Hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cây tỏi

1. Giặm tỉa tỏi sau trồng

1.1. Mục đích của giặm, tỉa

- Đảm bảo khoảng cách, mật độ cho ruộng tỏi

- Tập trung dinh dưỡng cho các cây còn lại

1.2. Giặm tỏi

Sau khi trồng 5 - 7 ngày, cây tỏi mọc và hồi xanh cần kiểm tra ruộng tỏi để giặm những cây bị chết bằng củ giống vào nơi thiếu cây. Việc giặm  phải được thực hiện sớm để cây mọc đồng đều.

2. Làm cỏ, xới đất

2.1. Tác hại của cỏ dại

- Tranh chấp ánh sáng, nước, dinh dưỡng với tỏi.

- Cỏ dại là nơi tồn tại và lây lan của nhiều loại sâu bệnh hại, do đó ảnh hưởng đến năng suất và phẩm cấp củ.

2.2. Tác dụng của xới xáo đất

Xới xáo là công việc làm cho lớp đất trên mặt luống và xung quanh vùng gốc cây được tơi xốp, thông thoáng, không bị dí chặt, có các tác dụng sau:

- Ở giai đoạn đầu, giúp cho cây con sinh trưởng, phát triển nhanh, khỏe hơn.

- Giúp bộ rễ cây phát triển nhanh, khỏe mạnh, tăng khả năng hút dinh dưỡng, hút nước.

- Xới xáo làm lớp đất mặt quanh bộ rễ tơi xốp, thông thoáng; chế độ nhiệt, ẩm độ được duy trì ổn định sẽ giúp cây hút dinh dưỡng tốt, sinh trưởng, phát triển nhanh.

- Góp phần chuyển hóa nhanh, nhiều các chất dinh dưỡng ở tầng đất mặt để cung cấp cho cây.

- Khi bón thúc phân bón cho cây phải kết hợp với xới xáo đất, có tác dụng đảo trộn, vùi lấp kín phân bón góp phần làm cho phân chuyển hóa nhanh cung cấp dinh dưỡng cho cây, đồng thời hạn chế được sự rửa trôi, xói mòn làm mất phân bón.

- Xới xáo cũng là một trong các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại, cỏ dại rất có hiệu quả và an toàn.

2.3. Yêu cầu kỹ thuật làm cỏ, xới đất

- Làm sạch cỏ trên ruộng tỏi

- Làm cỏ bằng tay để tránh sự cạnh tranh dinh dưỡng của cỏ với tỏi, nhổ sạch cỏ dại mọc quanh gốc và luống tỏi.

- Làm cỏ không ảnh hưởng đến cây tỏi

- Yêu cầu kỹ thuật vun xới

+  Thường tiến hành kết hợp với các lần bón thúc.

+  Xới vào những ngày thời tiết không mưa.

+ Xới nhẹ quanh mép và vét luống, không xới sâu và sát ảnh hưởng đến rễ tỏi.

Nhổ cỏ bằng tay cho tỏi ở đảo Lý Sơn

Tỏi có thể xới từ 3- 4 lần tùy theo từng giống:

Lần 1: sau trồng 10 - 15 ngày, xới sâu rộng khắp mặt luống, kết hợp bón thúc đạm lần 1.

Lần 2: sau trồng 25 - 30 ngày, bón thúc lần 2

Lần 3: sau trồng 40 - 45 ngày xới hẹp xung quanh gốc, bón thúc lần 3

Xới xáo cho tỏi ta

Ruộng tỏi ta đã được làm sạch cỏ và ruộng tỏi tây chưa xới xáo

3. Tưới và tiêu nước

3.1. Căn cứ để tưới nước

3.1.1. Nhu cầu nước của cây

* Khái niệm về nhu cầu nước của cây:

Như cầu nước là mức nước cần thiết để bù lại lượng nước cây trồng mất đi do sự bốc, thoát hơi trong điều kiện cây trồng sinh trưởng bình thường.

* Nhận biết triệu chứng thiếu, thừa nước đối với cây tỏi

- Thiếu nước: cây sinh trưởng, phát triển kém, lá bị héo, nếu thiếu nước lâu ngày cây có thể bị chết.

- Thừa nước:  lá vàng, sau đó thối rụng

3.1.2. Nhu cầu tưới với cây tỏi

* Khái niệm:

Nhu cầu tưới cho tỏi là lượng nước cần cung cấp bổ sung cho lượng nước tự nhiên trong đất còn thiếu để đáp ứng theo yêu cầu sinh trưởng, phát triển của cây tỏi nhằm đạt một năng suất nào đó.

