test

Giữ cỏ trong vườn là một biện pháp hữu hiệu để bảo vệ và nâng cao chất lượng đất. Trước đây, những người làm nông nghiệp luôn có quan niệm rằng cỏ dại là kẻ thù, bởi nó sẽ cạnh tranh dinh dưỡng với cây trồng chính. Và luôn phải vất vả để diệt cỏ bằng việc cuốc xới hay phun xịt thuốc. Nhưng quan niệm này đang dần thay đổi khi người làm vườn nhận ra những lợi ích đặc biệt mà cỏ dại mang lại cho đất trồng.

1. Cỏ dại là gì?

- Cỏ dại là những thực vật mọc ở nơi mà chúng ta không mong muốn. Thực chất, “cỏ dại” là một định nghĩa chức năng và thực vật không phải lúc nào cũng là cỏ dại. Thực vật chỉ được xem là cỏ dại khi chúng gây trở ngại cho hoạt động của con người, ví dụ như trong canh tác nông nghiệp. 

- Cùng một loại, thực vật mọc trong tự nhiên sẽ không phải là cỏ dại, mà thậm chí được xem là một loài thực vật có ích khi nó không cản trở các hoạt động khác. Trong sản xuất thông thường, nông dân thường cố gắng dọn sạch tất cả cỏ dại trên ruộng và ngày càng sử dụng nhiều thuốc diệt cỏ hơn.

- Là nông dân hữu cơ, bạn phải hiểu rõ những bất lợi của cỏ dại, nhưng cũng nhận thấy chúng có những lợi thế nhất định. Cỏ dại là một phần trong hệ thiên nhiên và nó đấu tranh để duy trì sự cân bằng. Thực tế, tất cả các yếu tố tích cực của cây phân xanh cũng có thể có ở cỏ dại. Tuy nhiên, có sự khác biệt là cỏ dại rất khó loại bỏ nếu chúng ta không cần chúng nữa.

Cỏ dại trong khu vườn cây ăn cỏ

2. Cỏ dại là một trong những chỉ số đánh giá đất

- Cỏ dại là chỉ số để đánh giá độ phì nhiêu và cấu trúc của đất. Khi điều kiện đất thuận lợi thì sự phát triển của cỏ dại mạnh hơn cây trồng chính và đó là dấu hiệu không tốt cần phải xử lý. 

- Ví dụ cỏ dại có thể tận dụng độ mặn cao nhưng cây trồng chính lại rất khó và bị ảnh hưởng xấu. Cỏ dại có thể sống sót tốt trong đất có ít chất dinh dưỡng, như loại Imperata cylindrica. Loại cỏ này vì thế là những chỉ số tốt để đánh giá độ phì nhiêu của đất.

- Sự có mặt của các loại cỏ khác cho biết mức độ rắn chắc, sự úng nước, đất chua hay có thành phần vật chất hữu cơ thấp v.v..

3. Những lợi ích cỏ dại mang lại cho khu vườn

- Che phủ, bảo vệ đất trồng, hạn chế được xói mòn rửa trôi lớp đất mặt.

- Giúp đất giữ ẩm tốt hơn, đưa được nước và dinh dưỡng vào sâu hơn, hạn chế sự bốc hơi nước khi nắng nóng.

- Rễ cỏ giúp đất tơi xốp, thoáng khí, đưa được nhiều O₂  và CO₂ vào tầng đất sâu, giúp rễ cây trồng hô hấp và hấp thu dinh dưỡng dễ dàng hơn.

- Cỏ giúp điều hòa dinh dưỡng đất, khi được cắt tỉa hay chết đi tự nhiên, cỏ trả lại dinh dưỡng cho đất. Rễ cỏ, xác cỏ khi phân hủy cải thiện lượng hữu cơ trong đất, giúp đất giàu mùn và phì nhiêu hơn.

- Giữ cỏ giúp tạo môi trường thuận lợi cho hệ sinh vật đất phát triển, hoạt động cải thiện chất lượng đất hiệu quả hơn. Giúp bảo vệ cây trồng trước sự tấn công của nấm bệnh.

- Việc che phủ mặt đất giúp hạn chế quá trình rửa trôi các kim loại kiềm cũng góp phần ổn định pH đất.

- Là nguồn phân xanh cung cấp dinh dưỡng cho các cây trồng khác.

- Một số loại cỏ có khả năng cố định nitơ tự nhiên, bổ sung đạm cho cây trồng chính và cải tạo đất trồng.

- Một số loại khác có khả năng xua đuổi tuyến trùng, côn trùng gây hại hay thu hút các loài thiên địch.

- Cỏ dại còn là nguồn thức ăn cho các loại vật nuôi và còn là những vị thuốc dùng trong đông y.

4. Những loại cỏ nên giữ trong vườn

4.1. Cỏ bản địa

- Trước hết chúng ta ưu tiên các loại cỏ bản địa mọc tự nhiên trong vườn. Mỗi vùng miền, mỗi loại đất sẽ có một loại cỏ mọc. Các loại có này sẽ xuất hiện và phát triển tùy từng nền đất. Các loại có lá dài, thân, rễ cứng như cỏ tranh, cỏ chỉ, cỏ gà,… sẽ mọc ở những vùng đất khô cứng, ít tơi xốp. Các loại cỏ lá tròn chủ yếu mọc ở những nơi đất ẩm, có độ phì cao.

- Các loại cỏ này sẽ có những đặc tính sinh trưởng phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng từng vùng miền, vậy nên khi giữ cỏ hãy ưu tiên giữ các loại cỏ bản địa.

- Bên cạnh đó có một số loại cỏ khác mà chúng ta nên phát triển trong vườn như các loại cây cỏ họ đậu, cây cỏ họ cúc, xuyến chi, yến bạch, ngũ sắc, thài lài, cỏ ba lá, cỏ sả, cỏ vetiver,… Các loại cỏ này ngoài lợi ích giúp giữ ẩm, chống xói mòn, làm tơi xốp đất, phát triển hệ sinh vật đất thì còn tăng cường lượng lớn sinh khối hữu cơ, cố định đạm sinh học, thu hút thiên địch và xua đuổi côn trùng gây hại.

4.2. Cây cỏ họ đậu (đậu đen, xanh, đậu nành, lạc dại, đậu săng, đậu mèo, muồng vàng,…)

- Các loại cây cỏ họ đậu nhờ có vi khuẩn nốt sần cộng sinh ở rễ, có khả năng cố định nitơ trong tự nhiên để bổ sung đạm cho cây trồng, đồng thời lượng sinh khối cao nên cho nguồn phân xanh rất lớn.

Cây muồng vàng

4.3. Cây cỏ họ cúc (cúc vạn thọ, hướng dương, bồ công anh,hoa sao nhái,…)

- Các loại cây cỏ họ cúc được trồng trong vườn ngoài mang lại lợi ích vè xe phủ, bảo vệ đất, bổ sung nguồn sinh khối thì còn có tác dụng thu hút thiên địch nhờ có hoa và xua đuổi côn trùng và hạn chế tuyến trùng trong đất.