Điều kiện sinh thái của cây mai vàng

Cũng như một số giống cây trồng khác như cây cao su, cây cà phê chẳng hạn, cây mai vàng cũng thích nghi với một hệ sinh thái riêng.

Cây mai vàng thích nghi với vùng có khí hậu nóng ẩm hơn là vùng có khí hậu rét lạnh và có mùa mưa bão kéo dài.

Như tại nước ta, cây mai vàng chỉ sinh trưởng tốt và ra hoa đúng mùa (vào dịp tết Nguyên đán) nếu trồng ở miền Nam. Nói đúng ra là từ Nha Trang trở vào. Còn nếu đem trồng ở các tỉnh thuộc miền Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ, vùng có nhiều mưa lũ và mùa lạnh rét kéo dài thì tuy cây mai vẫn sống, nhưng đay phần sinh trưởng không tốt, lại thường ra hoa trái mùa.

Vì vậy chúng ta mới không ngạc nhiên khi biết đa số những cây mai đẹp mà người dân các tỉnh miền Bắc mua chưng cúng trong ba ngày tết Nguyên đán là mai từ miền Nam chở ra. Vì hằng năm, thường vào tháng cuối năm Âm lịch, nhiều thương lái hoa kiểng ngoài Bắc đã có mặt tại các vườn mai nổi tiếng ở Thu Đức, Gò Váp, Long An, Tiền Giang... tìm mua với số lượng nhiều rồi dùng xe tải chở về bán lại.

Điều này cũng giống như trong Nam vẫn có nhiều hoa đào của miền Bắc để chưng tết vậy.

Cây mai vàng

• Điều kiện đất trồng cây mai vàng

Cây mai vàng không quá kén đất trồng. các loại đất thịt, đất cát pha, đất đỏ bazan, đất sét pha và đất phù sa đều trồng mai được, miễn là đất đó không quá nghèo nàn chất dinh dưỡng đến nỗi các cây cỏ khác không sống được.

Khu đất trồng mai đòi hỏi phải có nắng, không bị che rợp và phải cao ráo không bị úng ngập do mưa lũ hay triều cường.

Nói cách khác, đất trồng mai đòi hỏi phải có tầng mặt đất dày, kỵ đất có mạch nước ngầm quá cao. Vì như quý vị đã biết, rễ cái (rễ chuột) của cây mai vàng khá dài, chĩa thẳng sâu vào lòng đât để hút dưỡng chất lên nuôi cây, nhờ đó cây mai mới sinh trưởng tốt và phát triển mạnh. Nếu rễ cái mà gặp mặt nước ngầm dâng cao thì dễ bị thối khiến cây sống ương yếu và chết dần....

Vì vậy, ngay từ xa xưa, ông bà mình đã có kinh nghiệm chỉ trồng mai trên những cuộc đất cao ráo như đất gò, đất đồi, và tránh trồng ở các vùng đất trũng thấp, thường bị ngập úng trong mùa mưa lũ và cả triều cường.

Cái dở của cây mai vàng là nếu bị nước ngập phủ gốc một hai ngày thì cả bộ rễ của cây sẽ bị hư thối dẫn đến tán lá trên cây trở nên vàng úa, và cây chết đứng, không cách nào cứu chữa được!

Ở vùng đất trũng thấp phải lên liếp cao mới trồng mai được. Chiều cao của liếp cần cao thấp bao nhiêu là còn phụ thuộc vào cuộc đất trồng có tầng đất mặt mỏng hay dày bao nhiêu.

Nếu vườn rộng, cần trồng với số lượng hàng ngàn cây thì phải tạo nhiều liếp. Chiều dài của mỗi liếp có độ dài ngắn bao nhiêu là tùy vào cuộc đất hoặc tùy vào ý thích của người trồng. Còn chiều ngang của mỗi liếp cần rộng 1m-1,2m đủ chỗ trồng vài hàng mai nhỏ, và từ 1,2-1,5m đủ chỗ trồng hai hàng mai lớn. Giữa hai liếp mai gần nhau cần có một lối đi đủ rộng từ 0,5-0,8m để người trồng có chỗ tới lui khi tưới bón và chăm sóc vườn mai.

Ngoài ra, trong vườn mai dù có liếp đủ cao nhưng cũng cần đào nhiều mương rãnh để vừa làm nơi trữ nguồn nước tưới cây, lại vừa là hệ thống thoát nước hữu hiệu ra sông suối khi vườn có nguy cơ úng ngập bởi mưa lũ và triều cường.

Ở vùng đất trũng thấp, nếu không lên liếp hoặc đắp mô cao mà trồng (trồng số lượng ít) thì ta có thể trồng mai trong chậu kiểng. Tuy có tốn kém tiền mua chậu nhưng trồng theo cách này lại tiện lợi. Trong mùa mưa lũ ta chỉ cần kê chậu lên cao là mai sẽ tránh được úng ngập.

Thế nhưng, cuộc đất trồng cây mai vàng thích hợp không chỉ đòi hỏi trồng trên vùng đất cao ráo (hoặc trồng trên liếp) là đủ mà còn phải hội đủ các điều kiện sau đây:

• Điều kiện ánh sáng đối với cây mai vàng

Cây mai vàng rất chịu nắng, kể cả ánh nắng trực xạ. Vì vậy, vườn trồng mai nếu khoảng khoát, trống trải cây mai sẽ sinh trưởng tốt hơn.