3.1.3. Xác định thời điểm tưới

Mỗi thời kỳ sinh trưởng của cây đều yêu cầu một giới hạn ẩm độ nhất định, khi điều kiện tự nhiên không đảm bảo ẩm độ đó ta cần phải tưới bổ sung. Do vậy nếu xác định đúng thời điểm tưới cho cây trồng có một ý nghĩa rất lớn cho sinh trưởng, phát triển của cây và nâng cao hiệu quả của việc tưới nước cho cây tỏi.

Hiện nay có nhiều phương pháp xác định thời điểm tưới như là:

* Phương pháp xác định tưới theo ẩm độ đất:

- Phương pháp xác định tưới theo ẩm độ đất là phương pháp rất phổ biến và được áp dụng rộng rãi trong thực tế.

- Căn cứ vào ẩm độ đất: theo dõi định kỳ khi đất khô hạn (độ ẩm dưới 60% độ ẩm tối đa đồng ruộng) thì cần phải tưới cho tỏi.

* Phương pháp xác định tưới theo thời gian sinh trưởng của cây

Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi

+ Dựa vào thời vụ trồng tỏi được xác định và điều kiện thời tiết của vùng. Ví dụ: Vụ đông cây tỏi thường thiếu nước, cây dễ bị hạn ở thời kỳ đầu, nhưng thời kỳ này cây tỏi cũng không cần nhiều nước, nên chỉ cần cung cấp nước đủ ẩm (độ ẩm đất khoảng 65 - 70%) cho cây là được.

Cây tỏi vụ đông dễ bị thiếu nước, do đó cần có chế độ tưới nước hợp lý để nâng cao năng suất.

Qua đó xác định thời gian cần tưới và số lần cần tưới qua các giai đoạn sinh trưởng của cây.

Trước khi thu hoạch 3 - 4 tuần ngừng tưới nước để tăng cường quá trình tích lũy chất khô vào cơ quan sử dụng.

3.1.4. Xác định phương pháp và kỹ thuật tưới

* Phương pháp tưới: là cách đưa nước vào ruộng để biến nước đó thành nước cung cấp cho cây trồng.

* Kỹ thuật tưới: là các biện pháp kỹ thuật cụ thể được áp dụng để thực hiện các phương pháp tưới đã đề ra.

* Yêu cầu tưới:

- Khi tưới nước cho cây tỏi phải đảm bảo đưa nước vào ruộng đúng lượng nước của chế độ tưới đã quy định.

- Phân phối đều nước trong khu tưới.

- Điều hoà được các chế độ dinh dưỡng trong đất để thỏa mãn không những nhu cầu nước và điều kiện sinh sống khác cho cây.

* Các phương pháp tưới cho tỏi

Hiện nay có nhiều phương pháp tưới như phương pháp tưới rãnh, tưới phun mưa, tưới nhỏ giọt, tưới trên mặt bằng vòi, gáo, ô doa nhưng dùng phương pháp tưới rãnh là phổ biến.

- Phương pháp tưới rãnh:

Tưới rãnh là phương pháp tưới sử dụng mạng lưới rãnh dày đặc trên đồng ruộng để đưa nước chảy vào rãnh thấm vào đất nhờ tác dụng của lực mao dẫn trong đất và chỉ một phần ít thấm xuống đáy rãnh theo trọng lực.

Ưu điểm:

Chi phí tương đối thấp

Sau khi tưới lớp đất mặt vẫn giữ nguyên, không tạo lớp đất chặt ở phía trên, mặt đất vẫn tơi xốp, kết cấu đất ít bị phá vỡ, không gây xói mòn bề mặt.

Dinh dưỡng không bị rửa trôi, do đó chế độ nước, không khí và dinh dưỡng trong đất được điều tiết thích hợp, thỏa mãn điều kiện sống của cây.

Tưới rãnh ít tốn nước.

Khi tưới lá cây không bị vết thương, hạn chế được một số sâu bệnh.

Nhược điểm:

Thời gian tưới chậm.

Tổn thất nước lớn khi rãnh dài.

Biện pháp kỹ thuật áp dụng với tưới rãnh không ngập nước:

+ Sử dụng nơi có độ dốc thấp, đất có thành phần cơ giới nhẹ, sau khi kết thúc tưới nước phải ngấm hết vào đất.

+ Nơi có độ dốc lớn, đất có thành phần cơ giới nhẹ và trung bình khi nước chảy vào 3/4 rãnh thì dừng cấp nước.

