Hướng dẫn trồng, chăm sóc và bón phân cho cây tỏi ta

Tỏi ta là một trong ba loại sản phẩm (cùng với ớt và hạt tiêu) giữ vai trò chính trong mặt hàng gia vị xuất khẩu của Việt Nam. Trong những năm vừa qua, nước ta đã xuất khẩu tới 2.000 tấn/năm. Tuy nhiên, chất lượng sản phẩm chưa cao. Dù vậy vẫn có thể khắc phục được ở khâu chọn giống và biện pháp canh tác.

1. Đặc điểm sinh học của cây tỏi ta

Xuất xứ của hành tỏi nói chung là ở các nước Trung Á. Do vậy, tỏi ưa nhiệt độ mát và là cây chịu lạnh. Nhiệt độ cần thiết để cây tỏi sinh trưởng và phát triển là 18-200C, để tạo củ cần nhiệt độ 20-22⁰C, pH thích hợp từ 6-6,5. Đất thích hợp là đất thịt nhẹ, tơi xốp, giàu mùn.

2. Các giống tỏi ta

- Tỏi địa phương: Các loại tỏi gié, tỏi trâu trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Các tỉnh duyên hải miền Trung thường trồng các giống tỏi nhập nội củ to, còn gọi là tỏi tây (A1-lium Porrum L.).

A) Tỏi sứ Đức, B) Tỏi sọc tím, C) tỏi Ý, D) Tói tía, E) Tỏi đỏ Tây Ban Nha, F) Tỏi cô đơn Lý Sơn

- Tỏi trắng: Lá xanh đậm to bản, củ to, đường kính củ 4-4,5cm, khi thu hoạch vỏ lụa củ màu trắng. Khả năng bảo quản kém, hay bị óp.

- Tỏi tía: Lá dày, cứng, màu xanh nhạt, củ chắc và cay hơn tỏi trắng. Dọc thân gần củ có màu tía. Khi thu hoạch, củ có màu trắng ngà. Mỗi củ có 10-11 nhánh (tép), đường kính củ 3,5-4cm. Giống này có hương vị đặc biệt nên được trồng nhiều hơn giống tỏi trắng.

Năng suất của hai giống trên đạt trung bình 5-8 tấn củ khô/ha.

3. Kỹ thuật trồng cây tỏi ta

a. Thời vụ trồng tỏi ta

- Ở đồng bằng sông Hồng: thời gian trồng từ 25/9-5/10, thời gian thu hoạch từ 30/1-5/2.

- Ở khu vực miền Trung: thời gian trồng từ tháng 9-10, thời gian thu hoạch tháng 1-2.

b. Làm đất, bón phân, trồng củ

- Đất trồng tỏi phải thoát nước tốt. Luống rộng 1,2-1,5m, rãnh 0,3m. Sau khi lên luống rạch hàng bón phân, mỗi luống trồng 6 hàng, mỗi hàng cách nhau 20cm.

- Bón phân (cho 1 ha): 20 tấn phân chuồng + 30kg đạm ure + 500kg supe lân + 240kg kali sulfat. Đất chua cần bón thêm vôi bọt, khối lượng vôi tùy độ chua của đất.

Toàn bộ vôi bột, phân chuồng, lân và 1/3 số đạm, kali dùng để bón lót. Rải đều theo hàng và trộn kỹ. Số đạm và kali còn lại dùng để bón thúc.

- Trồng củ: Tỏi giống chọn những nhánh từ củ chắc. Trọng lượng củ 12-15g, có 10-12 nhánh. Mỗi ha cần 1 tấn tỏi giống (370kg/sào). Khoảng cách trồng mỗi nhánh 8-10cm. Ấn sâu 2/3 nhánh tỏi, phủ đất lên trên. Sau khi trồng, dùng rơm rạ băm nhỏ phủ một lớp dày 5cm để giữ ẩm và hạn chế cỏ mọc.

c. Chăm sóc cây tỏi ta

Ruộng trồng tỏi ở Lý Sơn được tưới bằng hệ thống phun tưới tiết kiệm

Tưới nước đều đến khi cây mọc và có 3-4 lá thì tưới nước vào rãnh để nước thấm lên dần. Mỗi lần tưới kết hợp bón thúc.

d. Phòng trừ sâu bệnh cho cây tỏi ta

- Bệnh sương mai (Peronospora destructor Unger): Xuất hiện vào cuối tháng 11 dương lịch, khi nhiệt độ thấp và độ ẩm không khí cao.

Phòng bệnh: Dung dịch Boóc-đô 1% (1kg phèn xanh + 1kg vôi cục + 100 lít nước) hoặc Zineb 80%. Pha 2-4‰, phun với lượng 18-20 lít/sào Bắc Bộ. Ngoài ra, ngày có sương nên rửa sương.

- Bệnh than đen (Urocystis Cepula Prost): Bệnh xuất hiện trên củ khô, củ sắp tuh hoạch và củ trong thời kỳ bảo quản. Cách ly những củ bị bệnh, dùng Zineb 80% để phun trừ.

e. Thu hoạch để giống

Củ thương phẩm thu hoạch sau khi trồng 125=-130 ngày, lúc lá đã già, gần khô. Nhổ củ, giũ sạch đất, bó thành chùm rồi treo trên giàn ở chỗ thoáng để bảo quản. Nếu chiều thì để vào kho trên giàn nhiều tầng.

Bảo quản cây tỏi ta

Củ giống phải có thời gian sinh trưởng trên 140 ngày. Chọn những củ đường kính 3,5-4cm, có 10-12 nhánh, không bị bệnh, để riêng, bó thành bó nhỏ treo nơi thoáng mát hoặc trên giàn bếp.