Sự sinh trưởng của cây mai vàng tốt xấu ra sao tùy thuộc vào số giờ nắng trong năm. Nếu số giờ nắng trên dưới 2.000 giờ thì thích hợp với sự sinh trưởng của cây mai vàng. Ngược lại, những vùng có giờ nắng trong năm chỉ dưới 1.600 giờ thì không thích hợp với sự sinh trưởng của nó.

Vì vậy, nếu trồng mai ở chỗ rợp, hoặc chung quanh vườn có nhiều tàn cây cao bóng cả che phủ, cản trở ánh sáng chiếu vào vườn thì cây mai sẽ phát triển chậm, còi cọc, đồng thời còn bị các loài sâu rầy và bệnh hại như nấm có điều kiện tốt để tấn công nhiều hơn.

Thế nhưng, khả năng chịu hạn của cây mai vàng lại có hạn. Nếu gặp hạn hán lâu ngày, đất trồng nứt nẻ, lại không có nước tưới đầy đủ và kịp thời, cây mai sẽ bị héo úa và chết khô.

Chỉ những trường hợp như cây còn nhỏ, hoặc mai trong giai đoạn giâm cành, ghép cành thì mới không chịu nổi ánh nắng trực xạ. Chúng sẽ chết khi trồng ở nơi có nắng chiếu cường độ cao. Những cây mai còn yếu sức này, nếu trồng trong chậu thì dời chúng vào nơi râm mát như dưới tán cây hay bên chái nhà trong những giờ nắng gắt từ 10 giờ sáng đến 15 giờ chiều là được. Ngoài thời gian đó ra, ta lại bưng chậu trả về vị trí cũ. Tỷ lệ nắng mà những cây mai yếu sức này thích nghi là khoảng 30 phần trăm mà thôi.

Còn nếu trồng ngoài đất vườn, để lược giảm cường độ nắng chiếu cho vườn mai, nhất là trong mùa nắng hạn, ta nên làm giàn lưới che trên cao là được.

Xin được nói thêm là những cây mai vừa sang chậu tuy là mai lớn, nhưng trong nửa tháng đầu ta cũng nên dời chậu vào chỗ có bóng râm mát mẻ thì chúng mới mau lại sức. Mai vừa sang chậu là m ai dùng chưng trong dịp tết lâu ngày nên đã mất sức, nay lại bị cắt bỏ cành sửa tán nên sức khỏe của cây càng bị tổn thương nhiều hơn. Do đó, trong thời gian cần “hoàn hồn lại vía” chúng không chịu nổi cường độ nắng gắt nên vài tuần đầu phải che chắn ánh nắng, và sau đó cho chúng tiếp xúc với nắng từ từ...

• Điều kiện nhiệt độ đối với cây mai vàng

Cây mai vàng thích hợp với vùng có khí hậu nóng ẩm, tốt nhất là từ 250C đến 300C. Nếu nhiệt độ cao hơn 300C diễn ra liên tục trong nhiều ngày, cây mai vẫn sống tốt. Nhưng, nếu nhiệt độ hạ dưới 100C thì mai sẽ sinh trưởng kém, gần như sống dở chết dở. Chính vì lẽ đó nên cây mai vàng trồng ở miền Nam sinh trưởng tốt hơn so với cây mai trồng ở miền Bắc nước ta.

• Điều kiện gió đối với cây mai vàng

Cây mai vàng thích hợp trồng ở vùng đất thông thoáng, có gió nhẹ dưới 3m/giây. Nếu trồng mai trong vùng thường xuyên có gió lớn, giông bão sẽ ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng phát triển của cây mai.

Trước gió lớn, kể cả giông bão cũng không dễ bứng trốc gốc hay làm ngã đổ cây mai được, vì giống cây này có bộ rễ tốt, nhất là rễ cái khá dài cắm sâu vào lòng đất giúp cây đứng vững. Tuy nhiên, gió lớn sẽ làm cho tán lá khô héo do lượng nước tích chứa trong lá bị bốc hơi nhanh, mà độ ẩm không khí trong vườn cũng bị giảm nhanh. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ làm cây xơ xác, mất sức...

Nếu gió lớn trong mùa mai vàng trổ hoa sẽ làm cho nụ hoa chậm phát triển và rụng nhiều.

Thế nhưng, nếu trồng mai ở vùng đất không thông thoáng cũng bất lợi, cây dễ bị bệnh nấm và vi khuẩn có dịp tốt để tấn công.

• Điều kiện mưa đối với cây mai vàng

Mai vàng thích hợp với vùng đất có hai mùa mưa nắng rõ rệt trong năm, như khí hậu tại miền Nam nước ta.

Trong mùa mưa từ tháng tư đến hết tháng mười cây đang đà phát triển thì mưa nhiều. đến mùa mai thay lá trổ hoa vào dịp gần tết cần nắng ấm, thời tiết khô ráo thì lại trùng vào mùa nắng (từ tháng mười một đến cuối tháng ba năm sau). Nhờ đó mà cây mai mới ra hoa đúng mùa, mọi nhà mới có hoa mai với sắc vàng rực rỡ chưng cúng trong dịp tết. Vì như quý vị đã biết, ngay tại miền Nam, năm nào mà tháng cuối năm thời tiết thay đổi, mưa lắm lạnh nhiều thì năm đó mai sẽ nở hoa không đúng ngày.

Tóm lại, tuy cây mai vàng rất dễ trồng, dễ sống, không quá kén đất trồng nhưng giống cây này chỉ sinh trưởng tốt trong điều kiện sinh thái thích hợp. Cây mai vàng thích nghi tốt trong môi trường sống tại miền Nam nước ta, trong năm có hai mùa mưa nắng rõ rệt, ít mưa bão và cũng ít lạnh giá...