Xoăn vàng lá cà chua
1. Triệu chứng
- Lá không có hình dạng, nhỏ hẹp và biến vàng từ mép và chóp lá lan vào giữa gân (đặc biệt là lá non).
- Lá uốn cong lên trên thành hình cái thuyền.
- Nhiễm bệnh lúc cây còn nhỏ, cây sẽ bị xoắn lá ngọn rất nhanh và không thể phát triển không có hoa quả.
2. Nguyên nhân
- Có khoảng 40 loài begomovirus gây bệnh xoăn vàng lá cà chua.
- Ở miền bắt xác định được 2 loài là:
+ Tabaco leaf curl virus (gây bệnh xoăn lá thuốc lá).
+ Tabaco yellow leaf curl vius.
- Các loài begomovirus đều có phân tử hình chùy (hình cầu kép), có bộ gen DNA sợi vòng đơn mã hóa cho khoảng 6 gen.
3. Phát sinh phát triển
- Các begomovirus cà chua không truyền qua hạt giống, không truyền qua tiếp xúc cơ học.
- Vius xâm nhập vào cây và đồng ruộng bằng bọ phấn (Bemisia tabaci).
- Bọ phấn truyền Begomovirus theo kiểu bền vững tuần hoàn.
- Lây bệnh xoăn vàng lá cà chua ở Việt Nam cho thấy: 3 - 4 bọ phấn tiếp có khả năng lây bệnh tốt. Thời kỳ tiền dục trong bọ phấn là 11 ngày.
- Ở phía Bắc Việt Nam, bệnh nặng vào tháng 8 - 12 vụ sớm, 3 - 5 vụ xuân hè. Vụ cà chính vụ bệnh cà nhẹ hơn.
4. Phòng trừ
- Trồng cách li trong nhà kính, nhà màn, loại bỏ cây bị bệnh.
- Diệt bọ phấn 15 ngày/lần, dùng giấy bạc phản xạ xua đuổi, dùng bẫy bả màu vàng.
- Dùng giống kháng chuyển gen.
- Bệnh khảm lá dưa chuột (Cucumber mosaic virus)
- Bệnh khảm lá chùn ngọn trên các loại dưa và bấu bí
- Bệnh sùi cành chè (Bacterium gorlencovianum)
- Bệnh vàng lá, thối quả trên cà chua
- Bệnh đốm góc cây thuốc lá (Pseudomonas angulate Stapp)
- Bệnh héo xanh vi khuẩn hại lạc (Pseudomonas solanacearum E. F. Smith)