Hiện tượng trinh sinh quả trên cây có múi là gì?

- Trinh sinh quả là khả năng sản xuất trái mà không cần thụ phấn.

- Có thể chia làm ba kiểu trinh sinh quả:

+ Trinh sinh quả yếu: chỉ một ít trái được sản xuất mà không cần thụ phấn: cam Navel.

+ Trinh sinh quả trung bình: Đạt năng suất trung bình nếu không thụ phấn nhưng đạt năng suất cao nếu được thụ phấn như quýt Orlando.

+ Trinh sinh quả mạnh: Đạt năng suất cao nhưng không cần thụ phấn như Chanh Tahiti.

- Ở Mỹ, cam có từ 0 - 6 hột được xem là cam không hột. Một số giống cam không hột như 'Hamlin', 'Valencia' (chất lượng tốt nhất) và 'Navels'.

- Tạo ra trái không hạt cũng là một vấn đề rất được quan tâm nghiên cứu trên cây có múi nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng cao và đồng điều. Phân tích đa dạng di truyền của các giống bưởi, (Trần Thị Oanh Yến và ctv. 2004) cho biết các dòng bưởi 5 Roi không hạt không có sự khác biệt về mặt di truyền nhưng có sự khác biệt về mặt di truyền giữa dòng bưởi không hạt và dòng bưởi có hạt. Tuy nhiên, khi khảo sát tính đa dạng di truyền của ba nhóm bưởi 5 Roi có hột mài, hột to và không hột bằng phương pháp điện di protein SDS - PAGE, enzyme peroxidase và ADN, (Võ Công Thành và ctv. 2005) đã kết luận rằng cả ba nhóm nầy rất đa dạng về kiểu hình (Ho) và kiểu gen (HEP) nhưng sự khác biệt giữa các nhóm khác biệt không có ý nghĩa về mặt thống kê. Phân tích tính đa dạng di truyền của bưởi 5 Roi (đa số là không hạt hoặc hạt lép, chỉ có 2 cá thể có vài hạt) tại xã Mỹ Hoà huyện Bình Minh bằng phương pháp RAPD, (Vũ Thị Thuận và ctv. 2005) cho biết tập đoàn bưởi ở địa phương nầy có thể chia thành 6 nhóm trong đó có 5 nhóm rất giống nhau và một nhóm khác hẳn và tác giả đã kết luận rằng tập đoàn bưởi ở địa phương nầy rất đa dạng về mặt di truyền nhưng có sự tương đồng rất cao về hình thái và sinh trưởng.

Nghiên cứu kỹ thuật tạo trái cây không hạt

- Khi bình tuyển dòng bưởi Da Xanh không hạt ở (Tiền Giang Trần Thị Oanh Yến 2004) nhận thấy mặc dù được nhân giống bằng phương pháp chiết nhưng số hạt/trái thay đổi từ năm nầy sang năm khác. Tác giả cho rằng số lượng hạt/trái của bưởi Da Xanh phụ thuộc vào nhiều yếu tố và bản chất của dòng nầy không thể là dòng không hạt. Qua hai năm khảo sát các dòng bưởi Da Xanh được tuyển chọn, tác giả cho rằng tính không hạt không thực sự là bản chất bất dục bên trong của bưởi Da Xanh, qua nhuộm hạt phấn chúng chứng tỏ hạt phấn hữu thụ hoàn toàn, nuốm nhuỵ cái phát triển bình thường và sẵn sàng nhận phấn tốt khi hoa nở, bản chất không hạt có thể là do thời gian ra hoa, vị trí trái trên cây, vị trí cây trên vườn Tương tự, tác giả cũng kết luận chưa tuyển chọn được dòng bưởi Lông Cổ Cò không hạt trong tự nhiên. Cũng nhằm tìm ra giống bưởi Đường Lá Cam không hạt (Nguyễn Văn Thu và Nguyễn Văn Hùng 2004) cũng không ghi nhận được giống bưởi Đường Lá Cam không hạt mà chỉ có hai cá thể ít hạt là B17BD và B12ĐN. Số hạt trên trái thay đổi theo thời điểm thu hoạch, thu hoạch từ tháng 2 - 5 trái ít hạt hơn thu hoạch từ tháng 8 - 12.

- Khác với cây bưởi, khi tuyển chọn giống cam mật không hạt, (Trần Thị Oanh Yến và ctv 2005) kết luận rằng đặc tính không hạt của cây cam Mật không hạt bình tuyển là gen bất dục quy định hay do cấu trúc bất thường của nhiễm sắc thể dẫn đến quá trình giảm phân hình thành giao tử không bình thường.