Hướng dẫn cơ cấu, thời vụ, kỹ thuật trồng chăm sóc cây trồng vụ đông

Một số cây trồng chính ở vụ đông

Trong điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay, việc bố trí cơ cấu cây trồng là điều tiên quyết trong sản xuất nông nghiệp. Xuất phát từ ý nghĩa trên, qua bài viết xin chia sẻ cùng bạn đọc về cơ cấu, thời vụ và kỹ thuật chăm sóc cây trồng vụ đông cần tuân theo một số lưu ý sau đây.

1. Thời vụ và một số giống chủ lực ở vụ đông

* Thời vụ trước ngày 25/9

- Cây ngô lấy hạt: LVN092, LVN17, P1499, NK4300, P4199, CP501; Ngô nếp: HN88, TBM18, ADI668, CP111, CP11, Sugar 75, ngô ngọt, …

- Đậu tương: ĐT26, DDT51, DT90, S19, DT34, …

- Lạc: L14, L20, L18, L27, Sán Dầu 30, Trạm Dầu 207.

- Khoai lang: KL20-209, KB1, KL5, Hoàng Long, Chiêm Dâu.

- Bí xanh: Bí xanh số 1, Bí xanh số 2, Thiên Thanh 5, Nova 209, Bí xanh Sặc Hải Dương.

- Bí đỏ: Hồ lô, Cô tiên, Mặt cao sản VA.999.

- Cà chua chịu nhiệt: Savior, giống ANNA và T11.

- Ớt: Inno, BT587, Jet 18, Sừng bò, ớt tiêu.

Mô hình trình diễn giống ngô LVN092 vụ đông mang lại hiệu quả cao

* Thời vụ từ 25/9 – 10/10

- Ngô sinh khối: VN5885, VN172, DDH 17-5, LCH-9, NK7328, NK 6253, CP 111, CP 11.

- Đầu tương: ĐT26, DDT51, DT90, S19, DT34, …

- Cà chua: VT 5, VT 10, VT 3, Savior, NX 22, LX 68, LX 568.

- Dưa chuột: Sakura, PC 4, PC 5, Xuân Yến, Galaxy 102, Cúc 39, Happy 02.

- Cải bắp: Saktano 70, Saktano 71, VL560, NS, KY Cross.

- Súp lơ: Sakata 1506, White Stone, Hoa tuyết VA 83.

- Su hào: B40, Winner, TV 16.

- Cà rốt: Ti – 103, Super VL 444, Sakata.

- Hành tỏi: Hành trắng, hành tía, tỏi trắng, tỏi tía địa phương.

- Hoa: Đồng tiền ĐTH 125, lily Pavia, hoa loa kèn trắng.

Trồng giống ngô sinh khối VN5885 ở vụ đông

* Thời vụ từ 10/10 – 25/10

- Ngô sinh khối: NK 7328, VN5885, VN 172, ĐH 17 – 5, LCH 9.

- Cải bắp: Saktano 70, Saktano 71, VL560, NS, KY Cross.

- Súp lơ: Sakata 1506, White Stone, Hoa tuyết VA 83.

- Cà rốt: Ti – 103, Super VL 444, Sakata.

- Hoa: Đồng tiền ĐTH 125, lily Pavia, hoa loa kèn trắng.

Trồng giống cải bắp Saktano 70 ở vụ đông cho năng suất cao

* Thời vụ từ 25/10 – 15/11

- Khoai tây: Marbel, Atlantic, KT 1.

- Cải bắp: Saktano 70, Saktano 71, VL560, NS, KY Cross và một số rau họ thập tự.

- Súp lơ: Sakata 1506, White Stone, Hoa tuyết VA 83.

2. Canh tác vụ đông cần lưu ý điều gì?

2.1 Canh tác vụ đông trên đất 2 lúa

* Gieo hạt trực tiếp

- Đối với ruộng ướt, sâu (gieo đậu tương trực tiếp) cần khơi rãnh rộng 20 – 30 cm để thoát cạn nước trên mặt ruộng. Dùng máy kéo có lắp bánh lồng và bàn trượt chống lún để dập rạ rồi tiến hành gieo hạt để đảm bảo hạt được tiếp xúc với đất. Dùng máy chạy thêm một lượt để đất lấp kín hạt.

- Với ruộng có độ ẩm vừa phải

+ Áp dụng cho đậu tương gieo trực tiếp: Cày tạo rãnh thoát nước, các rãnh cách nhau 1,5 m. Trên ruộng vụ mùa đã gặt tiến hành gieo đều hạt giống rồi dùng máy kéo có lắp bánh lồng rộng và bàn trượt chống lún chạy một lượt để đè rạ lấp kín hạt giống.

+ Áp dụng cho gieo trực tiếp ngô/đậu tương : Cày tạo rãnh thoát nước, các rãnh cách nhau 1,5 m. Trên ruộng gieo vào gốc rạ theo hàng lúa, 2 hàng lúa gieo 1 hàng đậu tương/ngô. Dùng gậy gạt nghiêng gốc rạ, tra mỗi gốc rạ 2 hạt vào kẽ tiếp xúc giữa đất và gốc rạ, tuyệt đối không tra hạt vào giữa gốc rạ, hạt sẽ không hút được ẩm để nảy mầm.

Trồng đậu tương vụ đông hiệu quả kinh tế cao

* Trồng cây ươm trong bầu (ngô, bí xanh, bí ngô, dưa,…)

- Kỹ thuật làm bầu giống: Kích thước bầu 5 x 5 cm đối với ngô hoặc 8 x 8 cm đối với dưa, bí. Thành phần giá thể bầu gồm bùn ao hoặc bùn song phơi hoai 4 – 5 ngày, trộn đều với phân chuồng mục theo tỷ lệ 1:1. Gieo hạt đã ngâm nứt nanh vào bầu đất khoảng 10 – 15 ngày trước khi trồng, lưu ý không để lưu cây trong bầu quá 10 ngày đối với ngô, từ 12 – 15 ngày đối với bí, cây dưa phải trồng khi có 3 – 4 lá thật.