+ Tưới rãnh đảm bảo nước từ 1/3 luống 1/2 so với độ cao luống nghĩa là chỉ vừa đủ ngấm cho 2 bên rãnh, đảm bảo đất vẫn có độ xốp và đủ ẩm, giữ được độ thoáng, xốp của đất màu.

+  Đối với tỏi đông, nếu thấy đất trong luống quá khô dưới 60% độ ẩm tối đa đồng ruộng thì tưới cho tỏi nhưng không tưới quá 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng, chỉ đủ vừa ẩm cho đất.

3.2. Chuẩn bị các nguồn lực để tưới

Các nguồn lực cơ bản cần chuẩn bị như:

- Nguồn nước tưới: không bị ô nhiễm; phải cung cấp đủ lượng nước cần

- Thiết bị và hệ thống dẫn nước

- Gia cố bờ vùng, bờ thửa ruộng hành để giữ nước

- Nhiên liệu, năng lượng điện phục vụ chạy máy bơm nước

- Nhân lực để vận hành, điều tiết dẫn nước tới ruộng trồng tỏi cần tưới.

Một số hình ảnh về phương pháp tưới nước cho ruộng tỏi

Tưới  rãnh cho ruộng tỏi ta giai đoạn 3 - 4 lá và tưới rãnh cho ruộng tỏi tây

Tưới bằng vòi phun cho ruộng tỏi ta

Tưới nhỏ giọt cho tỏi tây

3.2. Tiêu nước cho cây tỏi

3.2.1. Khái niệm

Tiêu nước là quá trình điều tiết rút bớt nước mặt ruộng để đảm bảo đúng với yêu cầu của cây tỏi.

Tiêu nước mặt ruộng phụ thuộc vào nhiều yếu tố cơ bản:

+ Cây trồng: Cây tỏi là loại cây màu, có khả năng chịu lượng nước kém hơn cây lúa cho nên mưa ngày nào phải tiêu thoát ngày ấy.

Sau các đợt mưa, ẩm độ đất trên 80% độ ẩm tối đa đồng ruộng, cần tiêu thoát nước nhanh cho tỏi vì cây tỏi rất sợ ngập, đất ngập úng, thiếu không khí ảnh hưởng đến sự phát triển củ.

+ Độ che phủ đất, tính chất của đất.

+ Kích thước, hình dáng thửa ruộng cần tiêu thoát nước.

+ Loại hệ thống công trình tiêu.

3.2.2. Tác động của tiêu nước

Tác động của tiêu nước: được thể hiện ở 2 mặt là tác động trực tiếp và tác động gián tiếp.

- Tác động trực tiếp: Làm giảm lượng nước trên mặt đất và trong đất...

- Tác động gián tiếp: Bao gồm tác động đến khí hậu, đất đai, cây trồng, sản xuất nông nghiệp, kinh tế xã hội, và các điều kiện môi trường.

3.2.3. Phương châm tiêu nước

Phương châm tiêu nước là chôn nước, rải nước:

- Chôn nước: lợi dụng các khu trũng, ao hồ, đầm trữ nước lại lúc mưa to để tiêu dần về sau.

- Rải nước: là tiêu thoát về nhiều nơi, tránh tập trung vào chỗ trũng. Cần căn cứ khả năng chịu ngập của cây trồng để ưu tiên thời điểm tiêu.

4. Bón phân cho cây tỏi

Tỏi là cây trồng có thời gian sinh trưởng ngắn, tốc độ sinh trưởng nhanh, thành phần dinh dưỡng phong phú. Vì vậy cần phải cung cấp chất dinh dưỡng trong suốt chu kỳ sống của cây.

Tuy nhiên phân bón cho tỏi phải là phân đã qua chế biến như phân hữu cơ hoai mục, phân vô cơ N, P, K hoặc các loại phân tổng hợp NPK, phân vi sinh hoặc kết hợp dùng các loại phân bón lá như Komic, pomior, humix… Nghiêm cấm sủ dụng các loại phân tươi, phân chưa hoai để bón.

Để cung cấp phân bón cho tỏi được hiệu quả cần tuân thủ theo nguyên tắc sau:

4.1. Nguyên tắc sử dụng phân bón

4.1.1. Bón đúng loại phân

Sử dụng đúng loại phân mà cây tỏi yêu cầu và phù hợp với từng loại đất.  Bón không đúng loại phân không những phân không phát huy được hiệu quả, mà còn có thể gây ra những hậu quả xấu.

