Bọ cánh cứng hại dừa
Bọ cánh cứng hại dừa (Oryctes rhinoceros) là một trong những loài côn trùng gây hại nghiêm trọng cho cây dừa tại Việt Nam và nhiều nước đông nam á. Sự tàn phá của chúng ảnh hưởng trực tiếp đến đỉnh sinh trưởng, lá và nửa sau là nậu không kiểm soát sớm, có thể khiến cây chết hoặc suy kiệt nghiêm trọng.
1. Vòng đời và đặc điểm nhận diện
-
Trứng: Hình bêu dục, màu trắng đục, được đẻ trong đất giàu hữu cơ hoặc phần hoai. Trứng nở sau 8–10 ngày.
-
Ấu trùng: Hình cung, màu trắng và đầu màu nâu. Phát triển trong 2–3 tháng, gây hại bằng cách ăn mục rễ hoặc củi vụ.
-
Nhộng: Cách nhận biết: hình bầu dục, to 3–5 cm, màu đen bóng, đầu có sừng cong ở con đực. Chúng đào hang vào đỉnh sinh trưởng, gây hại bằng cách ăn mỗ non.
2. Triệu chứng và tác hại
-
Lá non mở ra bị rách thành hình chữ V hoặc lỗ thông từ đặc trưng.
-
Tại đỉnh sinh trưởng có vết đào của sâu, có thể thấy phải xơ của bẹ lá bị cắn.
-
Lâu ngày cây sẽ sực sinh trưởng, mất đỉnh, có thể chết nếu bị hại nhiều.
3. Biện pháp phòng trừ
a. Biện pháp sinh học
-
Dùng nấm xanh (Metarhizium anisopliae): Rải nấm vào gốc cây hoặc trong hang ấu trùng. Nấm xâm nhập vào cơ thể bọ, gây chết sau 5–7 ngày.
-
Dùng vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Bt): Trộn với thảo dược hoặc dạng hạt rải vào đất. Hiệu quả tốt ở giai đoạn ấu trùng.
b. Biện pháp canh tác
-
Vệ sinh vườn, dọn dẹp bó dừa còn xót sau thu hoạch.
-
Đắp hang bọ, nhằm cắt đường xâm nhập.
-
Dùng bẩy feromon để bắt nhộng trưởng thành.
c. Biện pháp hóa học
-
Cypermethrin, Deltamethrin, Chlorpyrifos ethyl: Pha theo hướng dẫn, phun vào đỉnh lá hoặc hang bọ.
-
Thức diệt sâu hại hạt hoặc vi hạt: Rải vào gốc hoặc trên các bao phần hoai, nơi ấu trùng sinh sống.
Lưu ý: Cần đeo bảo hộ khi sử dụng hóa chất. Kết hợp nhiều biện pháp để tăng hiệu quả và hạn chế kháng thuốc.
4. Kết luận
Bọ cánh cứng Oryctes rhinoceros là mối nguy hiểm đối với cây dừa, đặc biệt ở giai đoạn cây non và gắn ra trái. Việc hiểu rõ đặc tính và áp dụng đúng biện pháp sẽ giúc bà con hạn chế thiệt hại và đảm bảo năng suất vườn dừa.