- Kỹ thuật gieo trồng trên ruộng lúa chưa thu hoạch

+ Cách 1: Dùng gậy tre gạt rẽ hai hàng lúa thành khoảng trống để trồng cây, khoảng cách giữa hai lối rẽ là 70 – 80 cm và hình thành 1 luống. Giữa mỗi luống rạch một rãnh thoát nước dùng đất bột từ ngoài đắp thành mô cao 10 – 20 cm, khoảng cách giữa các mô là 40 cm, trồng bầu cây trên các mô đất. Sau khi thu lúa và cây ngô, bầu, bí đã bén rễ hồi xanh, vét đất dưới rãnh (sâu 20 – 25 cm) vun vào gốc cây thành luống, kết hợp bón phân. Với bầu bí và dưa có thể rải thêm rơm/rạ quanh gốc để cho cây bò hoặc lót quả. 

+ Cách 2: Khi ruộng lúa có 2/3 số hạt đã chín, tiến hành rẽ lúa thành từng lối rộng 30 cm. Khoảng cách giữa 2 lỗi rẽ lúa rộng 2,5 – 3,0 m. Luồn nhẹ bầu cây giống đặt vào chân gốc lúa ở hàng lúa thứ 2 bên trong lối rẽ khoảng cách đặt giữa 2 bầu là 30 cm. Sau khi gặt lúa, xới đất tạo rãnh, lấp đất kín gốc cây vụ đông và phân bón.

Canh tác dưa chuột vụ đông mang lại giá trị kinh tế cao

- Kỹ thuật gieo trồng trên ruộng lúa đã thu hoạch: Luồn nhẹ bầu cây giống đặt vào chân gốc rạ theo hàng lúa; bầu cách bầu là 30 cm; hàng cách hàng luống đôi 90 – 120 cm (ngô) hoặc 4,5 – 5,0 m (bí, dưa). Trước khi đặt bầu, lót 1 lớp phân mục + đất bột/bùn. Cày tạo rãnh thoát nước rộng 30 – 40 cm giữa các hàng. Khi cây bén rễ, có thể rải gốc ra phẳng quanh gốc để cho cây bò hoặc làm lớp lót quả cho bí, dưa.

2.2 Canh tác vụ đông trên đất ướt (đất 2 lúa), làm đất tối thiểu

* Gieo hạt trực tiếp (cây đậu tương, cây ngô,…)

- Sau khi thu hoạch lúa, cày lật đất để tạo luống rộng 1,2 m, rãnh rộng 30 – 40 cm, sâu 20 – 25 cm. Dùng cuốc rạch hàng ngang trên mặt luống sâu  2- 3 cm, hàng cách hàng 30 cm. Tra hạt theo các hốc trên rạch cách nhau 7 – 12 cm, mỗi hốc 2 – 3 hạt. Đối với cây ngô có thể cày một đường dọc theo luống để tạo rãnh và tra hạt dọc theo rãnh.

- Sau khi trồng tiến hành bón lót, phủ rạ lên trên mặt luống hoặc quanh gốc cây.

Canh tác ngô vụ đông trên đất 2 lúa

* Trồng bằng bầu ươm (ngô, bí xanh, bí ngô, dưa, …)

- Kỹ thuật làm bầu giống: Kích thước bầu 5 x 5 cm đối với ngô hoặc 8 x 8 cm đối với dưa, bí. Thành phần giá thể bầu gồm bùn ao hoặc bùn song phơi hoai 4 – 5 ngày, trộn đều với phân chuồng mục theo tỷ lệ 1:1. Gieo hạt đã ngâm nứt nanh và bầu đất khoảng 10 – 15 ngày trước khi trồng, lưu ý không để lưu cây trong bầu quá 10 ngày đối với ngô, từ 12 – 15 ngày đối với bí, cây dưa phải trồng khi có 3 – 4 lá thật.

- Kỹ thuật gieo trồng: Dùng máy cày hoặc dụng cụ làm đất cày rạch hàng định luống theo hướng nước chảy để tiện tháo nước; xẻ rãnh thoát nước (ở hai bên luống) rộng 30 – 40 cm, sâu 20 – 25 cm. Lấy đất vét ở rãnh lên, ấp thành thân luống rộng 90 – 120 cm (đối với luống trồng ngô), hoặc 2,0 – 3,5 m hoặc 4 – 5 m (đối với bí, dưa không giàn), đối với ngô tạo luống đơn hoặc luống đôi rộng từ 90 – 120 cm và tạo 2 hàng ngô với khoảng cách 50 – 60 cm, cây cách cây 25 – 30 cm với ngô lấy hạt, ngô ngọt, ngô nếp; ngô rau và ngô sinh khối là 18 – 20 cm. Trên luống, dùng cuốc tạo hốc để đặt bầu cây, hốc cách hốc 25 – 30 cm (đối với ngô) hoặc 40 – 45 cm (đối với bí, dưa). Trước khi đặt bầu, bón phân chuồng hoai mục vào các hốc.

2.3 Canh tác vụ đông trên nền đất khô

- Đối với các loại cây vụ đông như ngô sinh khối, ngô lấy hạt, bí xanh, bí ngô, dưa chuột, ớt, cà chua, cải bắp, rau họ thập tự, do không có áp lực lớn về thời vụ nên có thể chời đất khô và làm đất theo kỹ thuật làm đất khô thông thường.

Mô hình trồng xen ngô và lạc ở vụ đông