Cách cứu cây lúa và các cây trồng khác sau khi bị ngập lụt – Hướng dẫn chi tiết

Vì sao cần xử lý nhanh sau ngập úng?

Ngập úng khiến cây rơi vào trạng thái thiếu oxy, rễ thối, lá vàng, chậm phát triển hoặc chết dần.
Cụ thể:

• Rễ bị tổn thương nghiêm trọng do vi khuẩn kỵ khí và nấm bệnh.

• Đất chua, tích tụ độc tố như sắt (Fe²⁺), mangan (Mn²⁺), acid hữu cơ.

• Cây khó phục hồi nếu không can thiệp sớm trong vòng 3–5 ngày sau khi nước rút.

Các bước xử lý – phục hồi cây trồng sau khi bị ngập nước

Bước 1: Thoát nước triệt để – thông thoáng bộ rễ

• Khơi mương, tháo nước nhanh nhất có thể.

• Dùng rơm, vỏ trấu, xơ dừa khô phủ nhẹ quanh gốc để giữ ấm – tránh sốc lạnh ban đêm.

Bước 2: Giải độc đất và kích rễ nhẹ nhàng

Ngay khi đất bắt đầu ráo (không còn bùn nhão), tuyệt đối không bón phân hóa học.

Thay vào đó:

• Pha dung dịch phun hoặc tưới gốc với các thành phần:

  • Auxin (IAA hoặc IBA): kích thích rễ non phát triển lại (khoảng 10g/1000L).

  • Vitamin B1 (Thiamin HCl): tăng chuyển hóa, phục hồi sinh lý cây (2-3g/1000L)

  • Chiết xuất rong biển: bổ sung vi khoáng và tăng sức đề kháng (200-300g/1000L)

  • Chelate Zn, Mg, Fe: giúp xanh lá, phục hồi quang hợp (20-50g/1000L)

Bước 3: Kiểm soát nấm bệnh vùng rễ

Khi đất bị úng lâu, hệ vi sinh có lợi suy giảm → nấm bệnh như Fusarium, Pythium, Phytophthora dễ phát triển.

• Nên bổ sung vi sinh vật đối kháng như Trichoderma, Bacillus spp. bằng cách rải hoặc tưới gốc.

• Nếu có phân hữu cơ hoai mục, nên kết hợp để tăng hiệu quả.

💧Liều gợi ý:

• 1–2kg chế phẩm sinh học/1000m², tưới ẩm sau khi rải.

Bước 4: Sau 7–10 ngày – bắt đầu phục hồi thân lá

Khi cây đã bật rễ non, thân lá bớt vàng, có thể chuyển sang dưỡng lá – chồi – đẻ nhánh.

• Sử dụng các hoạt chất sinh học như:

  • Cytokinin (như 6BA hoặc DA-6): kích thích phân chia tế bào, kéo chồi.

  • Amino acid: nuôi mô mới phát triển.

  • Vi lượng dạng chelate (Zn, Mn, Mg, Bo): phục hồi sinh lý tế bào.

💧Phun định kỳ 7–10 ngày/lần, liều 1ml dung dịch gốc cho 1–2 lít nước.

Gợi ý theo từng nhóm cây trồng

1. Cây lúa:

• Sau khi nước rút và đất ráo, tưới rãnh bằng dung dịch kích rễ nhẹ.

• 5–7 ngày sau: phun thêm Cytokinin + Amino acid để kích đẻ nhánh lại.

• Ưu tiên bổ sung vi lượng qua lá do rễ còn yếu.

2. Rau màu:

• Không xới gốc sớm, giữ ẩm nhẹ.

• Tưới bằng dung dịch rong biển + vitamin B1 trong 3–5 ngày đầu.

• Sau đó dưỡng lá bằng các hỗn hợp amino acid và vi lượng.

3. Cây ăn trái – cây lâu năm:

• Tỉa bớt lá non nếu cây quá suy.

• Ưu tiên phun thân lá, sau đó mới tưới gốc.

• Có thể quét kích rễ ở vết khoanh vỏ nếu cần bật rễ mới.

Lưu ý chung

• Không bón phân NPK gốc khi đất còn ẩm sâu.

• Hạn chế thuốc kích mạnh, ưu tiên sản phẩm sinh học, điều hòa nhẹ.

• Nếu ngập mặn, cần xả mặn kỹ trước khi xử lý phục hồi.