Giai đoạn đầu cây tỏi cần loại phân có hàm lượng Đạm cao hơn. Nếu dùng phân hỗn hợp NPK để bón cho cây thì chọn loại có hàm lượng đạm cao như: NPK 20-10-10, NPK16-16-8,….

4.1.2. Đúng liều lượng

Bón đúng liều không những đáp ứng được yêu cầu của cây tỏi mà còn giữ ổn định của môi trường đất. Đất chua tuyệt đối không bón những loại phân có tính axít cao quá ngưỡng.

Hầu hết trên nhãn bao bì đều có hướng dẫn. Để sử dụng đúng liều lượng phân bón nhằm tiết kiệm được kinh tế, phù hợp với yêu cầu của cây, tránh lãng phí phân bón, thì người sử dụng phải đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và kết hợp với quan sát hình thái và tình trạng của cây, đất đai, thời tiết, mùa vụ để quyết định lượng phân bón cho thích hợp.

4.1.3. Đúng thời điểm

Trong suốt thời kỳ sống, cây luôn luôn có nhu cầu các chất dinh dưỡng cho sinh trưởng và phát triển. Vì vậy nên chia ra bón nhiều lần theo quy trình và bón vào lúc cây phát triển mạnh, không bón một lúc quá nhiều, sai nguyên tắc. Việc bón quá nhiều phân một lúc sẽ gây ra thừa lãng phí, ô nhiễm môi trường, cây sử dụng không hết sẽ làm biến dạng dễ nhiễm bệnh, năng suất chất lượng thấp.

4.1.4. Đúng cách

Bón đúng cách là bón phân sao cho cây hấp thu hiệu quả nhất lượng phân bón vào (đúng theo hướng dẫn của nhà SX).

Có nhiều phương pháp bón phân: bón vào hố, bón vào rãnh, bón rải trên mặt đất, hoà vào nước phun lên lá, bón phân kết hợp với tưới nước, v.v

Một khi đã xác định được đúng loại phân, đúng liều lượng mà cách dùng lại không đúng thì làm giảm tối đa hiệu quả sử dụng.

4.2. Kỹ thuật bón phân thúc cho tỏi

Phân bón thúc cho cây tỏi nhiều hay ít còn tùy thuộc vào điều kiện đất đai, khí hậu thời tiết, kỹ thuật canh tác và các giống tỏi khác nhau.

Bón phân thúc cho cây tỏi có nhiều cách bón: bón trực tiếp, hòa vào nước tưới, phun lên lá..., có thể bón phân đơn hoặc dùng phân hỗn hợp NPK thì tùy theo điều kiện và tập quán canh tác của từng vùng. Diện tích là 1000 mét vuông.

Cách bón: Bón theo hàng, hốc hoặc hòa vào nước để tưới.

Bón thúc lần 1: sau khi trồng 7 - 10 ngày, tưới 5 - 10 kg urê

Bón thúc lần 2: sau trồng 15 - 20 ngày, tưới 10 - 15 kg NPK + 5 kg urê.

Tưới phân cho ruộng tỏi

Bón thúc lần 3: sau trồng 30 ngày, tưới 10 - 15 kg NPK + 5 kg urê

Bón thúc lần 4: sau trồng 40 ngày, tưới 10 - 15 kg NPK + 5 kg kali

Ngoài ra có thể kết hợp với việc sử dụng chế phẩm sinh học Vườn Sinh Thái (VST). Cách dùng như sau:

-Thời kỳ hình thành củ: Bắt đầu cây có củ có thể phun 2-3 lần liên tiếp để chăm sóc củ, mỗi lần cách nhau từ 7-10 ngày, cho củ phát triển đều, tăng sức đề kháng, cho năng suất cao. Liều lượng phun như trên

Chú ý khi sử dụng: Phun lướt, không phun đi phun lại, nếu gặp mưa sau 5h phun phải phun bổ sung, sử dụng bình sạch để phun, không sử dụng chung với bất cứ sản phẩm hay thuốc trừ sâu, trừ bệnh nào khác.

Phun chế phẩm vườn sinh thái cho cây tỏi ta

4.3. Thực hiện quy trình bón phân thúc cho tỏi

Bước 1: Chuẩn bị thiết bị, dụng cụ và vật tư

Bước 2: Xác định loại, lượng phân cần bón

Bước 3: Hướng dẫn kỹ thuật

Bước 4: Đảo, trộn phân .

Bước 5: Rạch hàng, hốc

Bước 5: Rải phân theo hàng hoặc hốc

Bước 6:  Lấp phân kín