại.

- Đầu mùa thu, dư nhiệt của mùa hè vẫn còn nên vẫn có những ngày thời tiết rất nóng. Trong những ngày như vậy, những người có khả năng miễn dịch kém, rất rễ bị mắc chứng bệnh mà người xưa hay gọi là “ôn táo” với những biểu hiện chủ yếu là: Ngoài hai triệu chứng của mạo thông thường là phát sốt và sợ gió lạnh còn kèm theo những biểu hiện của tình trạng táo nhiệt thương tân như: Phiền nhiệt, miệng khô, môi mũi khô, ho khan, da khô ráp, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi ít, mạch sác (nhanh).

Một số bài thuốc từ hoa cúc:

Để chữa trị, tùy theo bệnh tình nặng hay nhẹ, có thể sử dụng hoa cúc trắng theo những cách sau:

- Trường hợp bệnh nhẹ có thể dùng cúc hoa (loại hoa trắng) 10g, tam diệp (lá dâu tằm) 6g, bạc hà 6g, hãm trà uống. Uống hết một ấm, nếu sốt chưa giảm và vẫn thấy sợ lạnh hãm thê, ấm thuốc nữa và uống như ấm đầu tiên. (Có thể pha thêm đường phèn, hoặc đường kính vào nước thuốc cho dễ uống hơn).

- Trường hợp nặng hơn cần sử dụng bài thuốc kinh điển có tên là Tang cúc ẩm. Thành phần gồm: tang diệp 9g, cúc hoa 12g, liên kiều 9g, bạc hà 9g, cát cánh 9g, hạnh nhân 9g, cam thảo 3g, lô căn 15g.

Thêm 11 nước, sắc còn 450ml, chia ra 3 lần uống sáng, trưa, chiều, vào lúc đói bụng.

- Nếu bệnh tình nghiêm trọng, sốt cao và ho khan nhiều thì nên sử dụng Tang hạnh ngân cúc thang. Thành phần gồm: Tam diệp 10g, Sơn chi (dành dành) 6g, mạch môn 10g, cam thảo 4g.

Thêm 1,2l nước, sắc còn 450ml, chia ra 3 lần uống sáng, trưa, chiều, vào lúc đói bụng.

Có thể sử dụng với dạng nấu nước uống như nước giải khát hoặc sắc uống để chữa đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, dưới dạng thuốc sắc, ngâm rượu, hoặc giã nát đắp mụn nhọt.